Επιμέλεια Ηρακλής Κακαβάνης //
Σαν σήμερα 26 Μάη 1943, τμήμα του ΕΛΑΣ του Αρχηγείου Ρούμελης χτυπά φάλαγγα Ιταλικού τάγματος στο 51ο χλμ. του δρόμου Γραβιάς – Άμφισσας και το διαλύει. Στο γεγονός αυτό αναφέρεται και ο Κώστας Βάρναλης σε ποίημα που έγραψε το Νοέμβρη του 1944 προς τιμήν της XIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και συμπεριλήφθηκε στην ειδική έκδοση – λεύκωμα της Επιτροπής Διαώτισης Ανταρτών της XIII Μεραρχίας το 1945 (Το λεύκωμα ανατυπώθηκε από το Κέντρο Μελέτης Ιστορίας Εθνικής Αντίστασης το 2001). Το λεύκωμα – το οποίο περιείχε την τελευταία Ημερήσια Διαταγή 13ης Μεραρχίας, στις 25 Φλεβάρη 1945 – τυπώθηκε σε 5.000 αντίτυπα εκ των οποίων τα 4.500 μοιράστηκαν στους μαχητές της Μεραρχίας (Περισσότερα για το λεύκωμα στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ).
Λεβεντομάνα Ρούμελη
Ηρώων γεννήτρα, Ρούμελη, κι ανταρτομάνα
σ’ εσέ πρωτοχτυπάει του Σηκωμού η καμπάνα
από τα χρόνια τα παλιά, το Εικοσιένα,
κάθε που η γη σου χάνεται. Δόξα σ’ εσένα!
Της λευτεριάς αθάνατη λεβεντομάνα,
άκου το Γοργοπόταμο, την Αλαμάνα,
το θρυλικό χιλιόμετρο πενηνταένα
να λένε την αντρειά σου, ύμνο σ’ εσένα!
Παιδιά λαού οι αρματολοί σου εφέραν, Μάνα,
σ’ όλα σου τα παιδιά του Λυτρωμού το μάννα.
Δόξα στον κάθε πολεμάρχο σου κι ακρίτη,
δόξα σε σένα, Μεραρχία δεκάτη τρίτη!
Δόξα στην πρώτη σου ψυχή και νου, τον Άρη,
τον πρώτο Καπετάνιο σου κι άξιο μπροστάρη,
που όντας επέσαν όλοι, υψώθη σπάθα πρώτη
ενάντια στον οχτρό κι ενάντια στον Προδότη.
Κώστας Βάρναλης
