33η Αντιιμπεριαλιστική Κατασκήνωση της ΚΝΕ: Ψηλάφιση της Ιστορίας, φόρος τιμής στους ανυπότακτους αγωνιστές _ΦΩΤΟ

Μια ιστοριογραμμή αγώνων και θυσιών αναβίωσε η επίσκεψη ομάδων μαθητών που συμμετέχουν στην 33η Αντιιμπεριαλιστική Κατασκήνωση της ΚΝΕ στο Γεντί Κουλέ το πρωί της Παρασκευής. Μια από τις πολλές διαστάσεις του θεσμού της Αντιιμπεριαλιστικής Κατασκήνωσης είναι και αυτή της γνωριμίας με μέρη που σφραγίστηκαν από τους αγώνες και τις θυσίες του λαού μας, και στο πλαίσιο αυτό μαθητές και μαθήτριες έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και ξεναγήθηκαν στον ιστορικό χώρο.

Η περιήγηση στην μακραίωνη Ιστορία του ξεκίνησε από τα βυζαντινά χρόνια (4ος αι. μ.Χ. – 1430), σε μια περιοχή στην κορυφή του λόφου που μέχρι σήμερα ονομάζεται «Ακρόπολη» και στη σταδιακή ενίσχυσή της, στο πλαίσιο της οποίας προστέθηκε στο βόρειο τμήμα της βυζαντινής ακρόπολης ένα μικρό φρουριακό συγκρότημα, το Επταπύργιο.

Το φρούριο ονομάστηκε κατά την οθωμανική εποχή Γεντί Κουλέ (YediKule), αντιγράφοντας την ονομασία του Επταπυργίου της Κωνσταντινούπολης, φρουρίου του 15ου αιώνα. Το Yedi σημαίνει «επτά» και Kule σημαίνει «πύργος». Αργότερα μετονομάστηκε Επταπύργιο, καθώς το πλαισίωναν επτά πύργοι, οι οποίοι βρίσκονταν στη βόρεια πλευρά του κάστρου. Έκτοτε λειτούργησε ως φυλακή, μέχρι και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912.

Καθώς τα παιδιά προχωρούσαν σε ομάδες προς τον χώρο των κελιών, μάθαιναν για το πώς ήταν διαρθρωμένοι οι χώροι κράτησης των φυλακών που προορίζονταν για ποινικούς κρατούμενους, μετά όμως από το «Ιδιώνυμο» του Βενιζέλου, που ποινικοποιούσε την κομμουνιστική ιδεολογία, αξιοποιήθηκαν για την κράτηση πολιτικών κρατουμένων. Οι δύσκολες συνθήκες χειροτέρεψαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά και συνεχίστηκαν τα επόμενα χρόνια. Άθλιοι όροι διαβίωσης και περίθαλψης, βασανιστήρια, αντίξοες καιρικές συνθήκες, ανυπόφορη υγρασία, που έδωσαν στις φυλακές τον χαρακτηρισμό «υγρός τάφος», είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί κρατούμενοι να μην αντέξουν.

Ψηλαφίζοντας την Ιστορία
αγώνων και θυσιών

Πρώτη στάση τα μπουντρούμια της απομόνωσης, 8 συνολικά. Άθλιες οι συνθήκες στις οποίες περνούσαν τις τελευταίες τους ώρες όσοι χαρακτηρίζονταν θανατοποινίτες: Να μην μπορείς καλά καλά να σταθείς όρθιος, να μη χωράει άνθρωπος να ξαπλώσει, να μην περνάει ούτε ηλιαχτίδα φωτός, ούτε καν ο αέρας. Ήταν από τα σημεία της ξενάγησης που αναδείκνυαν το μέγεθος της θυσίας, και σε αυτήν την εμπειρία προστίθενται και οι αναφορές στις εικονικές εκτελέσεις και στα άλλα απάνθρωπα μέσα για να σπάσει το ηθικό όσων είχαν την «τύχη» να χαρακτηριστούν θανατοποινίτες και να περάσουν τις τελευταίες τους στιγμές. Μπαίνοντας μέσα οι νεαροί επισκέπτες έριχναν το φως από τα κινητά τηλέφωνα στους τοίχους, ψηλάφιζαν τα χαραγμένα με τα νύχια ονόματα και τα τελευταία μηνύματα εκείνων που χαρακτηρίστηκαν θανατοποινίτες… Επόμενος σταθμός το μουσείο.

Ήταν μια περιήγηση στον τόπο και στον χρόνο, στο πλαίσιο της προσπάθειας μελέτης της Ιστορίας των αγώνων του λαού μας, ένας φόρος τιμής από τους σημερινούς νέους προς τους ανυπότακτους αγωνιστές. Οπως επισημάνθηκε, το ΚΚΕ μετά από μεγάλη έρευνα έχει μαζέψει τα ονόματα των εκτελεσθέντων αγωνιστών και προχωρά στο στήσιμο ενός μνημείου έξω από τα τείχη.

Κατά την ξενάγηση έγιναν αναφορές σε κάποιους από τους πολλούς αγωνιστές που φυλακίστηκαν, και ορισμένοι μάλιστα εκτελέστηκαν εκεί. Ανάμεσά τους ήταν ο κατοπινός ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης, που φυλακίστηκε εκεί το 1926, αλλά κατάφερε να αποδράσει τρεις μήνες μετά. Ο Γιώργος Πολυχρονάκης, ο πρώτος Ελληνας που εκτελέστηκε στη Θεσσαλονίκη από τους Γερμανούς. Ο 26χρονος ΕΑΜίτης Χρήστος Ευστρατιάδης, που εκτελέστηκε το 1942. Στους 500 φτάνει ο αριθμός των εκτελεσθέντων από τους ναζί στη διάρκεια της Κατοχής.

Η «βουτιά» στην Ιστορία συνεχίστηκε με αναφορές στο ανελέητο κυνηγητό των αγωνιστών του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Με το περιβόητο Γ’ Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευόμενων τη δημόσια τάξη και την ακεραιότητα της χώρας», την επέκταση του «Ιδιώνυμου» και την καθιέρωση των έκτακτων στρατοδικείων, ξεκίνησε νέος γύρος εκτελέσεων, οι οποίες έγιναν πια καθημερινότητα. Οι πρώτοι που εκτελέστηκαν με βάση το Γ’ Ψήφισμα στο Γεντί Κουλέ το 1946 ήταν οι Θεοχάρης Σαπρανίδης και Γιώργος Καλέμος, δύο αγρότες, κομμουνιστές από το Κιλκίς. Από εκεί μεταφέρθηκε για εκτέλεση η Κούλα Ελευθεριάδου, Γραμματέας της Αχτιδικής Επιτροπής Ανατολικών Συνοικιών Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ. Οι έκτακτοι νόμοι και τα έκτακτα στρατοδικεία διατηρήθηκαν, και μάλιστα ξεθάφτηκε ο φασιστικός νόμος της δικτατορίας του Μεταξά, 375/1936 «Περί κατασκοπείας», που με αυτόν εκτελέστηκε και ο Μπελογιάννης. Αργότερα, στα χρόνια της χούντας, πάνω από 100 αγωνιστές φυλακίστηκαν στο Γεντί Κουλέ. Το καλοκαίρι του 1974 αποφυλακίστηκαν και οι τελευταίοι πολιτικοί κρατούμενοι.

Η ιστορική περιήγηση έφτασε μέχρι το 1989, όταν το Επταπύργιο έκλεισε. Από τότε πέρασε στη δικαιοδοσία του υπουργείου Πολιτισμού και λειτουργεί ως μουσείο, όπως ενημερώθηκαν οι μαθητές, ενώ έμαθαν και για τον αγώνα απέναντι στην ανιστόρητη απόφαση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου το 1996 να κατεδαφιστεί το μεγαλύτερο μέρος του μνημείου εκτός του βυζαντινού φρουρίου.

Οι μαθητές άκουγαν με αμείωτο ενδιαφέρον να ξετυλίγονται οι αφηγήσεις για τον φόρο αίματος από αγωνιστές και αγωνίστριες για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια, την πραγματική πρόοδο του λαού, την αλύγιστη στάση τους που έχει χαραχτεί ανεξίτηλα, δίνοντας λαμπρά παραδείγματα αντίστασης και αγωνιστικότητας. Δείχνοντας στην πράξη ότι όταν ένας άνθρωπος αγωνίζεται για να κάνει αυτόν τον κόσμο καλύτερο δεν λυγίζει μπροστά στις δυσκολίες, γιατί έχει αγαπήσει τη ζωή περισσότερο από τον ίδιο.

Στην ξενάγηση συνέβαλαν μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας «FireArt», που πρόσφατα ανέδειξε την Ιστορία του Γεντί Κουλέ μέσα από έκθεση που διοργάνωσε στον χώρο. Μαζί τους, πρόθυμος να απαντήσει στις ερωτήσεις των νεαρών επισκεπτών, ήταν ο Γ. Κατσαρός, στέλεχος του ΚΚΕ και μέλος του ΣΦΕΑ, ο οποίος εξέφρασε τον σεβασμό της γενιάς του προς τους σημερινούς ΚΝίτες και τις ΚΝίτισσες, που σε συνθήκες έντονης ιδεολογικής διαπάλης επιλέγουν να ακολουθήσουν τον δρόμο του αγώνα.