Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Μ. Καραγάτσης

Γράφει ο Ηρακλής Κακαβάνης //

Μ. Καραγάτσης, αστός και κοσμοπολίτης, γεννήθηκε το 1908 στην Αθήνα. Πέθανε στις 14 Σεπτέμβρη 1960. Ήταν ο νεότερος βλαστός του Γεώργιου Ροδόπουλου και της Ανθής Μουλούλη. Μάλιστα με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τ’ άλλα αδέλφια του. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε διάφορες επαρχιακές πόλεις , όπου ο πατέρας του ήταν διευθυντής τράπεζας. Τέλειωσε το δημοτικό στη Λάρισα και το Γυμνάσιο στη Θεσσαλονίκη. Το 1924 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου του Γκρενόμπλ και το 1925 επέστρεψε και φοίτησε στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1931 έως το 1939 δούλεψε ως νομικός σύμβουλος ασφαλιστικής εταιρίας.

Το Μ(ίτια;) Καραγάτσης είναι ψευδώνυμο (Δημήτρης Ροδόπουλους το πραγματικό), το οποίο ο ίδιος νομιμοποίησε, ως επώνυμό του, με νομαρχιακή απόφαση το 1957. Το ψευδώνυμο Καραγάτσης το πήρε από το δάσος «Αριμπουτζάκ» που γειτόνευε με την Αβερώφειο Γεωργική Σχολή στη Λάρισα. Ήταν δίπλα στον Πηνειό και τα περισσότερα δέντρα του ήταν καραγάτσια (φτελιές). Εκεί περνούσε τα καλοκαίρια του. Το αρχικό Μ. (ο ίδιος υπογράφει πάντα ως Μ. και ποτέ δε δήλωσε πού αναφέρεται) ερμηνεύεται ως Μίτια (ρώσικη εκδοχή του ονόματος Δημήτρης). Αποδίδεται στην αγάπη του Καραγάτση για τον Ντοστογιέφσκι.

Ο Μ. Καραγάτσης, όντας ένας αστός λογοτέχνης, τον οποίο, όμως, ποτέ δεν κέρδισε ολοκληρωτικά η τάξη του. Ως νέος, επηρεασμένος από το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει, δείχνει συμπάθεια στις μαρξιστικές ιδέες και στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Αυτό εκφράζεται στο  «Συνταγματάρχη Λιάπκιν». Μια συμπάθεια, που μοιάζει με αυτή του καθηγητή της Σχολής κ. Αλευρά. Αυτόν που ο ίδιος ο Καραγάτσης γράφει ότι είναι «ανώδυνα θεωρητικός συμπαθών προς το ρωσικό ‘’πείραμα’’, από το οποίο αυτός δεν είχε τίποτα να διακινδυνέψη προσωπικά».

Στις επόμενες εκδόσεις άλλαξε τον ιδεολογικό προσανατολισμό του έργου. Ο Μ. Καραγάτσης και ο Στράτης Μυριβήλης («Ζωή εν τάφω» ) είναι οι μοναδικοί μάλλον στην ελληνική λογοτεχνία ,οι οποίοι σε μεταγενέστερες εκδόσεις του ίδιου έργου της αλλάζουν τον ιδεολογικό προσανατολισμό του (Εχω γράψει σχετικά στο Fractal).

Στην Κατοχή προσεγγίζει για λίγο το ΕΑΜικό κίνημα. Γράφει μάλιστα και στο κατοχικό περιοδικό «Πρωτοπόροι» με το ψευδώνυμο ως Χρήστος Νεζερίτης. Μετά την απελευθέρωση τοποθετείται στο αντιΕΑΜικό – αντικομουνιστικό στρατόπεδο Χωρίς η δράση – στάση του να ταυτίζεται με κείνη του Μυριβήλη. Στον εμφύλιο ο ήταν πολεμικός ανταποκριτής της κυβερνητικής εφημερίδας «Βραδυνή».

Στη δεκαετία του 1950 πολιτεύεται σε δύο εκλογικές διαδικασίες (1956 και 1958) με το Κόμμα των Προοδευτικών (Σπ. Μαρκεζίνης). Ο αδελφός του είναι συνεχώς βουλευτής, υπουργός και σχεδόν «μόνιμος» πρόεδρος της Βουλής (πρώτα με το Συναγερμό του Παπάγου και σε συνέχεια με την ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή). Σίγουρα αν ήθελε θα μπορούσε να έχει άλλη πολιτική σταδιοδρομία.