Επιμέλεια Αλέκος Χατζηκώστας //
Η UNRA (United Nations Relief and Rehadiliation Administration – Οργανισμός Διοίκησης Βοήθειας και Αποκαταστάσεως Ηνωμένων Εθνών) ιδρύθηκε το 1943 από 43 κράτη, που στη συνέχεια αποτέλεσαν μέλη του ΟΗΕ, με αντικειμενικό σκοπό να βοηθήσει οικονομικά τις χώρες που είχαν πληγεί από τις δυνάμεις του φασιστικού άξονα. Ο σκοπός του ήταν να «προγραμματίζει, να συντονίζει, να διαχειρίζεται ή να μεριμνά για τη διαχείριση των μέτρων περίθαλψης των θυμάτων πολέμου σε κάθε μέρος υπό τον έλεγχο κάθε έθνους των Ηνωμένων Εθνών σε τομείς όπως η σίτιση, τα καύσιμα, η ένδυση, η παροχή καταφυγίου και άλλες βασικές ανάγκες, όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και άλλες υπηρεσίες». Το πολιτικό του προσωπικό αποτελούσαν 12.000 άτομα, με έδρα τη Νέα Υόρκη. Η χρημοτοδότηση προήλθε από πολλά έθνη και ήταν συνολικά $3,7 δισ., εκ των οποίων τα $2,7 δισ. ήταν συνεισφορά των Η.Π.Α, τα $625 εκ. ήταν της Βρετανίας και τα $139 εκ. ήταν του Καναδά. Οι λειτουργίες της μεταφέρθηκαν σε άλλες διευθύνσεις των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ των οποίων ο Διεθνής Οργανισμός Προσφύγων (International Refugee Organization) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization). Ως αμερικανική διεύθυνση περίθαλψης αντικαταστάθηκε ευρέως από το Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή από το 1948.
Η παρουσία της και στη χώρας μας δεν ήταν «αθώα» και χωρίς επιπτώσεις. Ο τρόπος διάθεσης των προϊόντων δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της διαφθοράς και της ευνοιοκρατίας , αποφέροντας πλουτισμό σε κάθε είδους κομπιναδόρους. Ακόμη ενισχύθηκε το τότε παρακράτος της υπαίθρου (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου και παλιοί ταγματασφαλίτες) που είχε αναλάβει τη διανομή των τροφίμων και του ιματισμού. Επίσης υπονομεύτηκε κάθε παραγωγική προσπάθεια, εφόσον κανένα είδος εγχώριου αγαθού δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί σε τιμή τα αντίστοιχα της UNRRA, τα οποία πουλιούνταν στην ελληνική αγορά.
Το 1952 ο Κ. Βαρβαρέσος – που το ’45 είχε διατελέσει και υπουργός Εφοδιασμού- ομολογούσε ότι για να συμπληρώσει τη βοήθεια της Ούνρα το ελληνικό Δημόσιο υποχρεώθηκε να διαθέσει «ολόκληρον σχεδόν το συναλλαγματικόν απόθεμα της χώρας, εις χρυσόν, δολάρια και λίρας Αγγλίας». Η ΟΥΝΡΑ ήταν ο προάγγελός εφαρμογής του Σχεδίου Μαρσαλ στη χώρα μας, δηλαδή της αμερικάνικης διείσδυσης.
Οι ταξικές συνδικαλιστικές οργανώσεις της εποχής, το ΕΑΜ αλλά και το ΚΚΕ παρέμβηκε πολύπλευρα και αγωνιστικά στην όλη διαδικασία. Κάτι που «ενόχλησε» τόσο την άρχουσα τάξη της χώρας μας και τους πολιτικούς της εκπρόσωπους και κάθε είδους μηχανισμούς, αλλά και τη διοίκηση της ίδιας της ΟΥΝΡΑ
Παρουσιάζουμε σήμερα ένα μοναδικό ντοκουμέντο (ΓΑΚ Ν. Ημαθίας- Αρχείο Μ. Αδαμίδη) που αφορά την παρέμβαση της-άμεση- και στα πολιτικά πράγματα της χώρας και ιδιαίτερα ενάντια στις απεργίες των εργαζομένων:
Σε ανακοίνωση με ημερομηνία 1/4/1945 (πιθανή ημερομηνία) με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «ΜΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΣ της ΟΥΝΡΑ» που υπογράφει ο Γεώργιος Γκαρντνερ συνδιευθυντής της ΟΥΝΡΑ Β. Ελλάδος αναφέρει:
« ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΟΝ
Τα Ηνωμένα Έθνη επιθυμούν να πιστεύουν ότι αι απεργίαι δεν θα γίνουν πρόξενοι περισσοτέρας πείνης δια τον ΛΑΟΝ σας
Η χώρα σας διέρχεται κατά τας ημέρας ταύτας δυσκόλους στιγμάς. Έχετε υψίστης σοβαρότητος και πολύπολοκα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα να λύσητε ,προβλήματα Εθνικής Ασφαλείας , οικονομικής σταθερότητος και αποκαταστάσεως κατόπιν ενός ολεθρίου πολέμου.
Η λύσις των προβλημάτων τούτων θα απαιτήση καιρόν , υπομονήν και φρόνησιν εκ μέρους του Ελληνικού λαού. Αλλά κατά το χρονικόν διάστημα κατά το οποίον καταβάλλετε υπερτάτην προσπάθειαν δια την λύσιν των θεμελιωδών τούτων προβλημάτων ,τα οποία αφορούν το μέλλον, δεν πρέπει να λησμονήτε το γεγονός ότι υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες νηστικοί και γυμνοί οι οποίοι δέον να τύχουν αμέσου περιθάλψεως καθ’ εκάστην και οι οποίοι δεν δύνανται να περιμένουν την τελικήν σταθεροποίησιν της δραχμής ή την έκβασιν των διαπραγματεύσεων διεθνών δανείων ή την ανοικοδόμησιν των σιδηροδρόμων και των λιμένων. Είναι νηστικοί και γυμνοί. Αυτό ακούομεν καθημερινώς από υμάς τους ιδίους. Αναγνωριζοντες το γεγονός τούτο οι φίλοι σας, τα Ηνωμένα Εθνη ,δια της ΟΥΝΡΑ ήλθον προς βοήθειαν σας με εκατοντάδας χιλάδων τόννων εφοδίων αμέσου περιθάλψεως. Επί πλέον όλοι ημείς οι αποτελούντες το προσωπικόν της ΟΥΝΡΑ ήλθομεν από κάθε γωνία του κόσμου δια να προσφέρωμεν τας προσωπικάς μας υπηρεσίας. Η ΟΥΝΡΑ δεν δύναται να κάμη τίποτε πέραν τούτων. Εφέραμεν τα εφόδια και είμεθα επί τόπου έτοιμοι να σας βοηθήσωμεν αλλά εσείς ο Ελληνικός λαός είναι εκείνος ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιήση την βοήθειαν της ΟΥΝΡΑ κατά τον καλύτερον δυνατόν τρόπον. Διά λόγους τους οποίους εσείς γνωρίζετε καλύτερον ημών διερχόμεθα περίοδον απεργιών. Επιθυμούμεν όμως να πιστεύσωμεν ότι αι απεργίαι αύται δεν θα γίνουν πρόξενοι περισσοτέρας πείνας και δοκιμασίας διά τον λαόν σας.
Ποιούμεν έκκλησιν προς όλους τους Ελληνας διά να φροντίσουν ώστε να μη διακοπή η διανομή τωντροφίμων και του ιματισμού εις εκείνους οι οποίοι πεινούν και τρέμουν από το ψύχος.
Η ΟΥΝΡΑ δεν λαμβάνει θέσιν απέναντι οιασδήποτε απεργίας».
_________________________________________________________________________________________________
Αλέκος Α. Χατζηκώστας Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 6 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
