Ξεκινάμε από σήμερα και θα το συνεχίσουμε ως τις γιορτές των Χριστουγέννων ένα αφιέρωμα στο «πνεύμα» τους
Το «πνεύμα των Χριστουγέννων» … το πρωτογνωρίσαμε το ΄56, από τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» (πρόκειται για γνωστό, στους μεγαλύτερους -αμερικανόφερτο κόμικ – σε μετάφραση συνήθως, που έφερε στην Ελλάδα η “Εκδόσεις Ατλαντίς / Πεχλιβανίδης” το ΄51 – στην Αμερική ξεκίνησαν το ΄41 !! – με το πρώτο τεύχος “οι Άθλιοι” να πιάνουν το αστρονομικό τιράζ του 1.000.000 αντιτύπων).
Φυσικά τα «εικονογραφημένα» μόνο κλασσικά δεν ήταν γιατί από τη λογοτεχνία δεν έμενε τίποτα, μερικές φορές ούτε και από το story (με τον ίδιο τρόπο που το Hollywood κατέστρεφε συστηματικά την ελληνική μυθολογία και ιστορία).
Το «πνεύμα των Χριστουγέννων-Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» είναι το τεύχος 20 – του Δεκ 1952.
Η γνωστή νουβέλα του Ντίκενς, «A Christmas Carol», έστω και «εικονογραφημένη» μας μελαγχόλησε πολύ, μας μάγεψε, κυριολεκτικά τη λατρέψαμε (τότε), αργότερα διαβάσαμε (κάποιοι από εμάς) το βιβλίο και το είδαμε αρκετές φορές στον κινηματογράφο σε κάποιες αρκετά αξιόλογες εκδόσεις του.
Πέρασαν χρόνια, για να συνειδητοποιήσουμε το πώς και γιατί έγινε κυριολεκτικά bestseller, πολύ παραπάνω από άλλα, μάλλον ανώτερα του Ντίκενς.
Στην πρώιμη βικτωριανή περίοδο στη Βρετανία, οι γιορτές των Χριστουγέννων με τις μεσαιωνικές παραδόσεις, που συνδύαζαν την γέννηση του Χριστού με τις αρχαίες Ρωμαϊκές γιορτές Saturnalia και το γερμανικό χειμερινό Yule, αντιμετωπίζονταν (ήταν παγανιστικές) με αυξανόμενη καχυποψία από τα εκκλησιαστικά δόγματα.
Οι Yule ή Yuletide (“Yule-χρονο”) μια θρησκευτική γιορτή των λαών της Βόρειας Ευρώπης, που στη συνέχεια ενσωματώθηκε στην χριστιανική χροιά των Χριστουγέννων.
Οι πρώτες αναφορές για Yule είναι μέσω των αυτοχθόνων γερμανικών ονόματα των μηνών Ærra Jéola (προ-Yule) ή Jiuli και Æftera Jéola (μετά-Yule).
Οι μελετητές έχουν συνδέσει τη γιορτή με το Wild Hunt , το θεό Όντιν και την παγανιστική αγγλοσαξονική Modranicht .
Να μην ξεχνάμε όμως, αν θέλουμε να κάνουμε μια σωστή κοινωνική προσέγγιση, πως βρισκόμαστε στην περίοδο της βιομηχανική επανάσταση της αστικής τάξης, τότε σε πλήρη εξέλιξη (πρωτοκυκλοφόρησε 19 Δεκέμβρη 1843) και φυσικά η πολιτική εξουσία δεν επιθυμούσε «διατάραξη της τάξης», που θα έφερνε εμπόδια στην αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, πέρα από το ότι καθόλου χρόνος και χρήματα δεν υπήρχαν στους εργάτες και στη φτωχή λαϊκή οικογένεια της εποχής για εορτασμούς.
O πρίγκιπας Αλβέρτος εισήγαγε το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου από την Γερμανία, όπως επίσης την αναβίωση των χριστουγεννιάτικων τραγουδιών και καλάντων, αλλά και την ανταλλαγή Χριστουγεννιάτικων καρτών, αφού η πρώτη εμφανίστηκε στη βικτωριανή Βρετανία την δεκαετία του 1840 (το 1843 σχεδιάστηκε, ζωγραφίστηκε με το χέρι και μία έκδοση 1.000 καρτών βγήκε προς πώληση στο Λονδίνο: έδειχνε ένα οικογενειακό πάρτι σε εξέλιξη, κάτω από το οποίο ήταν γραμμένο «καλά Χριστούγεννα και καλή χρονιά» και στη μία πλευρά είχε μία σκηνή που τάιζαν κάποιον πεινασμένο και στην άλλη μία σκηνή που έντυναν τους φτωχούς).
Οι ρίζες του χριστουγεννιάτικου δέντρου χάνονται στα ειδωλολατρικά έθιμα της λατρείας τους (τότε τα δέντρα μεταφέρονταν μέσα στα σπίτια και τα στόλιζαν για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά τον επόμενο χρόνο). Λέγεται ότι ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεκίνησε την παράδοση των αναμμένων λαμπών, πάντα στη Γερμανία, τον 16ο αιώνα.
Το έργο του Dickens «A Christmas Carol» ήταν αυτό που μεταξύ άλλων ανέδειξε την Χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα, τόσο στη Βρετανία – όχι τυχαία (και στη συνέχεια σ΄όλη την Ευρώπη) όσο και στην Αμερική.
Ο πολιτικά (σύγχρονος, μάλλον πρωτοποριακός για τότε) και ρεαλιστικός τρόπος που περιέγραψε ο Dickens τις γιορτές, ως μια ανάπαυλα της καθημερινά όλο και πιο τραγικής διαβίωσης της εργατικής οικογένειας, όπου όλοι είναι ευγενικοί, καλοί και φιλάνθρωποι και σκέφτονται τον διπλανό τους σαν τον εαυτό τους, ήταν αυτό που μίλησε στις καρδιές των συμπατριωτών του και αποθέωσε το κείμενό του.
Όσο περνούσαν τα χρόνια το μοτίβο της πληροφορίας -με την εξέλιξη και της ψηφιακής τεχνολογίας, άλλαζε άρδην (βλ ΝΥtimes A New ‘Christmas Carol’ Explores the Roots of Scrooge’s Scorn A new TV adaptation by Steven Knight)
(συνεχίζεται)
Εδώ όλο το αφιέρωμα των Χριστουγέννων
