Πέθανε τη Δευτέρα, σε ηλικία 102 ετών, η σπουδαία ηθοποιός και συγγραφέας Ασπασία Παπαθανασίου, η “ζωντανή ιστορία” του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Πολυβραβευμένη, υπήρξε ιδρυτικό μέλος πολλών θιάσων και πρωταγωνίστρια σε σπουδαίες παραστάσεις αρχαίου δράματος. Δημιουργική και ακούραστη μέχρι το τέλος, αφού στα 101 χρόνια της έγραψε το βιβλίο της “Αρχαίες τραγωδίες, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης”
Γεννήθηκε το 1918 στην Αμφισσα και αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου το 1940 με «άριστα», έχοντας ως δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Αιμίλιο Βεάκη. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη και στη συνέχεια μ’ αυτόν της Κατερίνας Ανδρεάδη.
Την περίοδο της Κατοχής μετέχει ενεργά στην Αντίσταση και γίνεται ταγματάρχης του ΕΛΑΣ Αθήνας. Για τη δράση της φυλακίστηκε δύο φορές. Με την απελευθέρωση συμμετέχει, μαζί με άλλους ΕΑΜίτες ηθοποιoύς, στην ίδρυση του «Λαϊκού Θεάτρου». Μέλη του θιάσου ήταν ακόμα οι Αλέκα Παΐζη, Αλέξης Δαμιανός, Μάνος Ζαχαρίας κ.ά. Το πρώτο και τελευταίο έργο ήταν το «1941 – 1944» του Λυδάκη, εμπνευσμένο επίσης από τα γεγονότα της Εθνικής Αντίστασης. Το θέατρο κλείνει βίαια και ο θίασος διαλύεται με την έναρξη του Δεκέμβρη του ’44. Τη μεταπολεμική πορεία του «Λαϊκού Θεάτρου» συνεχίζει ο θίασος των «Ενωμένων Καλλιτεχνών» (1945 – 1946), με δύο κλιμάκια. Η Ασπασία Παπαθανασίου συμμετέχει στο κλιμάκιο με τους Αλέκα Παΐζη, Αλέξη Δαμιανό, Τίτο Βανδή, Λυκούργο Καλλέργη κ.ά., με σκηνοθέτη τον Γιώργο Σεβαστίκογλου. Θα περιοδεύσουν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, αντιμετωπίζοντας πολλές φορές επιθέσεις από παρακρατικές οργανώσεις.
Ακολούθησαν συνεργασίες με τους θιάσους των Τζαβαλά Καρούσου (με τον οποίο ίδρυσαν και την Εταιρεία Ελληνικού Θεάτρου), Μάνου Κατράκη, Σπύρου Μουσούρη και Κρινιώς Παπά. Ο πρώτος όμως μεγάλος σταθμός στην καλλιτεχνική της δημιουργία ήταν η ένταξή της το 1957, ως ιδρυτικού μέλους, στο «Πειραϊκό Θέατρο» του Δημήτρη Ροντήρη. Στο Δημοτικό Πειραιώς, μεταξύ άλλων θα παίξει την Ατόσσα στους «Πέρσες» του Αισχύλου και την Λουίζα Μίλερ στο έργο του Σίλερ. Στα χρόνια 1959 – 1967, ακολούθησε το «Πειραϊκό» στις περιοδείες του σε όλο τον κόσμο. Συνολικά παίζει σε 35 χώρες και δέχεται εγκωμιαστικές κριτικές για τις ερμηνείες της.
Από τις πρώτες ηθοποιούς που συνεργάστηκαν με ξένο θίασο, ερμήνευσε στην ελληνική γλώσσα την «Μήδεια» του Ευριπίδη σε ρωσική παράσταση στη Μόσχα. Με τη μορφή της δίγλωσσης παράστασης έπαιξε στη συνέχεια την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή στο Κίεβο. Ανάμεσα στα ξένα θέατρα με τα οποία συνεργάστηκε ήταν το «Θέατρο Μαγιακόφσκι» της Μόσχας, ο θίασος «Μαρτανιβίλι» της Τιφλίδας και το «Ακαδημαϊκό Ουκρανικό Θέατρο» του Κιέβου. Το διάστημα αυτό τής απονέμονται βραβεία, όπως το πρώτο διεθνές βραβείο ηθοποιίας στο Φεστιβάλ των Εθνών στο Παρίσι, το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής της Αθήνας, ενώ η Επιτροπή Θεατρικών Βραβείων του Παλέρμο την ανακηρύσσει ομόφωνα καλύτερη ηθοποιό του 1963.
Η απριλιανή δικτατορία βρίσκει την Α. Παπαθανασίου σε περιοδεία στην ΕΣΣΔ. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αυτοεξορίζεται και αποφασίζει να μείνει στο Λονδίνο. Ολα τα χρόνια της χούντας παίρνει ενεργό μέρος στις αντιδικτατορικές δραστηριότητες. Το Σεπτέμβρη του 1969 δίνει μια σειρά παραστάσεων για τα 100 χρόνια από το θάνατο του Μπερλιόζ, με τους «Τρώες». Μετά από πρόσκληση της Οπερας του Κόβεν Γκάρντεν, θα ερμηνεύσει το ρόλο της Ανδρομάχης.
Στην Ελλάδα γύρισε το 1975. Μαζί με τον σύζυγό της, Κώστα Μαυρομάτη, ίδρυσε έναν μη κερδοσκοπικό φορέα με την επωνυμία «Πνευματική και καλλιτεχνική εταιρεία “Δεσμοί”», δίνοντας παραστάσεις στην Αθήνα και στην επαρχία. Η ίδια αφιέρωσε μεγάλο κομμάτι της ζωής της στην προαγωγή της θεωρητικής μελέτης και της έρευνας γύρω από το αρχαίο δράμα, καθώς και στην ανάδειξη της κληρονομιάς του, και το 1991 ίδρυσε το «Κέντρο Αρχαίου Δράματος». Ολη αυτήν την περίοδο συνέχισε τις συνεργασίες της με θιάσους, ερμηνεύοντας σπουδαίους ρόλους.
Η γαλλική κυβέρνηση το 1991 της απένειμε μεγάλη τιμητική διάκριση, ανακηρύσσοντάς την «Officier» της τάξεως των Τεχνών και των Γραμμάτων, την ίδια χρονιά έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών και το 1995 τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος.
Η κηδεία της θα πραγματοποιηθεί σε στενό οικογενειακό κύκλο.
 |
 |
 |
