Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ του Γιώργου Φαρσακίδη

Επι­μέ­λεια Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Σαν σήμε­ρα στα 1947 απο­φα­σί­ζε­ται από την κυβέρ­νη­ση Μαξί­μου η ίδρυ­ση του στρα­το­πέ­δου πολι­τι­κών κρα­του­μέ­νων στη Μακρό­νη­σο, κατά τη διάρ­κεια του εμφυ­λί­ου πολέ­μου. Στο νέο «Παρ­θε­νώ­να» όπως τον ονο­μά­σαν , όπου «ανα­γεν­νά­ται η Ελλάς ωραιο­τέ­ρα στην ψυχή των Ελλή­νων». Ετσι χαρα­κτή­ρι­ζαν το κολα­στή­ριο από όπου , όπως έλεγ­το σύν­θε­μα στο  «Ειδι­κό Σχο­λείο Ανα­μορ­φώ­σε­ως Ιδιω­τών» (ΕΣΑI). Εκεί που επι­νο­ή­θη­κε και χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ό,τι πιο βάρ­βα­ρο για να κάμ­ψει την περη­φά­νια και τη συνεί­δη­ση ελεύ­θε­ρων ανθρώπων.

«Η Μακρό­νη­σος άρχι­σε να λει­τουρ­γεί σαν Στρα­τό­πε­δο Συγκέ­ντρω­σης Αγω­νι­στών της Εθνι­κής Αντί­στα­σης από τα μέσα του 1947. Εδώ συγκεντρώθηκαν:

  • Νεο­σύλ­λε­κτοι φαντά­ροι από διά­φο­ρες πει­θαρ­χι­κές μονά­δες του στρατού.
  • Αξιω­μα­τι­κοί του ΕΛΑΣ, έφε­δροι και μόνιμοι.
  • Πολι­τι­κοί εξό­ρι­στοι (άνδρες, γυναί­κες και παι­διά) από τα διά­φο­ρα στρα­τό­πε­δα πολι­τι­κών κρα­του­μέ­νων π.χ. Άη Στρά­τη, Ικα­ρία, Λήμνο, Τρί­κε­ρι κ.α.
  • Προ­λη­πτι­κώς συλ­λη­φθέ­ντες πολί­τες στις εκκα­θα­ρι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις ενα­ντί­ον του Δημο­κρα­τι­κού Στρατού.
  • Υπό­δι­κοι Πολι­τι­κοί Κρα­τού­με­νοι που βρί­σκο­νταν στις διά­φο­ρες φυλα­κές της χώρας και που προ­ο­ρί­ζο­νταν να δικα­στούν από τα έκτα­κτα Στρατοδικεία.

farsakidis1Η καθη­με­ρι­νή ζωή των κρα­του­μέ­νων ήταν αυστη­ρά στρα­τιω­τι­κή, με βάρ­βα­ρη πει­θαρ­χεία. Δηλα­δή προ­σκλη­τή­ρια, ανα­φο­ρές, καψό­νια, εγκλει­σμός στα πει­θαρ­χεία, ώρες στον ήλιο ή στη βρο­χή και το κρύο, βασα­νι­στή­ρια, ξυλο­δαρ­μοί και τέλος, απρο­σχη­μά­τι­στες δολο­φο­νί­ες, με απο­κο­ρύ­φω­μα τη μεγά­λη σφα­γή στο ΑΕΤΟ, το Φλε­βά­ρη — Μάρ­τη του 1948. Το συσ­σί­τιο ήταν άθλιο, το νερό ελά­χι­στο ή και σπά­νιο, η ιατρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή περί­θαλ­ψη ουσια­στι­κά ανύ­παρ­κτη» (από τη σελί­δα της ΠΕΚΑΜ).

Το τι γινό­ταν στη Μακρό­νη­σο διέ­σω­σε ο Γιώρ­γος Φαρ­σα­κί­δης στο λεύ­κω­μα ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ με μια σει­ρά σχέ­δια και χαρα­κτι­κά που περι­γρά­φουν τα βασα­νι­στή­ρια. Όπως λέει ο ίδιος  η «κατα­γρα­φή – μαρ­τυ­ρία, ενός τόπου και μιας επο­χής, όπως τα έζη­σε κάποιος από κοντά».

Το πρώ­το έντυ­πο που κυκλο­φό­ρη­σε, λίγο πριν τη Χού­ντα, το 1964,  με εικα­στι­κές μαρ­τυ­ρί­ες και κεί­με­να που κατο­νό­μα­ζαν επώ­νυ­μα τους βασα­νι­στές και τα εγκλή­μα­τα που δια­πρά­χθη­καν. Ακο­λού­θη­σε μήνυ­ση του Δ. Ιωαν­νί­δη και η κατά­σχε­ση του λευκώματος.

Το λεύ­κω­μα μπο­ρεί­τε να το δεί­τε και να το ξεφυλ­λί­σε­τε ΕΔΩ.  «Το ανοί­γεις και βρί­σκε­σαι στην κόλα­ση… Δεν μπο­ρείς να το κοι­τά­ξεις με τη ζωγρα­φι­κή απλώς ματιά, η ανθρώ­πι­νη τα κατα­βρο­χθί­ζει.… Κορ­μιά σκε­λε­τω­μέ­να, πρό­σω­πα ρου­φηγ­μέ­να μ’ απ΄τα χεί­λη τους δε λέει να δύσει το χαμό­γε­λο… τοy Ανθρώ­που που νίκη­σε… Και νικά­ει» (από την παρου­σί­α­ση της Αυγής το 1965). Όταν αρχί­σεις το ξεφύλ­λι­σμα «… δεν μπο­ρεί να ανα­βάλ­λεις το διά­βα­σμα του ούτε για μια στιγ­μή… Θα στα­θείς σε κάθε σελί­δα να κοι­τά­ξεις, να δια­βά­σεις, να σκε­φθείς, να θυμη­θείς… Ο Γ. Φαρ­σα­κί­δης το ίδιο λιτά ζωγρα­φί­ζει με τον χρω­στή­ρα ή με τον λόγο, την παλι­κα­ριά την αρε­τή, την Αξιο­πρέ­πεια και την περη­φά­νια των αγω­νι­στών» (Ν. Παπαν­δρέ­ου «Νέος Κόσμος», 1965).

 

farsakidis2«…Οι κύκλοι της κόλα­σης σε μια μακά­βρια σύν­θε­ση, σε ένα βιβλίο που στά­ζει αίμα. Κάθε σελί­δα και μια επι­δρο­μή λύκων που ξεσκί­ζουν ανθρώ­πι­νες σάρ­κες. Ένα έργο τέχνης που σπά­ει το φράγ­μα των και­ρών και της λήθης,… κραυ­γά­ζει, προει­δο­ποιεί, ξυπνά­ει συνει­δή­σεις. Ζωγρά­φι­ζε και έβλε­πε τον χάρο και έγι­νε τέχνη και μας ξυπνά­ει απότομα…».
Ν. Παπα­πε­ρι­κλής, Ιού­νης 1965

 

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο