Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Αφιέρωμα στην αντάρτισσα Αθηνά Μπενέκου θα μεταδώσει το Mikis Radio

Αφιέρωμα στην Αθηνά Μπενέκου θα μεταδώσει το Mikis Radio το πρωί της Κυριακής (10.00) Θα διαβαστεί το τελευταίο της γράμμα προς την οικογένεια της, μικρό βιογραφικό και τα τελευταία της λόγια λίγο πριν την εκτέλεση από τους ταγματασφαλίτες.

Η Αθηνά Μπενέκου, η κόκκινη δασκάλα που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου.

Ως γνωστό ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε το τραγούδι η “Αδελφή μας η Αθηνά” ( ΑΡΚΑΔΙΑ ΙΙ ) το 1968 εξόριστος στη Ζάτουννα όπως επίσης και το συμφωνικό έργο “Η εκτέλεση της Αθηνάς” την ίδια χρονιά που συμπεριλαμβάνετε στην Έβδομη συμφωνία την Εαρινή σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου.

Και τα δύο έργα είναι πάνω σε ποίηση Γιώργου Κουλούκη.

Ο ποιητής Γιώργος Κουλούκης υπήρξε φίλος των εφηβικών χρόνων του Μίκη Θεοδωράκη (1940-44 στην Τρίπολη Αρκαδίας). Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου ο Κουλούκης καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο σε θάνατο. Στη συνέχεια η ποινή του μετατράπηκε σε εγκλεισμό στο Δ΄ Στρατόπεδο Μακρονήσου, όπου ήδη βρισκόταν έγκλειστος ο Θεοδωράκης. Τα χρόνια πέρασαν και η ΠΡΩΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ του Θεοδωράκη παίχτηκε στα 1955 από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Όπως είναι ήδη γνωστό, το έργο αυτό ο Θεοδωράκης άρχισε να το συνθέτει από την Ικαρία (1948) όπου ήταν εξόριστος. Συνέχισε τη σύνθεση στη Μακρόνησο και στα Χανιά (1949-50) και το ολοκλήρωσε στα 1953 στην Αθήνα. Ο Κουλούκης την εποχή της πρώτης εκτέλεσης της ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ήταν δάσκαλος σε μια απομακρυσμένη περιοχή της ορεινής Μάνης, και συγκεκριμένα στο χωριό Βελανιδιά Βοιών. Εκεί την άκουσε από το ραδιόφωνο και αμέσως έγραψε το ποίημα «Η Πρώτη Συμφωνία», μέρος του οποίου είναι «Η εκτέλεση της Αθηνάς» και το έστειλε στο Παρίσι, όπου βρισκόταν ο συνθέτης. Το ποίημα αυτό ο Θεοδωράκης το μελοποίησε πολύ αργότερα, στα 1968, στο Βραχάτι Κορινθίας, όπου και πάλι ήταν έγκλειστος, αυτή τη φορά από τη Δικτατορία.

Η Αθηνά Μπενέκου στα είκοσι πέντε της χρόνια βγήκε αντάρτισσα στα βουνά της Αρκαδίας και κατατάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό στη Ζάτουνα και καταδικάστηκε σε θάνατο. Την εκτέλεσή της έμελλε να παρακολουθήσει από το κελί του μελλοθάνατου ο Γιώργος Κουλούκης και να την περιγράψει αργότερα στο ποίημά του.

Ο Μίκης Θεοδωράκης βρέθηκε εξόριστος στη Ζάτουνα στα 1968, όπου μεταξύ άλλων συνθέσεων εργαζόταν στο πιάνο επάνω στην ολοκλήρωσης της σύνθεσης του ποιήματος του Κουλούκη. Τότε, στο αντικρινό μπαλκόνι του σπιτιού στο οποίο έμενε, σαν από θαύμα, βρέθηκε η μητέρα μιας άλλης αντάρτισσας, που την είχαν συλλάβει για να την οδηγήσουν κι αυτήν στο θάνατο, για να προσκυνήσει τον τόπο του μαρτυρίου της κόρης της. Ο Θεοδωράκης την ειδοποιεί ότι θα παίξει στο πιάνο και θα τραγουδήσει ένα έργο αφιερωμένο στην Αθηνά, συντρόφισσα της κόρης της. Κι αυτή είναι η πρώτη δημόσια εκτέλεση του έργου…

 

Η ΑΔΕΛΦΗ ΜΑΣ Η ΑΘΗΝΑ ( Γιώργου Κουλούκη )

Σύνθεση: Ζάτουνα 1968

Ήλιος θα βγει μέσα από τους κόρφους που στενάζουν.
Ήλιος θα βγει απ’ τις φυλακές και τις χαράδρες
καθώς τα μυρμήγκια βγαίνουν από τα υπόγεια κελιά τους
ήλιος τετράγωνος, δε θα μπορέσουνε τα στόματα των κανονιών
να τον σκοτώσουνε. Τον σημαδεύουν στου φρυδιού του το δρεπάνι
κι όλο σκοντάφτει στο νταμάρι του.

Λεβέντες θα βγουν απ’ τις δίπλες του πόνου μας,
λεβέντες με χοντρές παλάμες θα χαρακώσουν
τους μοχλούς και τα βαριά μας όνειρα
χαράζοντας στο κούτελο της μέρας μας “θέλουμε να ζήσουμε”.

Βιολιά θα βγούνε από τα τυραννισμένα στέρνα μας,
βιολιών χορδές θα γίνουνε τα συρματοπλέγματα,
φλογέρες θα γίνουνε τα κόκαλα τα τρυπημένα
και θα στηθεί χορός ανεβαστός.

Παντρεύουμε την αλήθεια,
παντρεύουμε τη γη την καταφρονεμένη τη μονάκριβη,
παντρεύουμε το γέλιο της, το γάλα της, τις φλέβες της με τα παιδιά μας.

{ Είχε χαράξει όταν πήρανε την αδελφή μας Αθηνά για εκτέλεση,
Από βραδύς της δώσαμε κρυφά δυο πορτοκάλια

μα δεν τα `φαγε.
Τα φίλησε με τόση λατρεία

σα να `κρυβαν στον χυμό τους όλη την άνοιξη,
Όλα τα ζουμερά νιάτα της γης κι ύστερα τα `κρυψε μέσα στο στήθος της.

Στου κελιού της την άκρη

είχε ζαρώσει σα φοβισμένο σκυλί ο θάνατος
Κι αυτή του φώναζε “Έλα Τίγρη, Αράπη, Τζακ”,

ψάχνοντας να βρει το σκυλίσιο του τ’ όνομα.

Έλα να σου δείξω τα χνάρια της αλήθειας,
έλα να μυρίσεις τα πορτοκάλια που έχω μέσα, που έχω μέσα στο στήθος μου.

Είχε χαράξει, με πέντε ριπές κάρφωσαν ένα μεγάλο στήθος

χωρίς να προσέξουν τα πορτοκάλια που χρύσιζαν

κι ο χυμός τους ανακατώθηκε με το αίμα

και τα κουκούτσια τους βρήκανε γη τιμημένη
και γιόμισε ο τόπος πορτοκαλιές, να κόβεις να κόβεις

και να μη σώνονται
για την Πρώτη Συμφωνία! } *

*Το μέρος του ποιήματος που είναι ανάμεσα στις αγκύλες χρησιμοποιήθηκε αργότερα και στην Έβδομη Συμφωνία με τον τίτλο Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ