Δύο βιβλία, αληθινός «θησαυρός» από την Πόλη

Γράφει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης* //

ΡΩΜΑΙΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2013

ΡΩΜΑΙΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2014

Νέα της Ρωμαίικης Κοινότητας – Ιστορικά – Κοινωνικά

Στατιστικά –Τέχνες και γράμματα – Γεύσεις και παραδόσεις

Εκδόσεις Ιστός, Κωνσταντινούπολη 2013, σ. 407, 2014, σ. 280 (με C.D.)

 

 

Στα «Ημερολόγια» της Πόλης –και όχι μόνο, φυσικά–,  υπήρχε παράδοση και «θεσμός».

Διαβάζουμε στο σημείωμα «Αντί προλόγου» του Ρωμαίικου Ημερολογίου 2013, μεταξύ άλλων:

«[…] Το Ημερολόγιο είναι η επετηρίδα της χρονιάς που πέρασε. Προέρχεται, αναφέρεται και αφιερώνεται στους Ρωμιούς, εντός και εκτός της Πόλης, στην όπου γης Ρωμιοσύνη. Η παράδοση των ετησίων Ημερολογίων έχει σπουδαίο συμβολισμό και αξία. Το 1865 ο Μ.Π. Βρεττός εκδίδει στο Παρίσι το Εθνικόν Ημερολόγιον ενώ οι Π. Θωμάς και Α. Παλαιολόγος εκδίδουν το 1879 στην Πόλη το Ημερολόγιον της Ανατολής. Ακολούθησαν τα κλασικά, πλέον, Ημερολόγια των Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και μετέπειτα τα Ημερολόγια Ζερβοπούλου, πραγματικοί θησαυροί για τη ρωμαίικη συλλογική μνήμη. […]»

Δυο βιβλία, αληθινός «θησαυρός» εκδόθηκαν από το νέο σχετικά ιδρυμένο στην Κωνσταντινούπολη εκδοτικό οίκο «Ιστός». Πρόκειται για τα Ρωμαίικα Ημερολόγια 2013 και 2014, τα οποία νομίζω ότι άξιζαν μεγαλύτερης προσοχής από τους Ρωμιούς της Πόλης και από τους φιλομαθείς Ελλαδίτες. Τα γνώρισα πρόσφατα σε μία από τις σύντομες επισκέψεις μου στην Πόλη των γλάρων και της καρδιάς μας. Μου τα πρόσφερε ο αξιόλογος άνθρωπος και φίλος κ. Χάρης Ρήγας, από τους εκδότες του «Ιστού». Συναντηθήκαμε για ένα τσάι γνωριμίας στο μικρό και συμπαθητικό καφε-βιβλιοπωλείο του «Ιστού», σ’ ένα στενό σοκάκι, κοντά στη Μεγάλη Οδό του Πέρα, νυν Ιστικλάλ.

Ας διαβάσουμε στον κολοφώνα των δύο τόμων τους συντελεστές της έκδοσης: «Το Ρωμαίικο Ημερολόγιο 2013 (2014) εκδόθηκε με πρωτοβουλία των εκδόσεων Ιστός χάρη στη βοήθεια εκλεκτών συνεργατών, τα άρθρα των οποίων φώτισαν θέματα επίκαιρα και ιστορικά, πρακτικά και νοσταλγικά, που αφορούν τη Ρωμιοσύνη. Το υλικό συνέλεξε ο Γιώργος Μπενλίσοϊ. Τα κείμενα επιμελήθηκε η Νίκη Χριστοπούλου και ο Φοίβος Νομικός. Το βιβλίο στοιχειοθέτησε ο Αϊκούτ Καπλάν και τύπωσε για λογαριασμού του Ιστού το τυπογραφείο Φιγκιούρ […]»

Καθώς τα μάτια και τα χέρια μου περιηγήθηκαν και φυλλομέτρησαν τα βιβλία των εκδόσεων «Ιστός», πολύ σύντομα, βέβαια και βιαστικά, διαπίστωσα ότι πρόκειται για καλαίσθητες εκδόσεις, φροντισμένες αισθητικά και εκδοτικά, φτιαγμένες με αγάπη και μεράκι για τη γνώση, τη λογοτεχνία, το βιβλίο και με σκοπό να κυκλοφορούν και στη τουρκική γλώσσα, ώστε να ικανοποιούνται και οι φιλομαθείς Τούρκοι, διανοούμενοι και μη, αλλά και να προβάλλεται συγχρόνως και η ελληνική λογοτεχνική κ.ά. εκδοτική δημιουργία και παραγωγή.

Τα δύο πολυσέλιδα Ημερολόγια διαθέτουν πλούσια ύλη, η οποία προσθέτει στον αναγνώστη ιστορική, λαογραφική, καλλιτεχνική γνώση, αλλά και του δημιουργεί συγχρόνως και συναισθηματική φόρτιση…, κυρίως στον Ρωμιό της Πόλης ή της Ελλάδας, αλλά και σε κάθε άλλον Ελλαδίτη.

Οι συντάκτες των κειμένων αξιόλογοι λογοτέχνες, δημοσιογράφοι, διανοούμενοι, ιστορικοί κ.ο.κ., επιλέγουν να μας παρουσιάσουν την Ιστορία της Πόλης, αλλά και τη σύγχρονη ζωή της. Καταγράφουν εμπειρίες τους, πορίσματα ερευνών και μελετών τους, αναμνήσεις και οράματά τους. Προβάλλουν προβλήματα και θέτουν προβληματισμούς και προτάσεις για την επίλυσή τους.

Αυτή η Πόλη της καρδιάς μας, έχει να παρουσιάσει τόσες και τόσες ιστορίες, τόσους πολιτισμούς, συλλογικές και ατομικές δράσεις και επιτεύγματα αιώνων, προσωπικότητες σε όλους τους τομείς της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, δημοσιογραφικής, εκκλησιαστικής ζωής. Έχει να μας δώσει ιστορίες από το μόχθο και τη δημιουργία απλών ανθρώπων, όλων των επαγγελμάτων, σε όλα τα πλάτη και μήκη του χώρου και του χρόνου, που μας εντυπωσιάζουν, μας εκπλήσσουν, μας αναγκάζουν να λέμε: «… και διηγώντας τα να κλαις!»

Οι σύγχρονοι Ρωμιοί της Πόλης δίνουν τεράστιο αγώνα ύπαρξης, επιβίωσής τους, δημιουργίας πολιτισμού και εκπαίδευσης. Είναι αξιοθαύμαστοι και χρειάζονται αλληλεγγύη και βοήθεια.

Έτσι, λοιπόν, και στον εκδοτικό τομέα ο «Ιστός» και οι άξιοι ιδρυτές, συντελεστές και συνεργάτες τους δίνουν τον δικό τους αγώνα. Ας τους στηρίξουμε με όποιον τρόπο ο καθένας μας μπορεί.

Παραθέτω ένα απόσπασμα από το προλόγισμα των εκδοτών του Ημερολογίου 2013, το οποίο αντιγράφουν και στο Ημερολόγιο 2014.

Είμαι υποχρεωμένος να δώσω ένα μέρος των περιεχομένων των δύο τόμων, ώστε να ενημερωθεί ο αναγνώστης και να πειστεί ότι αξίζει να προμηθευτεί και να μελετήσει τα δύο αυτά πολύτιμα Ημερολόγια των εκδόσεων «Ιστός»:

Ημερολόγιο 2013:

Άρη Τσοκώνα, «Κωνσταντίνος Ηροκλής Βασιάδης. Η ψυχή του “Εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου” », σ. 20-28.

Πασχάλη Βαλσαμίδη, «Ο Μέγας Ευεργέτης του Γένους Σαράντης Αρχιγένης», σ. 21-36

Ιώ Τσοκώνα, «Φαναριώτες Δραγουμάνοι: Μια αυτοκρατορία που διήρκησε 150 χρόνια», σ. 37-48

Ιωάννη Κολάκη, «Χίος, Φτώχεια και Επαιτεία (18ος-19ος Αιώνας)», σ. 49-79

Δρ. Σάββα Ε. Τσιλένη, «Συνοικίες των Ρωμιών στην Κωνσταντινούπολη μετά την Άλωση», σ. 90-115

Ελπιδοφόρου Λαμπρυνιάδη, «Θεολογική Σχολή της Χάλκης: το μέλλον», σ. 125-132

Ευαγγελίας Αχλάδη, «Βιβλιοθήκη Πατρός Μελετίου Σακκουλίδη – Σισμανόγλειο Μέγαρο. Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη», σ. 143-157

«Συνέντευξη του Νίκου Ουζούνογλου στον Αλέξανδρο Καμπούρη», σ. 182-192

Λάγκη Βίγκα, «Εμπειρίες, σκέψεις καιοράματα για τη Ρωμαίικη Κοινότητα», σ. 193-204

Μαρίνας Δρυμαλίτου, «Η Παρουσία των Ρωμιών στο γίγνεσθαι της Πόλης και της Τουρκίας γενικότερα: αποτίμηση των τελευταίων ετών εστιάζοντας στα έτη 2011-2012», σ. 205-229

Μιχάλη Βασιλειάδη, «Μέρες της δεκαετίας του ’40…», σ. 230-236

Σούλας Μπόζη, «Ο καφές και τα καφενεία της Κωνσταντινούπολης», σ. 237-264

Νίκης Χριστοπούλου, «Οι Νεοπολίτες, με δικά τους λόγια», σ. 270-287

Γιώργου Ατέσογλου, «Στα ίχνη των περασμένων χρόνων… Πέρα, Ταρλάμπασι και εμπειρίες…», σ. 288-311 κ.ά.

Και στα «Παραρτήματα»: «2012 Νέα από την Πόλη» (σ. 335-356), «Τα Σχολεία μας» (σ. 357-375), «Στατιστικά» (σ. 376-382), «Στοιχεία Κοινοτήτων και Ιδρυμάτων» (σ. 383-394), «Ρωμαίικο Γλωσσάρι» (σ. 395-407).

Ημερολόγιο 2014:

Σταύρου Χ. Γιωλτζόγλου, «Ομογενειακή παιδεία στην Κωνσταντινούπολη. Η εικόνα και ο στόχος», σ. 34-48

Δέσποινας Βασιλειάδου «Η διδασκαλία των ελληνικών ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας. Το παράδειγμα του Δημοτικού Σχολείου της Βλάγκας», σ. 49-63

Σούλας Μπόζη «Τα καπηλειά της Πόλης», σ. 64-75

Γιάννη Γιγουρτσή, «Μελίτων Χατζής (1913-1989). Μορφή αυστηρή και υπέροχη», σ. 122-133

Ηρώς Κατσιώτη «Το πολίτιμο γράμμα του παππού», σ. 134-164

Γιώργου Κατσάνου «Η Πόλη δεν μας πλήγωσε ποτέ», σ. 165-175

Σάββα Τσιλένη «Αδαμάντιος Ανεστίδης. Η ζωή του», σ. 177-178, «Στη μνήμη του Διαμαντή», σ. 179-181, «Εργογραφία Αδαμάντιου Ανεστίδη», σ. 182-188

«Γιώργος Ατέσογλου. Η ζωή και το έργο», σ. 190-193, «Επικήδειος Λόγος κατά την κηδεία του αειμνήστου Γεωργίου Ατέσογλου. Καθεδρικός Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου 20.11.2013», σ. 194-196

Και στα «Παραρτήματα»: «2013 Νέα από την Πόλη», σ. 198-225, «Στοιχεία Κοινοτήτων», σ. 226-244, «Τα Σχολεία μας», σ. 245-263, «Κοινωνική ζωή», σ. 264-271, «Το Πολίτικο γλωσσικό ιδίωμα…», σ. 272-280

Θα κλείσω τη σύντομη τούτη βιβλιοπαρουσίαση με αποσπάσματα ενός βιβλιοκριτικού γλαφυρού κειμένου του †Μητροπολίτη Πέργης Ευάγγελου, το οποίο δημοσιεύτηκε στο Ρωμαίικο Ημερολόγιο 2014 (σ. 27-29), με τίτλο: «Ο άθλος. Ρωμαίικο Ημερολόγιο 2013. Ετήσια Περιοδική Έκδοση»:

«Αφύπνιση της ωραίας κοιμωμένης…

Σε τροχιά η Ρωμαίικη πνευματική δημιουργία. Στα όρια ως τώρα της θρυλικής τροφοδότρας αποταμίευσης. Τώρα το άνοιγμα του ονειρεμένου ψυχισμού της υπνώττουσας αναπόλησης. Για μια πλαστούργηση της ταυτότητας του παρόντος. Για αναστοχασμό του ρωμαίικου δαιμόνιου. Και εμπνευμάτωση της φλόγας του πολίτικου πυρσού. […] Πόσο μας έλειψες Ρωμιοσύνη με τον στοχαστικό και πηγαίο ανασασμό σου! Με την ευωδιά της αξεπέραστης μνήμης και του λόγου, του τεχνουργικού σου αναβρασμού! […] Όλα τα περιμένουμε από το Ημερολόγιό μας, σαν εχέγγυο της ιδιοπροσωπίας μας. Σαν εθιμικούς γλυκασμούς με το ιδιόμορφο κελάδημά μας στους αιθέρες της Πόλης. Και δεν θα αρκέσει το τόλμημα μόνο για ένα ίχνος στην άμμο. Απαιτεί ξεπέρασμα. […]»

Τι κρίμα που δε συνεχίστηκε η αξιόλογη αυτή εκδοτική προσπάθεια και έμεινε, μέχρις στιγμής τουλάχιστο, «ίχνος στην άμμο»…! Αν και νομίζουμε ότι δεν είναι ίχνος, αλλά ογκόλιθος που ανατάραξε την άμμο και τα νερά μιας «υπνώττουσας», κατά τα άλλα, και «άτολμης» εκδοτικής δραστηριότητας στο παρελθόν, πριν από το ξεκίνημα του «Ιστού». Αρκετοί και διάφοροι, όπως υποθέτουμε, οι λόγοι… για την αναστολή της έκδοσης, όπως θέλουμε να ελπίζουμε.  Μακάρι να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να συνεχιστεί!

 

_____________________________________________________________________________________________________

Θανάσης Ν. Καραγιάννης Δρ. Επιστημών της Αγωγής. Μελετητής Δραματουργίας για παιδιά. Κριτικός Θεάτρου για παιδιά. Συγγραφέας
e-mail:[email protected] http://thkaragia.wix.com/main