Επιμέλεια Αλέκος Χατζηκώστας //
Το διάστημα 24 έως 26 Σεπτεμβρίου 1944, στη πόλη Καζέρτα (Cazerta, κοντά στη Νάπολι), σε συνέχεια του σχηματισμού της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας», που είχε δημιουργηθεί στις 2 Σεπτεμβρίου με τη συμμετοχή και του ΕΑΜ, πραγματοποιήθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των στρατιωτικών και πολιτικών εκπροσώπων της βρετανικής κυβέρνησης, της ελληνικής κυβέρνησης και των στρατιωτικών αρχηγών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, Στέφανου Σαράφη και Ναπολέοντα Ζέρβα αντίστοιχα. . Συγκεκριμένα, από πλευράς της Μεγάλης Βρετανίας συμμετείχε ο αρχιστράτηγος των Συμμαχικών Δυνάμεων Μέσης Ανατολής (ως πρόεδρος της σύσκεψης) Ουίλσον, ο υπουργός Μέσης Ανατολής Μακ Μίλαν, ο πρεσβευτής στην Ελλάδα Λίπερ και ο στρατηγός Σκόμπι. Η ελληνική κυβέρνηση εκπροσωπήθηκε από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου και 4 υπουργούς (δύο αστούς – Θεμιστοκλής Τσάτσος και Παναγιώτης Σγουρίτσας – και δύο του ΕΑΜ – Γιάννης Ζεύγος και Αλέξανδρος Σβώλος). Η ίδια η συμφωνία υπογράφτηκε από τους επικεφαλής των συμμετεχόντων πλευρών, δηλαδή τους Ουίλσον, Παπανδρέου, Σαράφη και Ζέρβα. Οι διαπραγματεύσεις αυτές κατέληξαν στη «Συμφωνία της Καζέρτας».
Με αυτή τη συμφωνία η άρχουσα τάξη της χώρας από κοινού με τους εκπροσώπους του βρετανικού ιμπεριαλισμού κατάφεραν τυπικά να καταργήσουν τη σχετική αυτονομία που διατηρούσε ο ΕΛΑΣ, ακόμα και μετά την υπογραφή του «Συμφώνου του Λιβάνου», απέναντι στο βρετανικό αρχηγείο και τα ελληνικά αστικά πολιτικά κόμματα. Έδινε πλέον, με τη σύμφωνη γνώμη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, την απαιτούμενη νομιμοφάνεια για τη βρετανική στρατιωτική επέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της Ελλάδας, που θα ακολουθούσε μετά από ελάχιστο χρονικό διάστημα…
Παρουσιάζουμε σήμερα – ενδεικτικό των αυταπατών και των λαθεμένων εκτιμήσεων που τότε υπήρχαν- πρωτοσέλιδο δημοσίευμα του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (3/10), «Έκδοση Αθήνας», με τον χαρακτηριστικό τίτλο « Ο ΕΛΑΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΩΝ». Σ’ αυτό ενώ γίνεται σωστά αναφορά στην απελευθέρωση μιας σειράς πόλεων και κωμοπόλεων από τον ΕΛΑΣ, ταυτόχρονα υπερτονίζεται ο ρόλος των «συμμάχων» καθώς και της «Εθνικής κυβέρνησης», μέσω της και της σχετικής συμφωνίας
«Η συνάντηση στην Ιταλία του αρχηγού του ΕΛΑΣ στρατηγού Σαράφη με τον αρχιστράτηγο Μ. Ανατολής Μ. Ουίλσων, χαιρετίσθηκε απ’ το μαχόμενο έθνος, σαν το πιο ευοίωνο γεγονός για την ολοκληρωτική απελευθέρωση της Ελλάδας. Ο εθνικός στρατός του ΕΛΑΣ αναλαμβάνει επίσημα απέναντι στην Εθνική κυβέρνηση και τους Συμμάχους το υπέροχο καθήκον της απελευθέρωσης της χώρας και της εξασφάλισης της αληθινής τάξης. Η συνάντηση αυτή είναι ένα γερό ράπισμα στους αθυρόστομους διασπαστές ,που ήθελαν τον ΕΛΑΣ μακρυά από την Αττική! Ο ΕΛΑΣ σήμερα είναι η πιο ισχυρή και μεγάλη στρατιωτική δύναμη της χώρας ,που βάζει τη λεονταρίσια καρδιά του και το γερό σπαθί του στην υπηρεσία του έθνους και της συμμαχικής υπόθεσης. Εξοπλίστηκε αρπάζοντας τα περισσότερα όπλα απ’ τον καταχτητή και πέρασε απ’ τον κλεφτοπόλεμο στη μαζική ορμητική επίθεση ενός αληθινά αδάμαστου στρατού. Μα τι θέση έχουν τα λόγια όταν ο ΕΛΑΣ σήμερα είναι ο απελευθερωτής της Καρδίτσας, Κομοτηνής, Μεσολογγίου, Αγρινίου, Αμφιλοχία, Πρέβεζας, Αλεξανδρούπολης, Καλαμάτας, Πύργου, Μελιγαλά, Ξάνθης, Καστοριάς, Σιάτιστας, Τυρνάβου, Μυτιλήνης, Χίου Νιγρίτας, Νάουσας, Κόνιτσας, Αργους Ορεστικού . Ναυπάκτου, Σέρρες, Δράμας, Καβάλας, Φιλιάτες, Κεφαλωνιάς, Αιγίου, Διακοφτού, Κιάτου κλπ.
«Οι Έλληνες αντάρτες- γράφει Αμερικανός γερουσιαστής- αποτελούν μέρος της μεγάλης στρατιάς των συμμάχων. Χαιρετίζω τη νέα αναλαμπή του ελληνικού λαού, που εξαγοράζει την ελευθερία του μεγάλους αγώνες και θυσίες…».
Ο ελληνικός λαός ξαίρει πως οι αποβάσεις των Συμμάχων μας Αγγλο-αμερικάνων στη Χειμάρα και άλλα σημεία της Αλβανίας, συνδυασμένες με τη δράση του ΕΛΑΣ, κάνουν τις μέρες της σκλαβιάς του να μετριούνται στα δάκτυλα».
