Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Κώστας Βάρναλης «Το ΟΧΙ του λαού»

Γρά­φει ο  Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Το ποί­η­μα «Το ΟΧΙ του λαού» είναι ένα από τα άγνω­στα ποι­ή­μα­τα του Κώστα Βάρ­να­λη που βρή­κα στο αρχείο του ποι­η­τή και δημο­σί­ευ­σα στο βιβλίο μου «Ο άγνω­στος Βάρ­να­λης και 19 αδη­μο­σί­ευ­τα ποι­ή­μα­τα». Τον ποί­η­μα στο αρχείο είναι άτι­τλο, εμπνευ­σμέ­νο από το ΟΧΙ και τους αγώ­νες του λαού. Τον τίτλο τον έδω­σε η επι­με­λή­τρια του αρχεί­ου Θεα­νώ Μιχαη­λί­δου. Όπως φαί­νε­ται στη φωτο­γρα­φία που συνο­δεύ­ει την ανάρ­τη­ση στο κάτω μέρος του χει­ρο­γρά­φου υπάρ­χει η λέξη ΟΧΙ. Το πιθα­νό­τε­ρο ότι είναι η ετυ­μη­γο­ρία του ποι­η­τή για μη δημο­σί­ευ­ση του ποιήματος.

Το ΟΧΙ του λαού

Ποιος είναι κεί­νος ο λαός, που λέει στους ξένους «όχι»
και που κρα­τά­ει κατά­κορ­φα της λεφτε­ριάς τη λόχη
κι όντας οι λίγοι αφέ­ντες του, που τον διαφεντεύγουν
τον παρα­τάν μεσο­στρα­τίς και ασκώ­νο­νται και φεύγουν;

Ποιος είναι κεί­νος ο λαός, που στά­θη­κε λιοντάρι,
όντας του πέσα­νε μαζί δυο κολοσ­σοί κουρσάροι
κι από τα ξένα οι αφέ­ντες του, αντί να τον βοηθήσουν,
τα φκιά­να­νε με τον Οχτρό για να ξαναγυρίσουν.

Ποιος είναι κεί­νος ο λαός, που πάντα προδομένος
πολέ­μα­γεν αβό­η­θη­τος, ξυπό­λυ­τος, δεμένος
και θάμπω­νε τον ουρα­νό, τη γη και τα πελάη
κι ο πιο μεγά­λος φάντα­ζε μικρός σ’ αφτό­νε πλάι;

Ποιος είναι κεί­νος ο λαός, που με καρ­διά τσελίκι
πολέ­μα­γε για λεφτε­ριά και πέθαι­νε για νίκη
μα τού­χω­ναν μπα­μπέ­σι­κα, τη μαχαι­ριά στην πλάτη
του ξένου η αρπά­χτρα κάκη­τα, του ντό­πιου η δόλια απάτη;

Όλ’ οι λαοί κι όλοι μικροί μεγά­λοι κάθε τόπου
που αγω­νι­στή­κα­νε να σώσουν την τιμή τ’ ανθρώπου
μα πιό­τε­ρο ο ελλη­νι­κός, ο πρώ­τος μες τους πρώτους
πρώ­τος μέσα στους νικη­τές και μες τους αλυτρώτους

Barnalis

Ο Λατσε­ζάρ Ελέν­κοβ, εκπρό­σω­πος του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος της Βουλ­γα­ρί­ας και της Ενω­σης Βουλ­γά­ρων Συγ­γρα­φέ­ων, στην εισή­γη­σή του στο επι­στη­μο­νι­κό συνέ­δριο του ΚΚΕ για τον Κώστα Βάρ­να­λη το 2011, ανα­φέ­ρει ποί­η­μα  του Βάρ­να­λη εμπνευ­σμέ­νο από το ΟΧΙ του λαού και παρα­θέ­τει στί­χους σε ελεύ­θε­ρη μετά­φρα­ση που μοιά­ζουν να είναι μετά­φρα­ση από «Το ΟΧΙ του λαού» (τελευ­ταία στροφή):

«Ή εκεί­νο το στί­χο αφιε­ρω­μέ­νο στο λαϊ­κό ΟΧΙ, στο τελε­σίγ­γρα­φο του Μου­σου­λί­νι, την 28η Οχτώ­βρη (και πάλι σε ελεύ­θε­ρη μετά­φρα­ση) : Αυτός είναι ο λαός μας και­μό­λις το όνο­μά του πεις/ άξαφ­να βλέ­πεις τον ουρα­νό με δάφ­νες στολισμένο/ Πρώ­τος μετα­ξύ των νικητών/ κι ακό­μη πρώ­τος μετα­ξύ των σκλαβωμένων».

Οι υπο­θέ­σεις από αυτή την ομοιό­τη­τα είναι προς διε­ρεύ­νη­ση και επα­λή­θευ­ση ή απόρριψη.

 

(Το εικα­στι­κό με με τίτλο «Το στι­λέ­το» είναι του Τάσ­σου και δημο­σιεύ­τη­κε το Νοέμ­βριο του 1940  στο περιο­δι­κό «Νεο­ελ­λη­νι­κά Γράμματα»).

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο