Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //
Η Volkswagen AG (VW Volkswagen Group ή απλά VW) είναι η γνωστή γερμανική πολυεθνική αυτοκινητοβιομηχανία που ανήκει στο Καρτέλ της Porsche. Η εταιρεία ξεκίνησε σαν Volkswagen αλλά τώρα κατέχει και άλλα εμπορικά σήματα, συμπεριλαμβανομένης της Audi, της Skoda και της Seat.
Ο όμιλος Volkswagen είναι (2017) ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων στον κόσμο. Πέρασε σε παραγωγή την ιαπωνική Toyota. Ο τζίρος της Εταιρείας για το 2017 ήταν 272 δισεκατομμύρια δολάρια και το κέρδος 13,1 δις δολάρια. Είναι η 16η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο. Η αξία της υπολογίζεται σήμερα σε 101 δις δολάρια.
Χτίστηκε με χρήματα των Γερμανών εργατών, κατασχεθέντα από τα συνδικάτα που κατάργησε και απαγόρευσε ο Χίτλερ τον Μάιο του 1933 και ολοκληρώθηκε με την καταναγκαστική εργασία εργατών-δούλων των Στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Όταν άρχισε να ανθίζει η παραγωγή παραδόθηκε στην Porsche, της οποίας ο ιδρυτής σχεδίασε το πρώτο μοντέλο “σκαραβαίο” που ενθουσίασε τον Χίτλερ.
Στη δεκαετία του 1930, η αυτοκινητιστική βιομηχανία της Γερμανίας ήταν προσανατολισμένη στα αυτοκίνητα πολυτελείας που ήταν πέρα από τις δυνατότητες του μέσου Γερμανού.
Δεν υπήρχε καμία εγχώρια μαζική παραγωγή ισοδύναμη και το ίδιο προσιτή με την αμερικάνικη Ford, με το Model-T, έτσι ώστε το μέσον που είχαν οι Γερμανοί για προσωπική μεταφορά ήταν μόνο οι μοτοσικλέτες. Οι περισσότεροι δεν είχαν κανένα μέσον και μόνο το 2 τοις εκατό των Γερμανών είχαν αυτοκίνητο.
Ένα τόσο χαμηλό ποσοστό κατόχων αυτοκινήτων δημιουργούσε μια τεράστια δυνητική αγορά για ένα προσιτό αυτοκίνητο και πολλοί προσπάθησαν να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο να προωθήσουν το «αυτοκίνητο του λαού» (Volks-wagen στα γερμανικά).
Ένας από αυτούς ήταν ο Ferdinand Porsche, ένας πολύ γνωστός σχεδιαστής αγωνιστικών και αυτοκινήτων πολυτελείας, ο οποίος επεδίωξε να κινήσει το ενδιαφέρον κατασκευαστών αυτοκινήτων για ένα μικρό και προσιτό οικογενειακό αυτοκίνητο.
Το 1933 ο Porsche κατασκεύασε το αυτοκίνητό του, ένα πρόδρομο του Volkswagen, το γνωστό “σκαθάρι”, που το ονόμασε Volks–auto. Όταν οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία το 1933, ο Χίτλερ ενδιαφέρθηκε προσωπικά για το «αυτοκίνητο των ανθρώπων», και το Φεβρουάριο του 1933, μόλις λίγες εβδομάδες πριν γίνει καγκελάριος του Ράιχ, ανακοίνωσε τα σχέδια για το «αυτοκίνητο του λαού».
- Η Σβάστικα στο πρώτο σήμα
Το 1934, ο Φύρερ εξέδωσε διάταγμα για την παραγωγή ενός αυτοκινήτου ικανό να μεταφέρει δύο ενήλικες και τρία παιδιά με ταχύτητα 100 χιλ. την ώρα, που θα μπορούσε να σκαρφαλώσει σε ανηφόρες με κλίση 30% και που θα κόστιζε μόνο 990 μάρκα – περίπου 400 δολάρια το 1930. Ο Χίτλερ ενθουσιάστηκε με τον σχεδιασμό του Ferdinand Porsche αλλά η αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας δεν μπορούσε να παράξει ένα αυτοκίνητο για την τιμή αυτή με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις. Έτσι ο Χίτλερ διέταξε την κατασκευή εργοστασίου για την παραγωγή της Volkswagen από την εταιρεία Gezuvor, που ιδρύθηκε στο Βερολίνο το 1937. Το 1938 άλλαξε το όνομά της σε Volkswagenwerk GmbH. Η όλη προσπάθεια κατασκευής του αυτοκινήτου στηρίχτηκε από την Deutsche Arbeitsfront(DAF), Γερμανικό Μέτωπο Εργασίας, με 50 εκατομμύρια μάρκα.
Η διαβόητη Ναζιστική DAF δημιουργήθηκε τον Μάη του 1933 μετά την κατάργηση και απαγόρευση όλων των συνδικαλιστικών Ενώσεων και σωματείων και την αρπαγή όλων των περιουσιακών τους στοιχείων. Με χρήματα των Γερμανών εργατών επομένως άρχισε τo 1938 η παραγωγή των αυτοκινήτων στο καινούργιο εργοστάσιο στην πόλη Βόλφσμπουργκ που ήταν τότε η πλουσιότερη πόλη της Γερμανίας λόγω της ακμάζουσας αυτοκινητοβιομηχανίας. Το εργοστάσιο χτίστηκε σύμφωνα με τα σχέδια των εργοστασίων του Φορντ.
Ωστόσο, μόνο λίγα αυτοκίνητα κατασκευάστηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επειδή από το 1939 το εργοστάσιο στράφηκε από τα αυτοκίνητα των καταναλωτών στην παραγωγή στρατιωτικών οχημάτων και τζιπ. Στο εργοστάσιο αυτό συναρμολογήθηκε και ο πύραυλος V-1.
Μεταξύ 1940 – 1945 στην Volkswagenwerk εργάστηκαν καταναγκαστικά περίπου 20.000 άνθρωποι μεταξύ των οποίων αιχμάλωτοι πολέμου και κρατούμενοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης Άουσβιτς, Νταχάου και Μπέργκεν-Μπέλσεν. Η Volkswagen χρησιμοποιούσε με καταναγκαστική εργασία εργάτες από την Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Σοβιετικής Ένωσης και της Ολλανδίας.
Η Volkswagen συνεργαζόταν με τα SS, που έδιναν στην εταιρεία εργάτες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που ο αριθμός τους εκτιμάται σε περίπου 5000 αιχμαλώτους. Οι εργάτες- σκλάβοι των Στρατοπέδων ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, σε υπερπλήρεις στρατώνες, υποσιτισμένοι και με κατεστραμμένα ρούχα. Τα παιδιά που γεννήθηκαν εκεί κρατούνταν στο παιδικό τμήμα του εργοστασίου, μεγάλωναν σε απαίσιες συνθήκες και πολλά πέθαιναν από αμέλεια. Πολλοί ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου από τους φρουρούς του εργοστασίου και πολλοί πέθαναν από την καθημερινή κακομεταχείριση ή υπέκυψαν από την σκληρή δουλειά και το κρύο.
- Παραγωγή την δεκαετία του 60
Μετά τον πόλεμο, η Volkswagen επαναλαμβάνει την παραγωγή αυτοκινήτων κάτω από αγγλική διοίκηση. Η εταιρεία, όπου το δημόσιο εξακολουθούσε να έχει το 40% προσφέρθηκε σε Αμερικάνους, Βρετανούς και Γάλλους κατασκευαστές αυτοκινήτων, οι οποίοι απέρριψαν την προσφορά – συμπεριλαμβανομένης της Ford, που αρνήθηκε ακόμη και αν της προσφερόταν δωρεάν. Η παραγωγή των αυτοκινήτων συνέχισε να αυξάνεται τόσο, ώστε η Volkswagen να γίνει ένα από τα σήματα κατατεθέν της βιομηχανικής Γερμανίας, αν και βουτηγμένη στο αίμα των αιχμαλώτων των Στρατοπέδων του θανάτου. Την δεκαετία του 60 η εταιρεία απαλλάχθηκε από τα δημόσια ποσοστά, ιδιωτικοποιήθηκε και πέρασε ολοκληρωτικά στην κατοχή της Πόρσε.
________________________________________________________________________________________________
Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία
