Σουηδία: Η απεργία δεν κατοικεί εδώ, μόνο η εργασιακή ειρήνη των εργοδοτών

Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //

Ιστορικό εργασιακής ειρήνης

Η εργασιακή ειρήνη στην Σουηδία υπογράφηκε το 1938 μεταξύ της Εργατικής Συνομοσπονδίας LO και των Εργοδοτών και σηματοδότησε την ιστορία του εργατικού κινήματος μέχρι σήμερα. Παρόλη την συμφωνία μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις, “παράνομες” κατά την ηγεσία της LO, τις δεκαετίες του 40 μέχρι του 60 μερικές ακόμη και αργότερα το 1970-75 στα ορυχεία και στους δασεργάτες, και την περίοδο του Πάλμε, έδωσαν μεγάλες κατακτήσεις στους εργαζόμενους.

Από το 1990 και μετά οι απεργιακοί αγώνες και οι κινητοποιήσεις στην ουσία σταμάτησαν και επικράτησε η διαπραγμάτευση, η μεσολάβηση και ο συμβιβασμός.

Οι κατακτήσεις και τα δικαιώματα μοιραία παίρνονται σιγά σιγά πίσω με προσαρμογή της εργατικής νομοθεσίας και φυσικά με την συναίνεση της ηγεσίας της Συνομοσπονδίας.

Δύο σημαντικοί παράγοντες των τελευταίων ετών έβαλαν την ταφόπλακα των απεργιακών αγώνων.

Η “βιομηχανική” συμφωνία του 1997 που ανανεώθηκε το 2011 των βιομηχάνων με την Ομοσπονδία Μετάλλου, που είναι ιδιαίτερα συντηρητική και συμφώνησε ότι η αύξηση του μισθού των μελών της στην βιομηχανία θα εξαρτάται από την πορεία του ανταγωνισμού των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Έτσι από τότε επικράτησε απόλυτη νεκρική σιγή για να ανεβαίνει μερικά ψίχουλα κάθε χρόνο ο μισθός. Διαπραγμάτευση για νέους μισθούς γίνεται κάθε χρόνο και ισχύουν από τις 1 Απρίλη.

Κάθε χρόνο γίνεται εξαγγελία κινητοποιήσεων από τις Ομοσπονδίες πριν την διαπραγμάτευση και κάθε χρόνο επιτυγχάνεται συμβιβασμός για να μην πλήξει την ανταγωνιστική ικανότητα των Σουηδικών μονοπωλίων στον διεθνή ανταγωνισμό.

Η δεύτερη συμφωνία είναι του 2019 που απαγορεύει κάθε απεργία εκτός από την περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία για την συλλογική σύμβαση μεταξύ Ομοσπονδίας και του εργοδότη. Πρωτοβάθμιο σωματείο δεν μπορεί να απεργήσει χωρίς την σύμφωνη γνώμη της Ομοσπονδίας. Αν απεργήσει η απεργία είναι «άγρια», δηλαδή παράνομη και δεν δικαιούνται οι απεργοί απεργιακή αποζημείωση.

Η δεύτερη συμφωνία συμπληρώθηκε και με μια παράγραφο που απαγορεύει την απεργία αν ο εργοδότης έχει ήδη υπογράψει συλλογική σύμβαση με ένα κλάδο της επιχείρησης. Πχ αν ο εργοδότης υπογράψει σύμβαση με τους ηλεκτρολόγους στις κατασκευές επειδή αυτή η σύμβαση τον συμφέρει, αυτή η σύμβαση θα ισχύει και για τους οικοδόμους, σιδεράδες κλπ του κατασκευαστικού τομέα, χωρίς οι υπόλοιποι κλάδοι να μπορούν να αγωνιστούν για να την αλλάξουν. Αυτό έγινε μετά την απεργία, από τις σπάνιες των τελευταίων χρόνων, των λιμενεργατών στην προβλήτα του λιμανιού στην πόλη Γκέτεμποργκ.

 

Επενδύσεις με τα λεφτά των μελών

Η Εργατική Συνομοσπονδία (LO) αποτελείται από 14 Ομοσπονδίες και αριθμεί γύρω στα 1,4 εκατομμύρια εργαζομένων, συμμετοχή 62%. Η Συνομοσπονδία υπαλλήλων αποτελείται από 13 Ομοσπονδίες, έχει 1,4 εκατομμύρια μέλη, συμμετοχή 73%.

Το Απεργιακό Ταμείο των Εργατικών Ομοσπονδιών που διατηρείται από τις συνδρομές των μελών (!) έχει αυτή την στιγμή κεφάλαιο γύρω στα 25 δισεκατομμύρια κορώνες, περίπου 2,5 δις ευρώ και αποτελεί το βασικό κεφάλαιο των επενδύσεων στο Χρηματιστήριο που κάνει η ηγεσία των Ομοσπονδιών και της Συνομοσπονδίας, και μπορεί να πληρώνει τους υπέρογκους μισθούς των μελών της ηγεσίας και των τοπικών στελεχών.

Υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιείται για αποζημείωση των μελών σε περίπτωση απεργίας αλλά λόγω έλλειψης απεργιών είναι το επενδυτικό ταμείο των εργοδοτικών συνδικαλιστών.

Αυτή είναι η περιβόητη εργασιακή ειρήνη στην Σουηδία με την πλήρη επικράτηση των Σοσιαλδημοκρατών στα εργατικά συνδικάτα, αφού στην ουσία περιόρισαν στο ελάχιστο τον ταξικό συνδικαλισμό, τον απαγόρευσαν με όλα τα μέσα σε συμφωνία με τους Ομίλους. Μετατράπηκαν σε εργοδοτικά συνδικάτα και υπηρετούν τις επιδιώξεις των μεγάλων Ομίλων της Σουηδικής οικονομίας.

Ότι κατακτήθηκε με μεγάλους αγώνες τις δεκαετίες 50-60 παίρνεται πίσω και δημιουργεί μισθούς που δεν φτάνουν για άνετη επιβίωση, μειωμένες συντάξεις, ανέργους και φτωχοποίηση με τους πιο γρήγορους ρυθμούς σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα δεν υπήρξε αντίσταση όταν ιδιωτικοποιήθηκε η Υγεία και η Παιδεία, όταν όλες οι κρατικές επιχειρήσεις πουλήθηκαν σε ιδιώτες αφού πρώτα μπήκαν στο Χρηματιστήριο σαν ΑΕ. Ούτε όταν οι συντάξεις μειώθηκαν στο 50-55% του μισθού, ούτε όταν μπήκαν δίδακτρα στους παιδικούς σταθμούς, ούτε όταν τα Σχολεία μεταφέρθηκαν στους Δήμους και μέσω αυτών στους εργολάβους και τα Νοσοκομεία στις Νομαρχίες με την ίδια κατάληξη. Ιδιαίτερα την εποχή της πανδημίας μέχρι στιγμής έγινε αναστολή συμβάσεων για 180.000 εργαζόμενους, χιλιάδες μπήκαν στην τηλεεργασία με μειωμένους μισθούς και συζητείται να νομοθετηθεί η δυνατότητα του εργοδότη να απολύει όσους εργαζόμενους και με όποια σειρά θέλει. Ταυτόχρονα έχουν διατεθεί πάνω από 50 δις ευρώ έκτακτη ενίσχυση στις μεγάλες επιχειρήσεις για να αντέξουν τον σκληρό διεθνή ανταγωνισμό όπως και 25 δις σε άτοκα δάνεια.

Αυτή είναι η πραγματική εικόνα ενός πρότυπου που οι απολογητές του καπιταλισμού μας προτείνουν να ακολουθήσουμε. Το πλασάρισμα του “καλού” καπιταλισμού που έστησαν οι Σοσιαλδημοκράτες με τα εργοδοτικά συνδικάτα απέτυχε και ότι προσωρινό πρόσφερε όσο το εργατικό κίνημα ήταν δυνατό και η σκιά της Σοβιετικής Ένωσης μεγάλη έχει χαθεί μιά για πάντα.

Παράρτημα

Οδηγίες της Συνομοσπονδίας LO για την απεργία βήμα προς βήμα

1. Εργασιακή ειρήνη. Όταν υπάρχει συλλογική σύμβαση δεν επιτρέπεται η εργασιακή αντιπαράθεση και η απεργία από τους εργαζόμενους ή τον εργοδότη πριν λήξη η σύμβαση.

2. Διαπραγμάτευση. Αν οι διαπραγματεύσεις για νέα συλλογική σύμβαση ή αν δεν υπάρχει σύμβαση δεν επιτυγχάνουν συμφωνία τότε επιτρέπονται οι εργασιακές αντιπαραθέσεις.

3. Προειδοποίηση- προκύρηξη απεργίας. Η απεργία πρέπει να προκυρηχθεί 7 εργασιακές ημέρες πριν την έναρξη της. Το ίδιο ισχύει και για το lockout.

4. Πάγωμα υπερωριών. Συχνά είναι το πρώτο βήμα σε μια αντιπαράθεση. Οι εργαζόμενοι αρνούνται να κάνουν υπερωρίες.

5. Πάγωμα προσλήψεων. Είναι μια ακόμη απεργιακή ενέργεια. Ο εργοδότης δεν είναι υποχρεωμένος να παγώσει τις προσλήψεις αλλά αν κάνει νέες προσλήψεις τότε θα οξυνθεί η αντιπαράθεση.

6. Απεργία. Η Ομοσπονδία βγάζει σε απεργία όλα τα μέλη της ή μερικά από αυτά. Πρωτοβάθμιο σωματείο δεν μπορεί να απεργήσει χωρίς την σύμφωνη γνώμη της Ομοσπονδίας. Αν απεργήσει η απεργία είναι «άγρια», παράνομη και δεν δικαιούνται οι απεργοί απεργιακή αποζημείωση.

7. Επιτρέπεται η απεργία αλληλεγγύης για κλάδο που απεργεί. Την απόφαση την παίρνει η Ομοσπονδία.

8.Lockout. Ο εργοδότης μπορεί να απαντήσει με Lockout όταν ξεκινήσει μια απεργία χωρίς να περιμένει τις 7 ημέρες. Ο στόχος είναι η εξάντληση του απεργιακού ταμείου.

9.Μεσολάβηση. Το Ινστιτούτο Μεσολάβησης διορίζει μεσολαβητή που θα είναι ουδέτερος, για να βρεί ένα συμβιβασμό που θα γίνει αποδεκτός και από τις δύο πλευρές.

 

Περί αποζημείωσης..Συνηθισμένες ερωτήσεις και απαντήσεις για την απεργία.

1. Πρέπει να απεργήσω όταν κηρυχθεί απεργία;

Απάντηση: Δεν είναι παράνομο να είσαι απεργοσπάστης αλλά τότε θα διαγραφείς από το σωματείο επειδή παραβιάζεις το καταστατικό της Ομοσπονδίας

2. Τι θα γίνει με τον μισθό μου;

Αν κληθείς να κατέβεις σε απεργία ή αν ο εργοδότης απαντήσει με lockout τότε δεν δικαιούσαι μισθό από τον εργοδότη. Θα πάρεις όμως αποζημείωση από το απεργιακό ταμείο της Ομοσπονδίας που δημιουργείται από τις συνδρομές των μελών. Πόση είναι η αποζημείωση αποφασίζεται από την διοίκηση της Ομοσπονδίας. Δεδουλευμένα φυσικά θα πάρεις.

3. Αν δεν είμαι μέλος στο σωματείο;

Η Ομοσπονδία μπορεί να αποφασίσει μόνο για τα μέλη της. Σαν ανοργάνωτος μπορείς να απεργήσεις χωρίς να έχεις συνέπειες αλλά δεν δικαιούσαι ούτε μισθό ούτε αποζημείωση.

Αποζημείωση δεν δικαιούσαι σε περίπτωση lockout. Μπορείς να γίνεις μέλος όταν αποφασίζεται η απεργία αλλά δεν είναι σίγουρο πως θα προλάβεις τις προθεσμίες που έχει η κάθε Ομοσπονδία για να αποζημειωθείς.

4.Είναι η απεργία σαν πληρωμένη άδεια;

Όχι. Αν σε καλέσει η Ομοσπονδία, αφού σε αποζημειώνει, πρέπει να υπακούσεις όταν παράδειγμα σε βάλει στην απεργιακή επιτροπή που δημιουργείται στον χώρο δουλειάς. Μόλις λήξει η απεργία πρέπει αμέσως να επιστρέψεις στην δουλειά γιαυτό μην κλείσεις ταξίδι στο εξωτερικό.

5. Τι κάνω αν τύχει να είμαι σε άδεια όταν γίνει η απεργία;

Η απεργία δεν διακόπτει εγκεκριμένη άδεια. Αν όμως γίνει lockout, διακόπτεται η άδεια και το επίδομα αδείας. Μπορείς να πάρεις την άδειά σου αργότερα.

6. Μπορεί να τιμωρηθώ επειδή απεργώ;

Όχι αν η απεργία ακολουθεί τους απεργιακούς όρους . Αν όμως η απεργία δεν καλύπτεται από την Ομοσπονδία και αν κάποιος απεργεί παρόλο που υπάρχει συλλογική σύμβαση σε ισχύ τότε μπορεί να απολυθεί.Έλλειψη δυνατότητας για “όσους έχουν περιορισμένα οικονομικά περιθώρια να εγκαταλείψουν την εργασία τους, να δουλέψουν από το σπίτι, να εφοδιαστούν με τρόφιμα, να ψωνίσουν σε «περίεργες ώρες», να ψωνίσουν σε ευάερα καταστήματα ή να αποφύγουν τις δημόσιες συγκοινωνίες”. Έτσι και το δεύτερο κύμα πλήττει εξ ίσου σκληρά αν όχι σκληρότερα τους ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα με τις συνέπειες που περιγράφουν τα συμπεράσματα της έκθεσης. Το βασικό συμπέρασμα είναι πως για μια ακόμη φορά διαπιστώνεται πως η ταξική θεώρηση όλων των φαινομένων που προκύπτουν στην ζωή μας δίνει τις απαντήσεις και τις λύσεις. Λύσεις που πρέπει να ανατρέψουν την σημερινή κατάσταση υπέρ των εργαζομένων με την δική τους συμμετοχή και πάλη.

Πάνε καλά αυτοί οι Σουηδοί;