Το ξεβράκωμα του καπιταλισμού

Γρά­φει ο Γιάν­νης Βεντού­ρας //

Ήταν Γενά­ρης του 2020, όταν άρχι­σε το παγκό­σμιο καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα να μας προ­ε­τοι­μά­ζει για την παν­δη­μία που ερχό­ταν. Όλα τα Μέσα Ενη­μέ­ρω­σης που έχει στην ιδιο­κτη­σία του, κρα­τι­κά και ιδιω­τι­κά, άρχι­σαν μεθο­δι­κά να μας προϊ­δε­ά­ζουν για το τι θα ακο­λου­θού­σε. Οι επι­στή­μο­νες προει­δο­ποιού­σαν τις κυβερ­νή­σεις αρκε­τές βδο­μά­δες πριν.

Όλα τα κρά­τη, το ένα μετά το άλλο, άρχι­σαν διστα­κτι­κά να παίρ­νουν τα πρώ­τα μέτρα, πιστεύ­ο­ντας ότι, «μπό­ρα είναι, θα περά­σει». Όμως η μπό­ρα έγι­νε κατακλυσμός!

Και τώρα; Τί κάνου­με; Αναρωτήθηκαν.

Είχαν περά­σει δέκα χρό­νια από την προη­γού­με­νη καπι­τα­λι­στι­κή οικο­νο­μι­κή κρί­ση, και τα σύν­νε­φα μιας νέας είχαν αρχί­σει να συσ­σω­ρεύ­ο­νται πάνω από τον ουρα­νό των αγο­ρών. Στις τρά­πε­ζες είχαν συσ­σω­ρευ­τεί τρι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δολά­ρια και ευρώ, και τα επι­τό­κια είχαν μηδε­νι­στεί, αφού κανέ­νας δεν ήθε­λε το παρα­πά­νω χρή­μα. Κι ερχό­ταν τώρα μια υγειο­νο­μι­κή κρί­ση, για να κάνει το σπυ­ρί να σπά­σει και να ξεχυ­θεί το πύον της οικο­νο­μι­κής κρίσης.

Η μεγά­λη αστι­κή τάξη κάθε χώρας, έδω­σε εντο­λή στα κυβερ­νη­τι­κά και οικο­νο­μι­κά επι­τε­λεία τους, να λάβουν τα κατάλ­λη­λα μέτρα για να μειω­θούν οι συνέ­πειες για τα κέρ­δη τους. Στην Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση εν ριπή οφθαλ­μού, πάρ­θη­κε η από­φα­ση για μια τερά­στια οικο­νο­μι­κή ενί­σχυ­ση σε όλα τα κρά­τη-μέλη. Επεί­γον καθή­κον η  ρευ­στό­τη­τα στις αγο­ρές και η ενδυ­νά­μω­ση της ζήτη­σης. Εκα­το­ντά­δες δισε­κα­τομ­μύ­ρια βρέ­θη­καν από την μια μέρα στην άλλη. Ξαφ­νι­κά όλοι οι περιο­ρι­σμοί των οικο­νο­μιών ήρθη­σαν, επε­τρά­πη­σαν τα κρα­τι­κά ελλεί­μα­τα και η διά­θε­ση μεγά­λων ποσών στους εργα­ζό­με­νους, που φυσι­κά, μέσω της κατα­νά­λω­σης, θα επέ­στρε­φαν στις τσέ­πες των καπιταλιστών.

Αυτό έγι­νε και στην χώρα μας. Οι εφο­πλι­στές, οι μεγα­λο­βιο­μή­χα­νοι, οι μεγα­λο­ξε­νο­δό­χοι και το λοι­πό συνά­φι, έστει­λαν μήνυ­μα στην κυβέρ­νη­ση, (ξέρε­τε, αυτούς που τους έχουν χεσμέ­νους) και τους είπαν να σηκώ­σουν τα μανί­κια (φήμες λένε ότι τους είπαν να σηκώ­σουν τους κώλους τους) και να πάρουν όσα μέτρα χρειά­ζε­ται για να γλυ­τώ­σουν τα κέρ­δη τους από την κρίση.

Στην αρχή, το Ελλη­νι­κό καπι­τα­λι­στι­κό κρά­τος, προ­σπά­θη­σε να την βγά­λει καθα­ρή, κλεί­νο­ντας τον κόσμο στα σπί­τια τους. Μετά είδε ότι αυτό δεν ήταν αρκε­τό, ανα­γκα­ζό­με­νο να πάρει και άλλα μέτρα, που ποτέ όμως δεν ήταν τα ανα­γκαία. Στην περί­ο­δο αυτή, οι αντι­φά­σεις του συστή­μα­τος θέριε­ψαν, τα αδιέ­ξο­δά του γιγαντώθηκαν.

Πρώ­τη αντίφαση.

Για να απο­φύ­γουν την πλή­ρη κατάρ­ρευ­ση του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος, ανα­γκά­στη­καν να κατα­φύ­γουν άμε­σα στην Κεϋν­σια­νή πολι­τι­κή. Δηλα­δή να δώσουν χρή­μα στους εργα­ζό­με­νους που θα τους κλεί­να­νε στο σπί­τι και να ανα­βάλ­λουν την είσπρα­ξη των φόρων, ώστε να μπο­ρεί να κινη­θεί η αγο­ρά. Επει­δή η «αγο­ρά» ήταν το μέλη­μά τους και όχι ο λαός. Αυτή ήταν η πρώ­τη αντί­φα­ση, αφού για να μην χάσει τα κέρ­δη του το μεγά­λο κεφά­λαιο, ανα­γκά­στη­κε να δια­θέ­σει κάποιο χρή­μα από τα κέρ­δη του! Εξάλ­λου, αν «αγά­πα­γαν» τον λαό, θα έδι­ναν εδώ και χρό­νια επι­δό­μα­τα σε όλους τους μακρο­χρό­νια άνερ­γους, και θα στή­ρι­ζαν ουσια­στι­κά τις ευπα­θείς ομάδες.

Δεύ­τε­ρη αντίφαση.

Έπρε­πε να έχουν τον λαό υγιή να εργά­ζε­ται, δίχως όμως να δώσουν κον­δύ­λια για ασφα­λείς μετα­φο­ρές με τα λεω­φο­ρεία και τους συρ­μούς! Βιο­μή­χα­νοι, τρα­πε­ζί­τες και ιδιο­κτή­τες εμπο­ρι­κών αλυ­σί­δων, ήθε­λαν τους υπαλ­λή­λους τους υγιείς για να μην κλεί­σουν οι επι­χει­ρή­σεις τους, αλλά δεν επέ­τρε­παν να γίνο­νται μαζι­κοί έλεγ­χοι για κορω­νο­ϊό στους χώρους τους.

Τρί­τη αντίφαση.

Το σύστη­μα και το κρά­τος του, ενώ αγω­νιού­σε για τα κύμα­τα των ασθε­νών που κατέ­κλυ­ζαν τα νοσο­κο­μεία, δεν διέ­θε­σε κανέ­να κον­δύ­λι για πρό­σλη­ψη προ­σω­πι­κού, ούτε για επεί­γον άνοιγ­μα νοσο­κο­μεί­ων που τα είχαν κλεί­σει τα προη­γού­με­να χρόνια.

Τέταρ­τη αντίφαση.

Ενώ κάθε κρά­τος στη­ρί­ζε­ται στο επι­στη­μο­νι­κό δυνα­μι­κό του και θέλει να παρά­γει όλο και περισ­σό­τε­ρους επι­στή­μο­νες, η Ελλη­νι­κή αστι­κή τάξη έκα­νε το αδια­νό­η­το. Για ενά­μι­ση χρό­νο κρά­τη­σε τα Πανε­πι­στή­μια κλει­στά, επει­δή δεν ήθε­λε να δια­θέ­σει τα απα­ραί­τη­τα κον­δύ­λια για την ασφα­λή λει­τουρ­γία τους. Μην ξεχνά­με ότι ο τελευ­ταί­ος τομέ­ας που έχει προ­γραμ­μα­τι­σθεί να ξανα­λει­τουρ­γή­σει (μετά ακό­μα και από τους οίκους ανο­χής) είναι τα ΑΕΙ.

Πέμ­πτη αντίφαση

Ενώ το καπι­τα­λι­στι­κό σύστη­μα έχει θεο­ποι­ή­σει τον ιδιω­τι­κό τομέα της οικο­νο­μί­ας και απε­χθά­νε­ται κάθε τι το κρα­τι­κό, ΑΝΑΓΚΑΣΘΗΚΕ να παρα­δε­χτεί ότι, μόνο τα δημό­σια νοσο­κο­μεία και ο κρα­τι­κός τομέ­ας ήταν αυτός που μπο­ρού­σε να ανα­λά­βει την δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­μί­ας. Επί­σης, για να μην αγγί­ξει τα κέρ­δη των κλι­νι­καρ­χών, αρνή­θη­κε να επι­τά­ξει προ­σω­ρι­νά και να εντά­ξει τα ιδιω­τι­κά νοσο­κο­μεία σε έναν κεντρι­κό μηχα­νι­σμό αντι­με­τώ­πι­σης της έκτα­κτης κατά­στα­σης. Και όλα αυτά επει­δή στο κέντρο προ­σο­χής της κυβέρ­νη­σης της δεν είναι η υγεία του λαού, αλλά τα κέρ­δη των εντο­λέ­ων της.

Έκτη αντί­φα­ση.

Ενώ γνώ­ρι­ζε ότι η μαζι­κή είσο­δος των του­ρι­στών θα έφερ­νε τον θάνα­το και την από­γνω­ση στους Έλλη­νες, αρνή­θη­κε να κάνει έλεγ­χο σε όλους τους εισερ­χό­με­νους. Ο λόγος απλός. Αύξη­ση των πελα­τών για τους ξενο­δό­χους, με μειω­μέ­νη κρα­τι­κή δαπάνη.

Έβδο­μη αντίφαση.

Στο τέλος ανα­γκά­στη­κε να εμβο­λιά­σει δωρε­άν όλο τον πλη­θυ­σμό ενώ παράλ­λη­λα διέ­θε­σε τα δωρε­άν self – test, πράγ­μα που απαι­τού­σαν από και­ρό πολ­λοί μαζι­κοί φορείς και οργα­νώ­σεις. Και όπως πάντα, ο λόγος ήταν η προ­στα­σία των αγο­ρών (ιδί­ως της του­ρι­στι­κής) και όχι η προ­στα­σία του λαού. Αν κάποιος πιστεύ­ει ότι δεν ήταν αυτός ο λόγος, ας ανα­λο­γι­στεί: Για­τί δεν δίνο­νται δωρε­άν όλα τα απα­ραί­τη­τα εμβό­λια; Για­τί έχουν περι­κο­πεί οι δαπά­νες για την ιατρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή περί­θαλ­ψη και έχει αυξη­θεί η συμ­με­το­χή των εργαζομένων;

Όλο αυτό το διά­στη­μα βιώ­σα­με τις σπα­σμω­δι­κές κινή­σεις ενός κρά­τους για να περι­σώ­σει τις αγο­ρές του, ελα­χι­στο­ποιώ­ντας τις δαπά­νες προς ανα­κού­φι­ση των λαϊ­κών ανα­γκών. Για το λόγο τού­το προ­σπά­θη­σε επι­στα­μέ­νως και «σχο­λα­στι­κά», να μετα­φέ­ρει την ευθύ­νη στον ίδιο το λαό και να ανα­γά­γει την «ατο­μι­κή ευθύ­νη» ως το πρώ­το ιδε­ο­λο­γι­κό του όπλο.

Η παν­δη­μία έπαι­ξε κατα­λυ­τι­κό ρόλο στο ξεβρά­κω­μα του καπι­τα­λι­στι­κού συστή­μα­τος και της αστι­κής τάξης στα μάτια του λαού. Οι ενδο­γε­νείς του αντι­φά­σεις φού­σκω­σαν ξαφ­νι­κά και δεν μπο­ρού­νε να κρυφτούν.

Η κρί­ση αυτή ανέ­δει­ξε σε όλο της το μεγα­λείο, την ανα­γκαιό­τη­τα του κεντρι­κού σχε­δια­σμού και του εργα­τι­κού ελέγ­χου. Έφε­ρε επι­τα­κτι­κά στην επι­φά­νεια το ζήτη­μα του σοσια­λι­στι­κού μετα­σχη­μα­τι­σμού της κοινωνίας.

«Στην επο­χή της Ηούς», του Γιάν­νη Βεντούρα