Μετάφραση Παναγιώτης Μανιάτης //
Ο Αλεξάντρ Φαντέγιεφ γεννήθηκε το 1901. Έγινε μέλος του ΚΚΡ (μπ) το 1918 λαμβάνοντας μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο και στην εξέγερση της Κρονστάνδης. Το 1923 έγραψε τη νουβέλα “Ενάντια στο ρεύμα” ενώ έγινε πλατιά γνωστός με το μυθιστόρημα “Συντριβή” για τον παρτιζάνικο πόλεμο στην Άπω Ανατολή. Στον Εμφύλιο Πόλεμο αφιερώνει και το μυθιστόρημα “Ο τελευταίος από τους Ουντέγκε”, ενώ στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πόλεμου έγραψε άρθρα και χρονογραφήματα για τον ηρωικό αγώνα του σοβιετικού λαού. Μεταπολεμικά δημοσίευσε τη “Νέα Φρουρά” που του χάρισε μια από τις κορυφαίες θέσεις στη σοβιετική λογοτεχνία. Ο Φαντέγιεφ ξανάγραψε κάποια κομμάτια, έπειτα από κριτική που του ασκήθηκε στην Πράβντα το 1947, και κυκλοφόρησε με τη νέα της μορφή το 1951. Η αναθεώρηση δημοσιευμένων έργων, στην καλύτερη περίπτωση, ήταν μια πρακτική που συνηθίζονταν την εποχή εκείνη…
Διετέλεσε μέλος της ΚΕ του ΚΚΡ(μπ) από το 1939, χρονιά που ανέλαβε για πρώτη φορά Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Σοβιετικών Συγγραφέων ως το 1944. Ακόμα, επισκέφθηκε την Ισπανία το 1937 κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, παίρνοντας μέρος στο Δεύτερο Συνέδριο Διεθνιστών Συγγραφέων για την Υπεράσπιση της Κουλτούρας. Επίσης, διετέλεσε αντιπρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ ενώ τιμήθηκε και με δύο παράσημα Λένιν.
Στις αρχές της δεκαετίας του 50 άρχισε να εκφράζει πιο συχνά της δυσαρέσκειά του σχετικά με την πολιτική του Κόμματος στον καλλιτεχνικό τομέα, τάση που εκδηλώθηκε και από άλλους την εποχή εκείνη. Συμφωνούσε όμως με τη γενική της κατεύθυνση, κρατώντας τη θέση του. Με το θάνατο του Στάλιν θεώρησε ότι μπορεί να υπάρξει μια καλύτερη περίοδος για την τέχνη, αλλά οι εκθέσεις του προς την Κεντρική Επιτροπή αγνοήθηκαν, ενώ άρχισε να παραγκωνίζεται από την ηγεσία της Ένωσης Συγγραφέων. Έτσι στις 13 Μαΐου 1956, περίπου δύο χρόνια μετά την απομάκρυνσή του από τη θέση του γραμματέα, αλκοολικός και καταθλιπτικός αυτοκτονεί. Στο σημείωμα της αυτοκτονίας του γράφει:
Προς την Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης
Μου είναι αδύνατο να ζήσω περαιτέρω αφού η τέχνη στην οποία έχω αφιερώσει τη ζωή μου έχει καταστραφεί από την αυτάρεσκη, αδαή ηγεσία του Κόμματος και δεν μπορεί να διορθωθεί πλέον. Τα καλύτερα στελέχη της λογοτεχνίας- που αριθμούν πολύ περισσότερο από όσο θα μπορούσαν καν να φανταστούν οι τσαρικοί σατράπηδες- έχουν βιολογικά εξοντωθεί ή έχουν πεθάνει εξ’ αιτίας της εγκληματικής συνενοχής αυτών της εξουσίας. Οι καλύτεροι άνθρωποι της λογοτεχνίας πέθαναν σε μια αφύσικα νεαρή ηλικία· όλοι οι υπόλοιποι που ήταν ικανοί-ακόμη και στο μικρότερο βαθμό- να παράγουν αληθινά έργα αξίας πέθαναν πριν φτάσουν τα 40-50 έτη.
Η λογοτεχνία– αυτό το Ιερό- δόθηκε για εξόντωση στους γραφειοκράτες και στα πιο οπισθοδρομικά στοιχεία του λαού, και, από τα υψηλότερα δικαιοδοτικά όργανα- όπως τη Διάσκεψη της Μόσχας και το 20ο Συνέδριο του Κόμματος, ήρθε ένα νέο σύνθημα ‘’Εμπρός!’’. Η οδός μέσω της οποίας σκοπεύουν να διορθώσουν την κατάσταση προκαλεί αγανάκτηση. Συγκέντρωσαν μια ομάδα από αδαείς, με την εξαίρεση λίγων έντιμων ανθρώπων που βρήκαν τον εαυτό τους ακριβώς στην ίδια κατάσταση διωγμού και επομένως αδυνατούν να πουν την αλήθεια– και τα συμπεράσματά τους είναι βαθιά αντι-Λενινιστικά γιατί προκύπτουν από γραφειοκρατικές συνήθειες, συνοδευμένες από την απειλή του ίδιου ροπάλου.
Με τι αίσθημα ελευθερίας και ανοιχτότητας εισήλθε η γενιά μου στη λογοτεχνία κατά τη διάρκεια της ζωής του Λένιν· τι απεριόριστη δύναμη υπήρχε στην ψυχή μας, και τι όμορφα έργα δημιουργήσαμε και ακόμη θα μπορούσαμε να έχουμε δημιουργήσει!
Μετά το θάνατο του Λένιν μας υποβίβασαν σε επίπεδο παιδιών· μας κατέστρεψαν· μας απείλησαν ιδεολογικά και το αποκάλεσαν ‘’το πνεύμα του Κόμματος’’. Και τώρα, όταν θα μπορούσαν να διορθωθούν όλα, πρωτογονισμός και αμάθεια– μαζί με μια αισχρή δόση αυτοπεποίθησης- εκδηλώνονται σε αυτούς ακριβώς που υποτίθεται ότι διορθώνουν τα πάντα. Η λογοτεχνία έχει τεθεί υπό τον έλεγχο ατάλαντων, μικροπρεπών, μνησίκακων ανθρώπων. Αυτά τα λίγα άτομα που έχουν διατηρήσει το άγιο φως στις ψυχές τους, βρίσκουν τον εαυτό τους στη θέση των παριών και-λόγω της ηλικίας τους- θα χαθούν σύντομα. Και δεν υπάρχει πλέον κανένα ερέθισμα στην ψυχή για να δημιουργήσουν…
Γεννημένος για σπουδαίο δημιουργικό έργο στο όνομα του Κομμουνισμού, συνδεόμενος με το Κόμμα για σχεδόν 60 χρόνια, με τους εργάτες και τους αγρότες, προικισμένος από τον Θεό με ένα ασυνήθιστο ταλέντο, γέμισα με τις πιο ευγενείς σκέψεις και συναισθήματα, που μπορούν να γεννηθούν μόνο από τη ζωή του λαού, ενωμένου με τις εξαιρετικές ιδέες του Κομμουνισμού.
Αλλά μετατράπηκα σε άλογο που σύρει ένα κατεστραμμένο κάρο. Όλη μου τη ζωή σύρθηκα κάτω από το φορτίο πληκτικών, αδικαιολόγητων, αμέτρητων γραφειοκρατικών καθηκόντων, που ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να έχει φέρει εις πέρας. Και ακόμη και τώρα, όταν συνοψίζεις τη ζωή μου, είναι ανυπόφορο να ανακαλείς το πλήθος από φωνές, επιπλήξεις, κηρύγματα και απλά ιδεολογικά ελαττώματα που έπεφταν βροχή πάνω μου, ένα άτομο στο οποίο οι άνθρωποί μας θα έπρεπε να είναι δικαιολογημένα περήφανοι λόγω της αυθεντικότητας και της πραγματικής σεμνότητας του βαθέως κομμουνιστικού μου ταλέντου. Η λογοτεχνία, ο πολυτιμότερος καρπός της νέας τάξης, έχει εξευτελιστεί, καταδιωχθεί και καταστραφεί. Η αυταρέσκεια των νεόπλουτων στα μεγάλα διδάγματα του Λένιν- ακόμη και όταν ορκίζονται πίστη σε αυτά- έχει οδηγήσει στην πλήρη δυσπιστία μου για αυτούς. Από αυτούς μπορούμε να περιμένουμε χειρότερα από ότι από τον σατράπη Στάλιν. Αυτός τουλάχιστον ήταν μορφωμένος, αυτοί όμως είναι αδαείς.
Η ζωή μου ως συγγραφέα χάνει κάθε νόημα, και αφήνω αύτη τη ζωή με μεγάλη χαρά, βλέποντάς το σαν μια απαλλαγή από αυτή τη θλιβερή ύπαρξη, που μικρότητα, ψέματα και συκοφαντία πέφτουν βροχή πάνω σου. Η τελευταία μου ελπίδα ήταν να πω όλα αυτά στους ανθρώπους που ηγούνται της κυβέρνησης, αλλά στο πέρασμα τριών χρόνων δεν μπόρεσαν να με δεχθούν, παρά τα αιτήματά μου.
Ζητώ να θαφτώ δίπλα στη μητέρα μου.
Α. Φαντέγιεφ
13/V.56
Ο Παστερνάκ όταν έμαθε για την αυτοκτονία του δήλωσε ότι αποκατέστησε τον εαυτό του.
Μετάφραση από http://www.sovlit.net/fadeevsuicide/
