Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //
Με αφορμή μια διακήρυξη του Δήμου Χεργιεντάλεν που δουλεύω στην Σουηδίας, ότι επιθυμεί το φαγητό που σερβίρεται στα σχολεία και στα γηροκομεία να προέρχεται από την τοπική παραγωγή, πήρα την πρωτοβουλία να βρω λύση, που να παρακάμπτει την αυστηρή νομοθεσία για τις προμήθειες.
Οι προμήθειες, τα ξέρουν όσοι ασχολούνται με τα δημόσια, έχουν διαδικασίες που καθορίζονται από την ΕΕ και είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και γραφειοκρατικές. Ποσό προμήθειας πάνω από 50.000 ευρώ απαιτεί διεθνή διαγωνισμό στις περισσότερες δε φορές δεν επιτρέπεται η κατάτμηση.
Στην περιοχή του Δήμου που δουλεύω υπάρχουν μερικοί κτηνοτρόφοι και ένας πατατοπαραγωγός. Υπάρχουν ακόμη και Λάπωνες εκτροφείς ημιάγριων ταράνδων. Ο μισός Δήμος της Χεργιεντάλεν που δουλεύω, ο δυτικός, εξαρτάται από τον χειμερινό τουρισμό μια και υπάρχουν γύρω στις 60.000 κλίνες σε αναρίθμητα ξενοδοχεία, πανδοχεία, τουριστικά χωριά, βιλίτσες και μεγάλα συγκροτήματα. Τεράστιες επενδύεις σε lift, τελεφερίκ και σλάλομ καταβάσεις.
ΕΙΚΟΝΑ-ΜΑΚΕΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΑ 10 ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΗΣ ΧΕΡΓΙΝΤΑΛΕΝ
Τον χειμώνα από τις αρχές Δεκεμβρίου και μέχρι το Πάσχα ο πληθυσμός του Δήμου που είναι μόλις 10.000 γίνεται 70.000.
Η πίεση των υπηρεσιών που υπάγονται στην διεύθυνση μου είναι τεράστια.
Ύδρευση, αποχέτευση, καθαριότητα, ελεύθερος χρόνος, όπου το κολυμβητήριο ,παγοδρόμιο, διαδρομές σκι και αεροδρόμιο βρίσκονται σε μεγάλη ετοιμότητα να εξυπηρετήσουν τους επισκέπτες για να μας ξανάρθουν αλλά και να πουν ένα καλό λόγο για τον Δήμο μας.
Μαζί φυσικά με τις τουριστικές εγκαταστάσεις δουλεύουν και τα σούπερ μάρκετ, ταβέρνες, εστιατόρια, βενζινάδικα κλπ.
Ο Δήμος έχει μόνο έμμεσα κέρδη φορολογώντας τον αυξημένο τζίρο των εγγεγραμμένων στον Δήμο. Οι άλλοι, οι μεγάλοι, κανείς δεν ξέρει ποια είναι η έδρα τους και πως φορολογούνται.Ο τζίρος μετριέται σε εκατομμύρια ευρώ και γύρω στους 600 ντόπιους δουλεύουν κάθε σεζόν στα τουριστικά.
Ποτέ δεν φτάνει το εξειδικευμένο προσωπικό και συνήθως οι μεγάλοι επιχειρηματίες έχουν μαζί τους προσωπικό που τους ακολουθεί από καλοκαιρινή σε χειμερινή εγκατάσταση.
Οι εγκαταστάσεις ανήκουν από αυτοαπασχολούμενους επαγγελματίες μέχρι και πολυεθνικές εταιρίες.
Η ανατολική πλευρά του Δήμου δεν διαθέτει λόγω τοπογραφίας τουριστικές εγκαταστάσεις. Υπάρχει έντονη ανάγκη ενίσχυσης των παραδοσιακών ασχολιών και αν είναι δυνατόν και η έναρξη νέων. Αυτό είχα στον νου μου όταν άρχισα την έρευνα.
Ο μικρός καλλιεργητής η παραγωγός είναι αδύνατον να τα βάλει με τα μεγάλα μονοπώλια του κλάδου στο επίπεδο τιμών αλλά μόνο στην ποιότητα.
Στο θέμα της ποιότητας δεν έχει βρεθεί ακόμη μετρήσιμη μέθοδος σίγουρη για ένα καλό αποτέλεσμα. Άρα στο τέλος κερδίζει η έκπτωση της τιμής δυστυχώς.
Οι διακηρύξεις προμηθειών ιδιαίτερα στα τρόφιμα στην Σουηδία προβλέπουν ποσότητες σε επίπεδο Νομαρχίας. Έτσι συμφώνησαν από παλιά οι μικροί Δήμοι για να πετύχουν καλύτερες τιμές. Ευνοούν όμως τις μεγάλες εταιρίες πού έχουν μεγάλη γκάμα προϊόντων και μεγάλες ποσότητες με αποθηκευτικούς χώρους και άρα είναι αδύνατον για τους μικρούς παραγωγούς να συμμετάσχουν. Τρεις όλες κι όλες είναι οι εταιρίες στην Σουηδία που μπορούν να ανταπεξέλθουν και έτσι λυμαίνονται την αγορά έχοντας μοιράσει στην ουσία την αγορά.
Βρέθηκε η παρακάτω ”ελληνική” λύση που διανύει την δεύτερη χρονιά στον Δήμο μου. ”Δούρειο Ίππο” την βάφτισα, η Ίππος της Τροίας όπως λένε οι Σουηδοί!
Τα λιβάδια, οι αγροί, αλλά και τα πεζοδρόμια των αγροτικών δρόμων όταν δεν κουρευτούν και αποψιλωθούν αποτελούν κίνδυνο για την ορατότητα των οδηγών αλλά και συμβάλουν στην ανάπτυξη εντόμων, φιδιών κλπ. και στο τέλος δεν είναι επισκέψιμα. Η αποψίλωση είναι υποχρέωση των Δήμων. Δεν υπάρχουν όμως κονδύλια αρκετά για αποψίλωση ούτε και αρκετή κτηνοτροφία για να βοσκήσουν τα ζώα την βλάστηση.
Δημοτικές αγελάδες επί το έργον
Ο Δήμος αγοράζει μοσχαράκια, για να συμβάλουν στην φυσική αποψίλωση, αναθέτει το μεγάλωμά τους στους τοπικούς κτηνοτρόφους και όταν τα μεγαλώσουν καταλήγουν στο τραπέζι των Σχολείων, νηπιαγωγείων και γηροκομείων. Ο παραγωγός παίρνει ημερήσια αποζημίωση για την εκτροφή τους, τους χειμερινούς μήνες και κάτι εξτρά για φάρμακα, σφαγή, τεμάχισμα και διατήρηση στις καταψύξεις μέχρι την τμηματική παράδοση τους στις δημοτικές κουζίνες. Υπάρχουν 7 δημοτικές κουζίνες με περίπου 70 άτομα προσωπικό. Αντιστεκόμαστε να μην φτάσουν στα χέρια ιδιώτη εργολάβου. Μια από τις κουζίνες έχει σύστημα Cook and chill για παράδοση στα σπίτια των ηλικιωμένων που προτιμούν την βοήθεια στο σπίτι παρά το Γηροκομείο. Φυσικά πληρώνουν το φαγητό τους κατευθείαν με παρακράτηση από την σύνταξη.
Ημιάγριοι Τάρανδοι
Θεσμοθετήθηκαν ταυτόχρονα, το κρέας ημιάγριου ταράνδου, της τοπικής πατάτας, μαρμελάδων με φρούτα του δάσους αλλά και ιδιαιτέρων τοπικών πεστροφοειδών ψαριών, σαν προστατευμένα τοπικά προϊόντα, και εξαιρέθηκαν από τον νόμο των δημοσίων διαγωνισμών και ξεκινήσαμε.
Να και το πρώτο κοκκινιστό με τις περιβόητες πατάτες
Το φθινόπωρο φέτος έφτασε το πρώτο κρέας με ντόπια πατάτα στο τραπέζι των ”πελατών” μας, από τις τρεις πρώτες αγελάδες μας.
Πριν ένα μήνα ”υιοθετήσαμε” άλλες 10 αγελάδες από τις τριάντα που είναι ο στόχος για να γίνουμε αυτάρκεις. Τα οφέλη είναι μεγάλα και στην ποιότητα και στην τόνωση της τοπικής παραγωγής που ελπίζουμε να βρει μιμητές.
Η Τοπική αυτοδιοίκηση των μικρών Δήμων της παραμεθόριας Σουηδίας μπορεί να παίξει σε κάποιο βαθμό,αν και βραχυπρόθεσμα, τοπικό αναπτυξιακό ρόλο, να προστατεύσει το εισόδημα του αυτοαπασχολούμενου, να περιορίσει όσο γίνεται την φυγή των μόνιμων κατοίκων προς την μεγάλη πόλη και άρα την ερήμωση της επαρχίας. Να αποτρέψει όσο είναι δυνατόν την πλήρη επικράτηση των μεγαλοπρομηθευτών και εργολάβων και την κατασπατάληση του φόρου των λαϊκών στρωμάτων. Nα μην δημιουργεί όμως αυταπάτες για την λύση των ταξικών προβλημάτων με «έξυπνες» λύσεις εγκαταλείποντας τον στόχο του αγώνα για την ανατροπή του συστήματος και την οικοδόμηση της εργατικής εξουσίας . Στόχο που μόνο οι κομμουνιστές δήμαρχοι μπορούν να έχουν. Αυτό το είδος δημάρχων δεν ευδοκιμεί στην Σουηδία επί του παρόντος.
_____________________________________________________________________________________________________
Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Δούλεψα σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 μένω στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ και δουλεύω στον δήμο της Χεργιεντάλεν σαν διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.
