Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

28 Μαρτίου 1948: Ορθιοι, στα μετερίζια της Μουργκάνας

28 Μάρτη 1948: Δεύτερη εκστρατεία του εχθρού ενάντια στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) που βρίσκονταν στη Μουργκάνα. Και η δεύτερη εκστρατεία αποτυγχάνει, όπως και η πρώτη.

Το 1948, η αμερικανική επέμβαση στην Ελλάδα εντάθηκε ακόμα περισσότερο. Ο έλεγχος στην οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας πέρασε ολοκληρωτικά στα χέρια των Αμερικανών.

Στις 24 του Φλεβάρη έφτασε στην Αθήνα ο στρατηγός Βαν Φλιτ, διοικητής της Αμερικανικής Στρατιωτικής Συμβουλευτικής και Προγραμματικής Ομάδας, με σκοπό να βοηθήσει τις κυβερνητικές δυνάμεις να συντρίψουν το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, όσο το δυνατό γρηγορότερα, μέσα στο 1948.

Με τη βοήθεια των Αμερικανών και των Αγγλων στρατιωτικών συμβούλων, η κυβέρνηση της Αθήνας πήρε μέτρα οργάνωσης του στρατού και ανέβασε τη δύναμή του σε 132.000 άνδρες και αύξησε τη δύναμη της Εθνοφρουράς σε 50.000 άνδρες… Ταυτόχρονα, το αμερικανικό κλιμάκιο στην Ελλάδα χορήγησε μέχρι το τέλος Σεπτέμβρη του 1948 διάφορα όπλα, αεροπλάνα και άλλο υλικό, αξίας 260 εκατομμυρίων δολαρίων περίπου.

Μεγάλη εκστρατεία κατά του ΔΣΕ άρχισε ο κυβερνητικός στρατός από τη Μουργκάνα της Ηπείρου, ορεινό συγκρότημα μεγάλης σημασίας και βάση εξόρμησης προς πολλές κατευθύνσεις. Στην πρώτη φάση των επιχειρήσεων (2 ως 8 του Μάρτη) πήραν μέρος από την πλευρά του κυβερνητικού στρατού δύο ταξιαρχίες, υποστηριζόμενες από πυροβολικό και αεροπορία. Η επιχείρηση του κυβερνητικού στρατού απέτυχε με μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό.

Την ίδια τύχη είχε ο κυβερνητικός στρατός και στη δεύτερη φάση των επιχειρήσεών του (28 Μάρτη – 9 Απρίλη) στις οποίες διέθετε τρεις ταξιαρχίες, τμήματα ορεινών καταδρομών, 20 πυροβόλα και αεροπορία. Ο ΔΣΕ πολεμώντας ηρωικά, πέρασε σε αντεπίθεση και προκάλεσε στον αντίπαλο μεγάλες απώλειες. Οι Αμερικανοί και η διοίκηση του κυβερνητικού στρατού, ύστερα από τις δυο αυτές αποτυχίες αναγκάστηκαν να τροποποιήσουν τα σχέδιά τους. Την εκστρατεία την ξεκίνησαν τώρα στη Στερεά.