Ο μεγάλος καραγκιοζοπαίχτης, λαϊκός ζωγράφος και σκηνογράφος, Ευγένιος Σπαθάρης γεννήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1924 στην Αθήνα. . Ο «δάσκαλος», όπως τον αποκαλούσαν, του ελληνικού θεάτρου σκιών, πέθανε στις 9 Μαΐου 2009 στο ΚΑΤ όπου νοσηλευόταν σε κρίσιμη κατάσταση μετά από την πτώση που είχε στις σκάλες του Ινστιτούτου «Γκαίτε» κατά τη διάρκεια εκδήλωσης.
Από μικρό παιδάκι διδάχθηκε την τέχνη του Θεάτρου Σκιών από τον κορυφαίο Καραγκιοζοπαίκτη εκείνης της εποχής – τον πατέρα του Σωτήρη Σπαθάρη και έγινε βοηθός του στις παραστάσεις του. Δικές του παραστάσεις άρχισε να δίνει, σε διάφορες συνοικίες της Αθήνας, στα χρόνια της Κατοχής.
Μετά την κατοχή και μετά το θάνατο του πατέρα του, καλλιέργησε τα μέγιστα την τέχνη του. Ακολούθησε μια λαμπρή πορεία με παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό σε διεθνή φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών (ΗΠΑ, Καναδά, Κούβα, Βρυξέλλες, Παρίσι, Ρώμη, Λονδίνο, Μόναχο, Γενεύη, Στουτγάρδη κ.ά.). Σημαντική ήταν η συνεισφορά του στην καταγραφή της τέχνης του Καραγκιόζη, με ηχογραφήσεις παραστάσεων (από το 1962) και καταγραφή σημειώσεων και τετραδίων του πατέρα του. Πραγματοποίησε, επίσης, πολλές, σπουδαίες και πολύ διδακτικές για τα παιδιά εκπομπές με κλασικά έργα του ελληνικού Θεάτρου Σκιών, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, ενώ κυκλοφόρησε περίπου 15 καραγκιόζικα έργα σε δίσκους.
Ο Ευγένιος Σπαθάρης φιλοτέχνησε, επίσης, έργα ζωγραφικής, στο πλαίσιο της τέχνης του Καραγκιόζη, στα οποία απεικόνισε ιστορικά θέματα, ήρωες της Επανάστασης του ’21 κ.ά. Το εικαστικό του έργο παρουσιάστηκε σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δίδαξε ηθοποιούς, σε θεατρικές παραστάσεις πώς να υποδυθούν τον Καραγκιόζη και άλλα πρόσωπα του Θεάτρου Σκιών (λ.χ. στο «Μεγάλο μας τσίρκο» και στο ΚΘΒΕ, και φιλοτέχνησε καραγκιόζικα σκηνικά για θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις (ΚΘΒΕ, «Ελληνικό Χορόδραμα», «Θέατρο Χατζώκου» στη Θεσσαλονίκη, θέατρο «Συντεχνίας» κ.ά.) με τις παραστάσεις «Το ταξίδι», «Το καταραμένο φίδι», «Ο δικτάτορας», «Ο Αλέκος με τα κυδώνια» κ.ά. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 άνοιξε τις πόρτες του, στο Μαρούσι, το «Σπαθάρειο» Μουσείο, όπου εκτίθεται η συλλογή του (σκηνικά παραστάσεων, ζωγραφικά έργα που σχετίζονται με το Θέατρο Σκιών και φιγούρες – του πατέρα του, δικές του και άλλων ομοτέχνων του).
Η προσφορά του Ευγένιου Σπαθάρη στην πολιτιστική ταυτότητα του τόπου μας, τεράστια. Γνήσια «φωνή» της λαϊκής μας παράδοσης, διακρίθηκε για το ανήσυχο και δυναμικό του πνεύμα του. Βαθιά ανθρώπινος και απλός, υπηρέτησε με πάθος τους τομείς που ασχολήθηκε. Μεγάλη του αγάπη, το θέατρο σκιών, το οποίο ανανέωσε και προσάρμοσε, τεχνικά, μορφικά και θεματικά, στη σύγχρονη εποχή. Το όνομά του συνυφασμένο με τον Καραγκιόζη. Αδιάρρηκτα δεμένο με τον ήρωα που έζησε μαζί μας τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, τον καιρό της απελευθέρωσης, το ταξίδι στο φεγγάρι, τον πόλεμο στον Περσικό… Αυτόν που μας συντρόφεψε στις πίκρες και τις χαρές μας, που μας έκανε να γελάσουμε και να δακρύσουμε με τα κατορθώματα και την ανθρωπιά του.
(Διασκευή άρθρου του Ριζοσπάστη)
