Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (Ένα ντοκουμέντο)

Επιμέλεια Αλέκος Χατζηκώστας //

Στις 11 Νοεμβρίου 1918, η ανακωχή που υπογράφεται στο τρένο που χρησιμεύει ως στρατηγείο του στρατηγού Φος που είναι σταθμευμένο στο δάσος της Κομπιένης, από τους Γερμανούς επισφραγίζει την νίκη των Συμμάχων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Παρουσιάζουμε στη συνέχεια ανταποκρίσεις για το σημαντικό αυτό γεγονός από ελληνικές εφημερίδες της εποχής, εστιάζοντας στην παράδοση του γερμανικού στόλου.

Από την ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (12/11/1918) διαβάζουμε:

«Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ. ΤΟ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΣ ΘΕΑΜΑ

ΛΟΝΔΙΝΟΝ 11. Μία διαταγή τοιχοκολληθείσα εις τα καταστρώματα τωναγγλικών πολεμικών κατά την μεσηβρίαν χθες έλεγε: «Κατά την συναναστροφήν σας μετά του παλαιού εχθρού μας, διατηρήσατε την ευπροσηγορίαν, μη λησμονείτε όμως τας μεθόδους τας οποίας επολέμησε. Αποφεύεγετε τας διεθνείς φιλοφρονήσεις. Πάσα διάλεξεις,μη έχουσα σχέσιν με την υπηρεσίαν απαγορεύεται. Όταν θα είνε ανάγκη να τοις διανείμητε τρόφιμα, κάμετε τούτο εις την ωρισμένην θέσιν, άνευ φιλικών συνδιαλέξεων.

Καθ’ όλην την νύχτα της 22ης (9ης με το παλιό ημερολόγιο) Νοεμβρίου η αγγλική ναυαρχίς συνεδέετο ραδιοτηλεγραφικώς μετά του Γερμανικού στόλου. Η ναυαρχίς επληροφορείτο ούτω, ότι κατά την 2αν π.μ. ο γερμανικός στόλος βαδίζων προς τον τόπον τη συνεντεύξεως απείχε τούτου 70 μίλλια. Ολίγα λεπτά προ της 4ης ώρας ο πρώτος στολίσκος,προηγουμένου του «Ρεβάνζο» εξεκίνησε. Μέσα εις τηνηρεμίαν του σκότους, τα πλοία ηνοίχθησαν εις το πέλαγος, ακολουθούσης της «βασιλίσσης Ελισάβετ». Κατά την αυγήν υπό της πυκνήν ομίχλην μιας φαιάς πρωϊας , ο Μέγας Στόλος διηρέθη εις δύο παραλλήλους σειράς. Ούτω δε παρατεταγμένος,έφθασεν εις την ωρισμένη θέισν. Περί την 5.30 από αποστάσεως 4 μιλλίων, εγένετο αντιληπτόν το αερόστατον του «Κάρδιφ».

Ο Γερμανικός στόλος κατέπλεε. Μία ώρα αναμονής παρήλθεν. Εντός ολίγου, τα αγγλικά πολεμικά τεθέντα παραπλεύρως του εχθρού, συνώδευσαν αυτόν μέχρι του τόπου της αγκυροβολήσεως. Ο γερμανικός στόλος ωδειγείτο υπό του «Κάρδιφ», τον οποίον ηκολούθουν πολλά αερόστατα. Και επάνω από αυτά επέτων μεγαλοπρέπως τα αγγλικά αεροπλάνα. Από τα πολεμικά πρώτον ήρχετο το καταδρομικό «Σευδλετς» φέρον ακόμη τα ίχνη της ναυμαχίας του Ντόγκερ-Μπανκ κατά τονΙανουάριον του 1915. Ηκολούθουν ο «Μόλτκε» και ο «Χιντεμπουργκ», έπειτα το «Ντεφλίγκερ» , βεβλαμμένα εππ΄σιης από της ημέρας της αυτής ναυμαχίας,ο «Φρεδερικ-ντρερ-Κρος» ο «Κονιγκ Αλμπέρτ» ,ο «Κάϊζερ» , η «Καϊζερίνα» , ο «Πρίγκηψ αντιβασιλεύς Λεοπόλδος», το «Μαρκραφ» το «Κρόσερ Κουρφουρστ», ο «Κρόμπρινς», το «Μπαγνέρ» τα ελαφρά καταδρομικά «Καρλουχ», «Φράγκφουρτ» , «Εμντέμ», «Νυρεμβέργη», «Βρούμερ», «Κολν» και «Βρέμεν» και 49 αντιτορπιλικά τελευταίου τύπου. Το ‘Φον-ντερ-Δαν» το οποίο υπέστη πολλά βλάβας κατά την αεροπορικήν επιδρομήν των συμμάχων επί της Κιουξχάβεν έκλειε την πορείαν. Πε΄ρι τα 150 ήσαν τα συνοδεύοντα αγγλικά πολεμικά.

Ποτέ δεν θα είδε τις, ούτε ίσως θα ιδή τοιούτον θέαμα,μίαν τοιαύτην παράταξιν στόλου. Η σχηματοσθείσα γραμμή ήτο τόσον μεγάλην ώστε η κεφαλής και η ουρά της παρατάεξως εχάνοντο εις τον ορίζοντα. Το όλον προυκάλει την εντύπωσιν μιας «αηττήτου αρμάδας». Ο μέγας ηττημένος και αιχμάλωτος στόλος μετά του περικυκλούντος αυτόν, έπλεε βραδέως προς την νήσον Μαίη κειμένην εις το μέσον του Φεδρ – ορ – Φορτ όπου έφθασε περί την 11π.μ. η «Βασίλισσα Ελισσάβετ» περιέπλευσε ολόκληρον τον στόλον, εν μέσω των φρενητιωδών ζητωκραυγών των πληρωμάτων. Επί της ναυαρχίδας την 4 μ.μ. ενώ αι σημαίαι των70 γερμανικών πολεμικών ήσαν καταβιβασμέναι, ο ναύαρχος Μπήτυ , απευθυνόμενος προς τους άνδρας του έλεγε: Σας διεβεβαίουν ότι θα τα είχομεν».Μετά ταύτα, ραδιοτηλεγγράφημα σταλεν προς όλα τα αγγλικά πολεμικά, ανήγγειλε ότι προς εορτασμόν της νίκης, την6μ.μ. θα ετελείτο δοξολογία εις όλα τα πλοία».

Από την εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ (11/11/1918) διαβάζουμε για το γεγονός από ανταποκριτή των «Ταϊμς», σχετικά : «…Είνε γνωστά εις τον κόσμον παραδείγματα στόλων οι οποίοι υπέστειλαν ηττημένοι την σημαίαν των. Είνε επίσης γνωστά και τα παραδείγματα άλλων στόλων, οι οποίοι επροτίμησαν να καταστραφούν παρά να παραδοθούν. Η ιστορία αναφέρει ακόμη και περιστάσεις καθ’ ας τμήματα στόλων παρεδόθησαν χωρίς να προφτάσουν να καταφέρουν ούδε εν πλήγμα κατά του εχθρού. Τα παγκόμσια όμως ναυτικά χρονικά δεν έχουν να επιδείξουν γεγονός παρόμοιον εκείνου,το οποίον ηυτήχησα να αντιμετωπίσω… Ο Αγγλος αρχιναύαρχος Μπήτυ μεταβίβασε διά του ασυρμάτου της ναυαρχίδος του, την εξής ημερησίαν διαταγήν ληφθείσαν και υπό των παραδοθέντων Γερμανικών σκαφών: «Η Γερμανική σημαία θα υποσταλή με την δύσιον του ηλίου σήμερον και δεν θα επαρθή εκ νέου άνευ αδείας».

Επί των παραδοθέντων σκαφών επιβαίνουν τα Γερμανικά των πληρώματα, τα οποία όμως θα αποστέλλοντος εις Γερμανίαν ευθύς ως τα πλοία οδηγηθούν εις Σκαπ- Φλόουν , όπου και ενερηθή επ’ αυτών επιθεώρησις.

Το σύνολον των καταναλωθέντων παρ’ όλων τωνεμπολέμων χρημάτων από του 1914 ανέρχεται εις εννεακόσια δισεκατομμύρια»

_________________________________________________________________________________________________

Αλέκος Α. Χατζηκώστας  Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 7 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.