Στα τέλη του Γενάρη του 2019 συμπληρώνονται 76 χρόνια από την μάχη του Στάλινγκραντ με την ήττα των μέχρι τότε ανίκητων χιτλερικών στρατευμάτων και την περήφανη, ηρωική και γεμάτη αυτοθυσία νίκη του Κόκκινου Στρατού. Για την μάχη του Στάλινγκραντ, τον ηρωισμό των υπερασπιστών του και την μεγάλη νίκη του Κόκκινου Στρατού που ήταν η αρχή του τέλους των Ναζί έχουν γραφτεί και θα γράφονται πολλά. Η αναφορά στο Στάλινγκραντ πάντα θα είναι ο φόρος τιμής προς τον Σοβιετικό λαό που απελευθέρωσε την Ευρώπη και κατ επέκταση και όλη την ανθρωπότητα από την μπότα του ναζισμού. Χωρίς αυτήν τη νίκη κανείς δεν μπορεί να ξέρει σε τι βαθμό θα είχε φτάσει το πισωγύρισμα της ανθρωπότητας. Το «ΑΤΕΧΝΩΣ» ξεκινά δημοσίευση σειράς αναρτήσεων για να υπενθυμίσει, και αν είναι δυνατόν και να φωτίσει, πλευρές αυτού του έπους, που μας χάρισε την ελευθερία μας και ταυτόχρονα δείχνει την ανωτερότητα του σοσιαλισμού στις κρίσιμες και σημαντικές στιγμές της Ιστορίας. Για την ηρωική αυτή σύγκρουση αυτοθυσίας αλλά και στρατιωτικής εφυίας ισχύουν αυτά που λέει η ανακοίνωση των κομμουνιστικών κομμάτων της Ευρώπης για την συμπλήρωση 75 χρόνων από την μάχη του Στάλινγκραντ.
Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //
«Το Στάλινγκραντ είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της ανωτερότητας του σοσιαλισμού σε σύγκριση με τον καπιταλισμό, επειδή ο σοσιαλισμός μπορεί να κινητοποιήσει όλες τις κοινωνικές δυνάμεις σε μια ζωτικής σημασίας μάχη. Η ιστορική αυτή νίκη αποδεικνύει όχι μόνο αρετές του κόκκινου στρατού, αλλά επίσης την ενότητα, την κοινή βούληση και την οργανωτική ικανότητα σε μια σοσιαλιστική χώρα».
Το σχέδιο της αντεπίθεσης «Ουρανός» που εκπονήθηκε στην Μόσχα από τους Στάλιν, Ζούκωφ και Βασιλιέφσκι, μετατρέπει τους Γερμανούς από πολιορκητές σε πολιορκούμενους.
Στις 13 Σεπτεβρίου του 1942 και την ώρα που οι Γερμανοί δεν καταφέρνουν να καταλάβουν τον στρατηγικής σημασίας λόφο Μαμάγιεφ Κουργκάν, το Στάλιγκραντ έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο πεδίο μάχης. Οι Σοβιετικοί, που βλέπουν τις εφεδρίες τους να μειώνονται, εξαπολούν αντεπίθεση απελπισίας με τρομερές απώλειες που όμως φρενάρει τους Γερμανούς και τους αναγκάζει να υποχωρήσουν. Ο σιδηροδρομικός σταθμός αλλάζει χέρια πολλές φορές την ίδια μέρα. Οι μάχες συνεχίζονται από δρόμο σε δρόμο, από δωμάτιο σε δωμάτιο, στις σκάλες των σπιτιών, ακόμη και μέσα στους υπονόμους.
Οι Γερμανοί έχουν τον εδαφικό έλεγχο της πόλης αλλά δεν την έχουν καταλάβει. Κάθε βράδυ, μέχρι όλο τον Οκτώβριο, έρχονται ενισχύσεις από τον Βόλγα και αντιστέκονται στους Γερμανούς. Οι μάχες μεταφέρονται στην βιομηχανική περιοχή. Κάθε κτίριο γίνεται πεδίο μάχης. Δεν υπάρχει ενιαίο μέτωπο μάχης. Μόνο επιθέσεις και αντεπιθέσεις. Η υπεροπλία του πυροβολικού των Γερμανών δεν τους βοηθάει, αφού πια επιτιθέμενοι και αμυνόμενοι αλλάζουν συνεχώς θέσεις και ρόλους. Στο τέλος του Οκτώβρη φαίνεται να κάμπτονται οι δυνάμεις των Γερμανών και οι καθημερινές επιθέσεις μειώνονται.
Επιχειρούν μια τελευταία μεγάλη επίθεση στις αρχές του Νοέμβρη μα οι Σοβιετικοί αρνούνται να ηττηθούν. Αν και πιεσμένοι στις όχθες του Βόλγα δεν κάνουν “ούτε ένα μέτρο” πίσω. Χιλιάδες ειναι οι καθημερινοί νεκροί και από τις δύο πλευρές, το Στάλιγκραντ όμως δεν πέφτει. Παράλληλα έχει αρχίσει η επιχείρηση «Ουρανός», η μεγάλη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού βάσει του ιδιοφυούς σχεδίου που εκπονήθηκε στην Μόσχα στις 12 Σεπτεμβρίου από τον Ζούκωφ, τον Βασιλέφσκι και με την έγκριση του Στάλιν που είχε ο ίδιος καλέσει τον Ζούκωφ στην Μόσχα. Αναλύθηκαν στην σύσκεψη τα αίτια της μέχρι τώρα πορείας και αποτυχίας να συγκρατηθεί ο Ναζιστικός στρατός. Η απόφαση ήταν ομόφωνη. Μόνο με σχεδιασμένη αντεπίθεση θα τσακιστεί ο εχθρός.
Το Στάλινγκραντ θα πάρει βέβαια και άλλες ενισχύσεις για να αμυνθεί και να απωθήσει τους Γερμανούς, αλλά η αντεπίθεση θα γίνει στα άκρα. Το βόρειο και νότιο άκρο του μετώπου το φύλαγαν Ρουμάνικες δυνάμεις που δεν είχαν πάρει μέρος στις κυρίως μάχες. Καινούρια Σοβιετικά στρατεύματα έφτασαν στις όχθες του Ντον 160 χιλιόμετρα δυτικά του Στάλινγκραντ. Μεταφέρθηκε όλος ο άοπλος πληθυσμός σε βάθος 24 χιλιομέτρων από το μέτωπο. 17 παραπλανητικές γέφυρες κατασκευάστηκαν στον ποταμό Ντον για να μην καταλάβουν οι εχθροί από ποιές 5 θα περάσουν και πού ακριβώς θα γίνει η επίθεση.
Ένα ακόμη Σοβιετικό στράτευμα μεταφέρθηκε νότια του Στάλινγκραντ όπου και κει υπήρχαν Ρουμάνικα στρατεύματα. Στις 19 Νοεμβρίου εκδηλώνεται η επίθεση στο βόρειο άκρο και εξολοθρεύει σε μία μέρα τα ρουμάνικα στρατευματα. 30.000 πιάνονται αιχμάλωτοι από ένα στράτευμα 152.000. Στις 20 Νοεμβρίου εκδηλώνεται η επίθεση των Σοβιετικών στο Νότιο άκρο. Οι Ρουμάνοι εγκαταλείπουν τις γραμμές τους και υποχωρούν προς το Στάλιγκραντ. Οι δύο Σοβιετικοί στρατοί του βορρά και του νότου μετά από πορεία 2 ημερών συναντώνται έξω από το Στάλινγκραντ πίσω από τις γραμμές των πολιορκητών Γερμανών. Η τανάλια έχει κλείσει.
Η οργή του Χίτλερ μόλις έμαθε την περικύκλωση της 6ης στρατιάς του Φ. Πάουλους ήταν απερίγραπτη. Αποφάσισε να βρεθεί τρόπος να ενισχύσει τα στρατεύματα του στο Στάλινγκραντ. Η πλειοψηφία των στρατηγών του τον συμβούλευε να προσπαθήσουν οι Γερμανοί να σπάσουν τον κλοιό που δημιουργούσαν οι τρεις Σοβιετικές στρατιές υποχωρώντας από την πολιορκία της πόλης. Ο Χίτλερ απέκλεισε αυτή την λύση. Αντί για αυτό αποφάσισε να δημιουργήσει μια γιγάντια αερογέφυρα βοήθειας με άνδρες, υλικά και καύσιμα. Η 6η στρατιά πήρε εντολή να οργανωθεί σε σχηματισμό «σκαντζόχοιρου» και να περιμένει την διάσωση. Ο Πάουλους απάντησε πως η κατάσταση είναι δραματική αφού τα πολεμοφόδια και τα καύσιμα μειωνόταν επικίνδυνα. Μόνο μια αντεπίθεση με έξοδο από τον κλοιό θα ήταν μια λύση. Η διάσωση από τα έξω δεν ήταν δυνατή, κατά τον Πάουλους πριν τις 10 Δεκεμβρίου και μέχρι τότε η στρατιά ήταν ακινητοποιημένη.
Σύμφωνα με τις έρευνες, η αερογέφυρα που έστησε ο Αρχηγός της Ναζιστικής αεροπορίας Hans Jeschonnek θα τροφοδοτούσε τον Πάουλους με 550 τόνους προμήθειες την ημέρα, αλλά μόνο οι 100 έφταναν στον προορισμό τους, αποτέλεσμα της δράσης των αντιαεροπορικών των Σοβιετικών. Στην επιστροφή τους παραλάμβαναν και τους τραυματίες που γινόταν όλο και περισσότεροι. Ο Χίτλερ δεν λυπήθηκε τους στρατιώτες του. Τους άφησε χωρίς πολεμοφόδια και καύσιμα περικυκλωμένους να πέσουν μέχρι τον τελευταίο. Το Στάλινγκραντ θα κρατηθεί με κάθε τίμημα, απαιτούσε ο Χίτλερ. Ήταν η πόλη που είχε το όνομα του Στάλιν και έπρεπε οπωσδήποτε να καταληφθεί, γράφουν οι Δυτικοί ιστορικοί σε πολλές από τις έρευνες για το θέμα. Οι Στάλιν, Ζούκωφ, Βασιλιέφσκι και η επιχείρηση “Ουρανός” του χάλασαν τα σχεδια. Οι πολιορκητές είναι πια πολιορκημένοι, 290.000 στρατός έχει εγκλωβιστεί μέσα στο Στάλινγκραντ. Το τέλος πλησιάζει..
________________________________________________________________________________________________
Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία
