Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Νίκος Κούνδουρος, από τους πρωτεργάτες του ελληνικού Κινηματογράφου

Στις 15 Δεκεμβρίου 1926 γεννήθηκε ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος, από τους πρωτεργάτες του ελληνικού Κινηματογράφου και του ελληνικού Πολιτισμού.

Ο Νίκος Κούνδουρος γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά οι γονείς του, Κρητικοί από ατελείωτες γενιές, δεν ανέχονταν να πολιτογραφηθεί Αθηναίος. Τον μετέφεραν στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου, στις 15 Δεκεμβρίου του 1926. Ο πατέρας του ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Ιωσήφ Κούνδουρος.

Ο Νίκος Κούνδουρος σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από την οποία αποφοίτησε το 1948. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εντάχθηκε στις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρόνησο, λόγω των αριστερών φρονημάτων του.

Μετά την αποφυλάκισή του, στα 28 του χρόνια, αποφάσισε ν’ ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με την ταινία «Μαγική πόλις» (1954).

Με την νεορεαλιστική ματιά του και με ποιητική ενατένιση, όπως στην ταινία που τον καθιέρωσε «Ο Δράκος» (1956), ταινία που κατατάσσεται στην δεκάδα με τις καλύτερες του ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και στην πρώτη του ταινία «Μαγική πόλις» (1954). Η ταινία, που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, καταπιάνεται με τη ζοφερή πραγματικότητα της μετεμφυλιακής Ελλάδας και τα προβλήματα των απλών ανθρώπων τού λαού.

Ακολούθησαν «Οι παράνομοι» (1958), «Το ποτάμι» (1959), οι πολυβραβευμένες «Μικρές Αφροδίτες» (1963), το Vortex (σε μια πρώτη μορφή, με τον τίτλο «Το πρόσωπο της Μέδουσας», προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1967).

Στη Μεταπολίτευση προβλήθηκαν «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), γύρισε το «1922» (ταινία του 1978), «Μπορντέλο»(1984), «Μπάιρον- Μπαλάντα για ένα δαίμονα» (1991) κά.

Το 1998 εκδόθηκε το βιβλίο του «Stop Carré», με μακέτες, σχέδια και φωτογραφίες από τα πρόσωπα, τα σκηνικά και τα κοστούμια των ταινιών του. Το 2009 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Ονειρεύτηκα πως πέθανα».

Ο Νίκος Κούνδουρος πέθανε στην Αθήνα στις 22 Φεβρουαρίου 2017, σε ηλικία 90 ετών.