Γράφει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης //
[email protected]
Κυριακή Πετράκου
Ο Θεοτοκάς του Θεάτρου
Έργα, Θεωρία και Κριτική, Δράση
Εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ, Αθήνα 2017, σελ. 597
Η Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Κυριακή Πετράκου, είναι μια καταξιωμένη ερευνήτρια και μελετήτρια στο χώρο της έρευνας και μελέτης του Θεάτρου, με αρκετά και αξιόλογα βιβλία και δημοσιευμένα κείμενα στο ενεργητικό της. Διακατέχεται από πάθος και υπευθυνότητα για την ιστορική έρευνα, αλλά και από αγάπη και δεινότητα για τη μελέτη του θεατρικού κειμένου, ιδιαίτερα. Γράφει απλά, κατανοητά έτσι, ώστε οι θεατρικές σπουδές να διαχέονται στο ευρύ αναγνωστικό κοινό και όχι μόνο στους ειδικούς, στους θεατρολόγους, στα μέλη της θεατρικής κοινότητας κ.ο.κ. Οι μελέτες της είναι επιστημονικού κύρους, αλλά συγχρόνως διακρίνονται για τον εκλαϊκευτικό χαρακτήρα τους. Ο καθηγητής κ. Βάλτερ Πούχνερ είχε χαρακτηρίσει ως «ένα μεγάλο δώρο» στη θεατρολογία και στη φιλολογία του δράματος την έκδοση του βιβλίου της κ. Πετράκου: Ο Καζαντζάκης και το θέατρο (εκδ. Μίλητος, 2005, σ. 717). Θεωρούμε και το παρόν νεοεκδομένο βιβλίο της ως ένα πρωτότυπο, μεγάλο και σημαντικό έργο, μια εξαιρετική μονογραφία, συνεισφορά στον εμπλουτισμό της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας των θεατρικών σπουδών.
Η κ. Πετράκου για τη συγγραφή της ενλόγω μονογραφίας της στηρίχτηκε στο υπάρχον δημοσιευμένο μελετητικό υλικό, το σχετικό με το έργο του Θεοτοκά, γενικά, αλλά και για τη θεατρική παραγωγή του, ειδικά. Πολύτιμοι αρωγοί της στάθηκαν η αδερφή του Γ. Θεοτοκά κ. Λιλή Αλιβιζάτου, η οποία της εμπιστεύτηκε σημαντικό σχετικό αρχειακό υλικό και ο ανιψιός του Θεοτοκά, καθηγητής/νομικός κ. Νίκος Αλιβιζάτος, μελετητής του έργου του Θεοτοκά και διαχειριστής των πνευματικών δικαιωμάτων του, ο οποίος της έδωσε την άδεια για τη δημοσίευση των ημιτελών έργων του και του φωτογραφικού υλικού.
Η συγγραφέας, μετά από πολύμοχθη μακροχρόνια έρευνα και μελέτη παρουσίασε πρόσφατα την ενλόγω μονογραφία, που ακόμη και αν απλά τη φυλλομετρήσει κάποιος, θα «υποκλιθεί» εμπρός στον όγκο του υλικού, στην άρτια αρχιτεκτονική δομή του κειμένου, στην εμπεριστατωμένη μελέτη της, στα εμβριθή σχόλια και στις πολυάριθμες παρατηρήσεις, στην εμβάθυνση των σκέψεών της, στη θαυμάσια ερμηνευτική της προσέγγιση, στην πλούσια βιβλιογραφία της, στα αναλυτικά ευρετήρια προσώπων, έργων, πραγμάτων και όρων, καθώς και στην πλούσια παράθεση φωτογραφικού υλικού.
Ελπίζουμε και ευχόμαστε, με την ευθύνη και επιμέλεια του εκδότη, να διορθωθούν σύντομα οι όποιες αβλεψίες έχουν παρουσιαστεί. Νομίζουμε ότι υπάρχει τρόπος –έστω και τώρα– για ένα ένθετο, αν όχι ενσωματωμένο με το κύριο σώμα της έκδοσης, (αλλά, να δίνεται συμπληρωματικά στον αναγνώστη), αφού οι επιμελητές της έκδοσης δεν πρόλαβαν εγκαίρως την αρνητική επί του θέματος (των αβλεψιών) εξέλιξη. Η αξία της ενλόγω μελέτης και της κατά τα άλλα εξαιρετικής έκδοσης δε θα μειωθεί στο ελάχιστο, και έτσι τα όσα αντίτυπα έχουν ήδη εκδοθεί θ’ αποκτήσουν ένα πολύ χρήσιμο για τους αναγνώστες συμπλήρωμα, μέχρι να κυκλοφορήσουν τα επόμενα αντίτυπα του ίδιου βιβλίου, μετά την εξάντληση των ήδη εκδομένων, με την απάλειψη των ήδη υπαρχουσών ενλόγω αβλεψιών.
Η όλη μονογραφία απαρτίζεται από πέντε μέρη: α) έναν κατατοπιστικό Πρόλογο της συγγραφέα, β) από ένα εισαγωγικό κεφάλαιο για την «εκκόλαψη» του δραματουργού Θεοτοκά, γ) από ένα κεφάλαιο, όπου αναλύονται, ερμηνεύονται και σχολιάζονται όλα τα θεατρικά έργα του δραματουργού με πλούσιες υποσημειώσεις, δ) ένα κεφάλαιο με τρία επιμέρους υποκεφάλαια: «Ο διευθυντής του θεάτρου», «Ο θεωρητικός και κριτικός του θεάτρου» και «Το θεατρικό έργο του Θεοτοκά: η μεσοπολεμική πρωτοπορία στη μεταπολεμική εποχή», και ε) από το τελευταίο μέρος του βιβλίου, όπου περιέχονται η «Βιβλιογραφία (Εργογραφία Θεοτοκά και Γενική Βιβλιογραφία)», «Ευρετήριο προσώπων», «Ευρετήριο έργων», «Ευρετήριο πραγμάτων και όρων», «Summary» και «Κατάλογος φωτογραφιών».
Ο αναγνώστης του βιβλίου θα διεισδύσει άνετα στην ιστορική περίοδο, κατά την οποία έζησε και δημιούργησε ο Γιώργος Θεοτοκάς το δραματουργικό έργο του, θα μάθει με κάθε λεπτομέρεια την υπόθεση των θεατρικών έργων του, θ’ απολαύσει και θα προβληματιστεί επάνω στις ιδέες του Θεοτοκά, στους χαρακτήρες και στη δράση των ηρώων του, στις όποιες σκηνικές και σκηνοθετικές απόπειρες έργων του, στη συγκριτική και αξιολογική τους συσχέτιση και προσέγγιση με έργα του ελληνικού και διεθνούς δραματολογίου, την οποία επιτυχώς επιχειρεί η κ. Πετράκου, στη δραστηριότητά του ως διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, ως θεωρητικός και κριτικός θεάτρου, για τη συμμετοχή και συμβολή του στα γράμματα κατά τον Μεσοπόλεμο και στα θεατρικά δρώμενα της μεταπολεμικής περιόδου κ.ο.κ.
Ένα βιβλίο, το οποίο συνιστούμε σε κάθε αναγνώστη, που ενδιαφέρεται για το Θέατρο, την Ιστορία και Δραματουργία του και γενικώς για τα θεατρικά δρώμενα στην Ελλάδα, όπως συντελέστηκαν στο παρελθόν. Η Ιστορία, όπως είναι γνωστό, θωρακίζει τον αναγνώστη, με γνώσεις, ιδέες, προβληματισμούς, ώστε αυτός να καλλιεργεί σταδιακά την κριτική του ικανότητα και να εμπλουτίζει τις προσλαμβάνουσές του για μια πιο δημιουργική θέαση και αξιολόγηση των σύγχρονων θεατρικών έργων και των αντίστοιχων θεατρικών παραστάσεων, τις οποίες ενδέχεται να παρακολουθεί.
Αναμένουμε την επόμενη μονογραφία της για κάποια άλλη μορφή της Ιστορίας του Θεάτρου στη χώρα μας. Μονογραφίες, οι οποίες δημιουργούν, με υποδειγματικό τρόπο, τη δική τους «ιστορία» στον τομέα των θεατρικών σπουδών και λειτουργούν ως πρότυπο για τους φοιτητές και τους νεότερους ερευνητές/μελετητές.
