Η στοχοποίηση του φεμινισμού ως… αντιδραστικού κινήματος και το δικαίωμα στο φλερτ

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης  //

Όσο αντιδραστική και επικίνδυνη είναι η στάση αδιαφορίας απέναντι στα σεξιστικά εγκλήματα, στις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και στους βιασμούς αλλά τόσο αντιδραστική και επικίνδυνη είναι η προσπάθεια, από άντρες και γυναίκες καθώς από δεξιούς και «αριστερούς» κάθε είδους, η δικαιολόγηση αυτών των εγκλημάτων κάτω από το πρίσμα ότι και οι γυναίκες προκαλούν με την στάση τους ή την συμπεριφορά τους. Στο ίδιο μήκος κύματος, βρίσκεται η θέση που υποστηρίζει ότι οι πρόσφατες αποκαλύψεις για τα περιστατικά βιασμών στο Χόλιγουντ καθώς και η προσπάθεια να έρθουν στο φως όλο και περισσότερα από αυτά, στοχοποιούν την διάθεση των ανδρών για ερωτική επαφή και επικοινωνία, δηλαδή για να φλερτάρουν, αντιτασσόμενη στην, όπως την ονομάζουν, «εκστρατεία κατάδοσης» που υποτίθεται έχει λάβει διαστάσεις παροξυσμού ύστερα από την αποκάλυψη του σκανδάλου Γουάινσταϊν.

Αυτή η άποψη έχει βρει μάλιστα και τον επίσημο, θα λέγαμε, εκφραστή της στην επιστολή που έστειλε στην γαλλική εφημερίδα Le Monde μια συλλογικότητα 100 γυναικών, η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τις ηθοποιούς Κατρίν Ντενέβ και Ινγκριντ Κάβεν και την συγγραφέα και κριτικό Τέχνης Κατρίν Μιγιέ, οι οποίες υπερασπίζονται το δικαίωμα και την ελευθερία των ανδρών «να ενοχλούν» τις γυναίκες! Γράφουν χαρακτηριστικά πως «Ο βιασμός είναι έγκλημα. Όμως το επίμονο ή αδέξιο “καμάκι” δεν είναι αδίκημα, ούτε η αβρότητα φαλλοκρατική επίθεση» ενώ συμπληρώνουν ότι η «εκστρατεία καταγγελιών και καταδόσεων» του κινήματος #ΜeToo, παρατηρούν, έχει οδηγήσει σε μία ιδιότυπη «απόδοση δικαιοσύνης με συνοπτικές διαδικασίες», η οποία έχει ήδη τα πρώτα θύματά της, άνδρες που «τιμωρήθηκαν κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, υποχρεώθηκαν σε παραίτηση, ενώ το μόνο κακό που έκαναν ήταν να αγγίξουν ένα γόνατο, να αποπειραθούν να κλέψουν ένα φιλί, να μιλήσουν για “ευαίσθητα” προσωπικά πράγματα κατά τη διάρκεια ενός επαγγελματικού δείπνου ή να στείλουν μηνύματα με σεξουαλικά υπονοούμενα σε μια γυναίκα, με την οποία όμως η έλξη δεν ήταν αμοιβαία».

Λαθροχειρία

Στην παραπάνω θέση οι ευαισθητοποιημένοι στα σχετικά ζητήματα αναγνώστες και κυρίως οι αναγνώστριες, θα εντοπίσουν την ύπαρξη μιας πολύ ενοχλητικής κι επικίνδυνης λαθροχειρίας που επιχειρεί αφενός να αναδείξει ότι η συζήτηση για τις σεξιστικές επιθέσεις και τα περιστατικά βιασμών στο Χόλιγουντ στην πραγματικότητα στοχοποιεί την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και το δικαίωμα στην ερωτική προσέγγιση κι αφετέρου ότι ο φεμινισμός αποτελεί μία αντιδραστική κίνηση που ταυτίζεται με τον θρησκευτικό εξτρεμισμό και, γιατί όχι, την πολιτική τρομοκρατία, σημειώνοντας πως «Αυτός ο πυρετός να στείλουμε τα ‘γουρούνια’ στο σφαγείο, αντί να βοηθάει τις γυναίκες να αυτονομηθούν, εξυπηρετεί στην πραγματικότητα τα συμφέροντα των εχθρών της σεξουαλικής ελευθερίας, των θρησκευτικών εξτρεμιστών, των χειρότερων αντιδραστικών και αυτών που θεωρούν (….) ότι οι γυναίκες είναι ξεχωριστά όντα, παιδιά με πρόσωπο ενηλίκου, που ζητούν συνεχώς να προστατεύονται».(!)

Είναι φανερό ότι αυτή η λαθροχειρία, που δεν αποτελεί παρά αντανάκλαση ακριβώς της σεξουαλικής καταπίεσης πάνω στο έμφυλο ζήτημα από την πατριαρχία και τον καπιταλισμό, δεν μπορεί να επηρεάσει όσες και όσους υψώνουν φωνή ενάντια σε αυτά τα περιστατικά: μόνο όσες και όσοι έχουν ήδη ανάλογες απόψεις υιοθετούν και αναπαράγουν την συγκεκριμένη θέση, πολλές φορές αξιοποιώντας μια δήθεν προοδευτική οπτική πάνω στο ζήτημα, όπως φάνηκε και στο προηγούμενο απόσπασμα. Στο πιθανό ερώτημα γιατί η θέση αυτή δεν μπορεί να επηρεάσει όσους και όσες αντιτίθενται σε αυτά τα περιστατικά, μπορούμε να πούμε πως δεν είναι η υποτιθέμενη ηθική ακεραιότητα και πνευματική ανωτερότητα των αντισεξιστών ή των φεμινιστών αλλά η ύπαρξη πολύ συγκεκριμένων γεγονότων και καταγγελιών για βίαιες σεξουαλικές παρενοχλήσεις, θωπείες χωρίς την έγκριση και τη θέληση του υποψήφιου θύματος, βιασμούς χωρίς προφυλακτικό, ψυχολογικούς κι οικονομικούς εκβιασμούς και φυσικά για την ανάδειξη σοβαρών καταγγελιών που είτε λίγο, είτε πολύ προωθούσαν ότι στην πιθανή καταγγελία γυναίκες ηθοποιοί θα απολύονταν από την εργασία τους. Έχει ενδιαφέρον μάλιστα, ότι οι καταγγελίες είναι σα να μην υπάρχουν για την συγκεκριμένη συλλογικότητα γυναικών, την ίδια στιγμή που δυσαρεστούνται με την τιμωρία των αντρών συναδέλφων τους που διέπραξαν τις συγκεκριμένες απειλές…

Υποστήριξη και κάλυψη στα περιστατικά βιασμών

Με λίγα λόγια, οι φορείς της συγκεκριμένης επιστολής, υπερασπίζονται χωρίς ίχνος ηθικού ενδοιασμού, με κάθε τρόπο και μέσο, τα συγκεκριμένα περιστατικά και διεκδικούν, όπως είναι προφανές, τόσο την πλήρη ατιμωρησία όλων όσων προχώρησαν στα ανάλογα εγκλήματα, όσο και την νομιμοποίηση και συνέχιση αυτής της διαδικασίας που τη θεωρούν φυσιολογική και αναγκαία για την διαιώνιση ενός συστήματος διαρκούς ηθικής, πνευματικής, σωματικής κι εν τέλει ταξικής εκμετάλλευσης των γυναικών από τους άντρες συναδέλφους τους – είναι θα λέγαμε κάτι ανάλογο με την παγιωμένη σε ολόκληρη την καπιταλιστική Δύση και Ανατολή, ότι οι γυναίκες ως κατώτερες από τους άντρες υποχρεούνται τόσο να υπακούν στις δίκαιες επιθυμίες τους καθιστώντας τον εαυτό τους, είτε μηχανή αναπαραγωγής παιδιών, είτε σκεύος σεξουαλικής εκτόνωσης του άντρα-αφέντη, είτε και τα δύο. Γι’ αυτό ακριβώς, η στοχοποίηση του φεμινισμού και του αντισεξισμού καθώς και των σχετικών κινημάτων ή των ανάλογων καταγγελιών, που συντάραξαν ακόμα και την συντηρητική στην ουσία της βιομηχανία του κινηματογράφου, αναδεικνύεται ως ένα γεγονός υψίστης σημασίας για τους σεξιστές κάθε είδους και μορφής, είτε προέρχονται από τον δεξιό και νεοφιλελεύθερο χώρο, της πολιτικής και της διανόησης, είτε δηλώνουν «αριστεροί» ή «αναρχικοί», ευρισκόμενοι σε μια απόλυτη, όσο και εντυπωσιακή, ταύτιση θέσεων – αν και ξεκινούν ο καθένας από διαφορετική ιδεολογική αφετηρία, που όμως δεν επιθυμώ να αναλύσω εδώ.

Το δικαίωμα στο φλερτ

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα, θέλω να τονίσω, αυτό που κάθε άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει και που οι διάφοροι σεξιστές επιχειρούν να διαστρεβλώσουν με τις επιστολές και γενικότερα με την συμπεριφορά τους: το φλερτ δεν αποτελεί σεξιστική βία, όμως η αντίληψη ότι κάθε γυναίκα πρέπει να ανταποκρίνεται και να δέχεται με ευχαρίστηση, ίσως και με υπερηφάνεια, το πείραγμα κάποιου ή κάποιων αντρών στον δρόμο, στη δουλειά ή σε μια έξοδο για καφέ και ποτό με πρόσχημα το δικαίωμα στο φλερτ και στην επαφή με το άλλο φύλο προφανώς και είναι σεξιστική βία και αναπαραγωγή της κουλτούρας του βιασμού, που όπως το αντιλαμβάνομαι είναι ένας άλλος ορισμός του σεξισμού. Το πείραγμα ή η ερωτική προσέγγιση, που είναι θεμιτά στις περιπτώσεις που υπάρχει αμοιβαία ανταπόκριση ή που δημιουργείται στη συνέχεια ένα κάποιο ενδιαφέρον κι από την άλλη πλευρά, ακόμα κι αν στην αρχή εκφράστηκε απάθεια ή δυσαρέσκεια, είναι απαγορευτικά όταν προσπαθούν να επιβληθούν από τα πάνω και δεν συνυπολογίζουν ότι το πρόσωπο όπου απευθύνεται αυτή η κίνηση δεν επιθυμεί συνέχεια.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να πούμε ότι ακόμα και το βλέμμα ή το κοίταγμα, κάτω από κάποιες σοβαρές προϋποθέσεις, μπορεί να είναι σεξιστικό κι ενοχλητικό για μία γυναίκα δηλαδή όταν δεν αντιπροσωπεύει κάποιον ειλικρινή θαυμασμό αλλά όταν εκφράζει επιθυμίες για σεξουαλική άρα και ψυχολογική, σωματική ή και οικονομική εκμετάλλευση. Μέσα σε όλα αυτά υπάρχει μία λεπτή κόκκινη γραμμή που δεν είναι πάντα διακριτή, τόσο ώστε να μην αποφεύγονται οι πιθανές παρεξηγήσεις και ερμηνείες. Για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ που κάνω αυτό το σχόλιο – ερμηνεία που προηγήθηκε, δεν είμαι σίγουρος ότι δεν κάνω κάποιο λάθος στην προσπάθεια μου να αναπτύξω μία αντισεξιστική θέση: μόνο και μόνο ότι είμαι άντρας νομίζω θα αρκούσε για να δούμε τα πιθανά προβλήματα.

Όταν όμως ο φεμινισμός και ο αντισεξισμός παρουσιάζονται ως ο… συντηρητισμός του 21ου αιώνα τότε, το δίχως άλλο, μιλάμε για καραμπινάτο σεξισμό κι αναπαραγωγή της κουλτούρας του βιασμού με προοδευτικό πρόσημο. Ακόμα και εάν δεν υπάρχει η πρόθεση, που συνήθως υπάρχει. Καλό είναι λοιπόν στην οποιαδήποτε, θεμιτή κριτική μας, είτε αφορά ένα σύνθημα στον τοίχο, είτε τις καταγγελίες για τις επιθέσεις στο Χόλιγουντ, να είμαστε νηφάλιοι, ιδιαίτερα όταν πιστεύουμε πως έχουμε δίκιο, και να (προσπαθούμε να) εκφράζουμε επιχειρήματα κι όχι να αναπαράγουμε τις διάφορες προβληματικές αντιλήψεις που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν στην συζήτηση. Ας έχουμε επίσης στο μυαλό μας, ότι ενώ οι καταγγελίες για σεξιστικά εγκλήματα γνώρισαν μια ευρύτερη διάδοση, αυτό δεν σημαίνει ότι τα εγκλήματα του είδους θα τερματιστούν και αυτόματα: πίσω από τις κλειστές πόρτες και τα γραφεία, μακριά από τα φώτα της διαφήμισης και της αγοράς, στα σαλόνια ή στις εργατικές οικογένειες, η καταπίεση της γυναίκας γνωρίζει άνθιση. Γι’ αυτό λοιπόν, ας έχουμε καθαρό, ότι ο σεξισμός που αποτελεί μία από τις κορυφαίες εκφράσεις της ταξικής εκμετάλλευσης και που επηρεάζει τις ζωές μας σε σημαντικό βαθμό, μόνο με συντονισμένη αγωνιστική προσπάθεια, μέσα στο σωματείο, στον χώρο εργασίας, στο σχολείο και στην γειτονιά, παράλληλα και μαζί με τα αιτήματα για εργασιακή και κοινωνική/ταξική απελευθέρωση μπορεί να καταπολεμηθεί.

 _______________________________________________________________________________________________________