Σπουδαίος ηθοποιός, καρατερίστας, μια αστείρευτη κωμική φλέβα, ο Γιάννης Γκιωνάκης κατάφερε με τις ερμηνείες του να ψυχαγωγήσει πολλές γενιές, έφυγε σε ηλικία 80 χρόνων, στις 25 Αυγούστου 2002. Υπήρξε ένας από τους βασικότερους ερμηνευτές των έργων του Δημήτρη Ψαθά. Ως «Αχόρταγος» στην κωμωδία του Ντίμη Δαδήρα ή ως «Στραβόξυλο» (διασκευές και τα δύο των ομώνυμων θεατρικών του Ψαθά), αλλά και στα «Κίτρινα Γάντια», στην «Ωραία του κουρέα», και σε τόσες άλλες ταινίες ο Γιάννης Γκιωνάκης θα μείνει στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου.
Ο Γιάννης Γκιωνάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Σεπτεμβρίου 1922. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, θέλοντας να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του, που ήταν γιατρός. Πολύ γρήγορα, όμως, εγκατέλειψε την Ιατρική για να γίνει ηθοποιός και τελείωσε τη Δραματική Σχολή του Κάρολου Κουν.
Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1944, στο «Θέατρο Τέχνης» του Καρόλου Κουν, στο έργο του Αλέξη Σολωμού «Ο τελευταίος ασπροκόρακας». Ακολούθησαν οι παραστάσεις «Ο βυθός» του Μαξίμ Γκόρκι και ο «Βυσσινόκηπος» του Τσέχοφ. Το 1945 άρχισε να εμφανίζεται και στην επιθεώρηση στο θέατρο «Σαμαρτζή». Λίγο αργότερα, το 1950, συνεργάστηκε με την «Ελληνική Σκηνή» του Δημήτρη Ροντήρη στο θέατρο «Κυβέλη» της πλατείας Συντάγματος. Στη συνέχεια εντάχθηκε στο μόνιμο δυναμικό του «Εθνικού Θεάτρου» όπου παρέμεινε μέχρι το 1956. Τη «χρυσή» δεκαετία του ’60 ως πρωταγωνιστής πια και συνθιασάρχης εμφανίστηκε σε πλήθος επιθεωρήσεων: «Καινούρια Αθήνα», «Ανθρωποι του ’60», «Κάθε καρυδιάς καρύδι», «Πράσινο κόκκινο», «Αυλή και πεζοδρόμιο», «Ραντεβού στις κάλπες» κ.ά. Την περίοδο 1966-67 συγκρότησε θίασο πρόζας με τους Χριστίνα Σύλβα, Γιάννη Μιχαλόπουλο, Σμάρω Στεφανίδου και έπαιξε την τεράστια επιτυχία «Ο αχόρταγος» του Δημήτρη Ψαθά και στη συνέχεια μια ακόμη μεγάλη επιτυχία του «Ενας βλάκας και μισός», ο «Κουτσομπόλης», το «Στραβόξυλο». Τη δεκαετία του ’70 κάνει μια στροφή στο ρεπερτόριο και συνεργάζεται με το «Προσκήνιο» του Σολωμού και κάνει δύο σημαντικές ερμηνείες στον «Αρχοντοχωριάτη» του Μολιέρου και στον «Κοριό» του Μαγιακόφσκι. Το 1989 έπαιξε μαζί με τον Βασίλη Διαμαντόπουλο στο «Βολπόνε» του Μπεν Τζόνσον, στο Θέατρο «Λουζιτάνια» σε σκηνοθεσία Μίνου Βολωνάκη.
Δεκάδες είναι οι ταινίες στις οποίες έπαιξε ο Γιάννης Γκιωνάκης. Πρωτοεμφανίστηκε στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Παπούτσι από τον τόπο σου» το 1946. Ακολούθησαν: «Εκείνες που δεν πρέπει ν’ αγαπούν», «Το κορίτσι με τα παραμύθια», «Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο», «Η κοροϊδάρα», «Ο αχόρταγος», «Ο πεθερόπληκτος», «Η ωραία του κουρέα», «Το στραβόξυλο», «Οι τέσσερις άσοι», «Ο ξεροκέφαλος», «Ο τρελός της πλατείας Αγάμων», «Ο τετραπέρατος», «Νυμφίος Ανύμφευτος», «Αλλος για το εκατομμύριο», «Κάλλιο πέντε και στο χέρι», «Κρεβατομουρμούρα», «Η μουσίτσα», «Διαβόλου κάλτσα», «Το βλακόμουτρο», «Κίτρινα γάντια», «Τρίτη και 13» κ.ά.
Στην τηλεόραση, συμμετείχε, στη σειρά «Ιστορίες της νύχτας» του Δημ. Νικολαΐδη σε σενάριο Λάκη Μιχαηλίδη (1972-73), στα αστυνομικά ευθυμογραφήματα «Ποινικό μητρώο της Αθήνας», «Ιστορίες χωρίς δάκρυα» του Αντώνη Αντωνίου κ.ά. Για την προσφορά του στο θέατρο και τον κινηματογράφο έχει τιμηθεί με «Αναμνηστικό Μετάλλιο Δημήτρη Ψαθά» κ.ά. ενώ το 1999 βραβεύτηκε με το έπαθλο «Αιμίλιος Βεάκης» από το Κέντρο Μελέτης και Ερευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικού Μουσείου.
