Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Σκέψεις του Μπ. Μπρεχτ για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη στάση των λαών

(Από το βιβλίο του «Με-τι : Το βιβλίο των παρεμβάσεων στη ροή των πραγμάτων»)

Από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ κυκλοφόρησε στα 2018 για πρώτη φορά στα ελληνικά το βιβλίο του Μ. Μπρεχτ «Με-τι : Το βιβλίο των παρεμβάσεων στη ροή των πραγμάτων»

Όπως αναφέρουν οι εκδότες «το Με-τι παρέμενε αδημοσίευτο όσο ζούσε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1965. Το έργο αποτελείται από θραύσματα και επεισόδια. Ο ίδιος, προκειμένου να το συνθέσει, συγκέντρωσε διάφορες σκέψεις, προσωπικές ιστορίες, αλλά και παρατηρήσεις πάνω στην πολιτική πραγματικότητα της ταραγμένης εποχής του. Τα κείμενα καλύπτουν μια ολόκληρη εικοσαετία, όμως τα περισσότερα γράφτηκαν μεταξύ 1934 και 1937, δηλαδή τα πρώτα χρόνια της εξορίας του. Με δεδομένη την τολμηρή φύση του εγχειρήματος, ο Γερμανός συγγραφέας αναζήτησε ένα προσωπείο και το βρήκε στο πρόσωπο του Κινέζου διανοητή Μο Ντι, ο οποίος υπήρξε σύγχρονος του Σωκράτη. Επιστρατεύοντας ένα ύφος αφοριστικό και περιπαικτικό συγχρόνως, την κοινωνική του ευαισθησία και την αλληγορική του δεινότητα, ο Μπρεχτ αναπτύσσει εδώ μια ιδιότυπη πρακτική φιλοσοφία και μια ηθική ιδίας εμπνεύσεως απέναντι στον κόσμο, τη δική του «Μεγάλη Μέθοδο». Στην ουσία πραγματεύεται με τρόπο παραβολικό τις θεωρίες πίσω από τα γεγονότα..».

Επιλέγουμε ένα από τα σχόλια που αναφέρεται στον  Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τη στάση της ΕΣΣΔ και τη στάση που έπρεπε να είχαν οι λαοί, δοσμένα πάντα με βάση τη διαλεκτική μέθοδο :

«Για να μην βρεθεί μόνος ενόψει των επαπειλούμενων πολέμων ο Νι-εν (σ.σ Εννοεί ΣΤΑΛΙΝ)έκλεισε συμμαχίες με κάποιες από τις εκμεταλλεύτριες χώρες, επωφελούμενος από τη διχόνοια που κυριαρχούσε ανάμεσά τους. Όμως κάποιοι φιλόσοφοι οι οποίοι ήταν κατά της εκμετάλλευσης ζητούσαν από τους εργάτες των χωρών που είχαν συνάψει συμμαχία με τη χώρα Σου (σ.σ δηλαδή ΕΣΣΔ)  να ξεκινήσουν αγώνα ενάντια στις κυβερνήσεις τους, κι έτσι να ξεκινήσουν αγώνα ενάντια στις κυβερνήσεις τους, κι έτσι να εμποδίσουν να πάρουν μέρος στον πόλεμο στο πλευρό της χώρας Σου. Έλεγαν ότι αυτός ο πόλεμος είναι πόλεμος εκμεταλλευτών.

Είπε ο Με-τι: Αυτοί οι φιλόσοφοι δεν έχουν καταλάβει τη Μεγάλη Μέθοδο και αποπροσανατολίζουν τους καταπιεζόμενους. Τρεις φορές ήδη αντιμετωπίσαμε τη πιθανότητα ενός πολέμους και παρατήρησα ότι και οι τρεις φορές αν και οι συσχετισμοί ήταν  διαφορετικοί αυτοί ήταν εναντίον της συμμετοχής των καταπιεσμένων στον πόλεμο. Δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για τις εκάστοτε συνθήκες. Αν σήμερα κηρυχθεί πόλεμος ενάντια στη χώρα Σου, οι καταπιεσμένοι πρέπει να σταθούν στο πλευρό της. Πρέπει να το κάνουν εμποδίζοντας τις χώρες που πολεμούν ενάντια στη Σου να της επιτεθούν και υποστηρίζοντας τον πόλεμο στις χώρες που πολεμούν στο πλευρό της Σου. Αν ηττηθούν οι χώρες που πολεμούν ενάντια στη Σου, τότε σ’αυτές τις χώρες θα απελευθερωθούν οι καταπιεσμένοι. Αν εμποδιστεί αυτή η απελευθέρωση στις χώρες που πολεμούν στο πλευρό της Σου, τότε οι καταπιεσμένοι αυτών των χωρών πρέπει να εναντιωθούν στις κυβερνήσεις τους και να ενωθούν, για χάρη του κοινού σκοπού, με τους καταπιεσμένους των ηττημένων χωρών.

Αν ηττηθεί η Σου και οι σύμμαχοι της, τότε πρέπει οι καταπιεσμένοι των ηττημένων χωρών να ξεσηκωθούν ενάντια στις κυβερνήσεις τους, που θα είναι αποδυναμωμένες λόγω της ήττας, και να συνεχίσουν τον αγώνα στο όνομα της χώρας Σου.

Η στάση των καταπιεσμένων πρέπει έτσι κι αλλιώς να αποφασιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου και όχι στην αρχή του. Πώς θα μπορούσε ένας πόλεμος που διεξάγεται υπέρ της απελευθέρωσης των καταπιεσμένων και προς υπεράσπιση της χώρας Σου να προκαλέσει οποιαδήποτε ζημιά στους καταπιεσμένους; Ένας τέτοιος πόλεμος έχει συγκεκριμένους σκοπούς και όλοι είναι προς όφελος των καταπιεσμένων»