Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Η «Πενθεσίλεια» του Κλάιστ στη Μικρή Σκηνή της Στέγης

Ένα από τα αριστουργήματα του ρομαντικού θεάτρου, η «Πενθεσίλεια» (1808) του Χάινριχ φον Κλάιστ, με την οποία έχουν αναμετρηθεί σπουδαίοι σκηνοθέτες του 20ού αιώνα όπως, μεταξύ άλλων, ο Κλοντ Ρεγκί, ο Φρανκ Πάτρικ Στέκελ, o Λυκ Περσεβάλ, ο Μίκαελ Τάλχαϊμερ και ο Πέτερ Στάιν, ανεβαίνει, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από 14 έως 23 Φεβρουαρίου, σε μία παράσταση που μιλά για τον έρωτα και τον πόλεμο, το πάθος και τα ανελέητα παιχνίδια εξουσίας, την αέναη μάχη των δύο φύλων.

Ο Κλάιστ εμπνέεται στην «Πενθεσίλεια» από ένα άγνωστο σε πολλούς τρωικό επεισόδιο, για να αφηγηθεί μία συντριπτική ερωτική ιστορία που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου. Οι Έλληνες και οι Αμαζόνες πολεμούν μπροστά στα τείχη της Τροίας. Η βασίλισσα των Αμαζόνων, Πενθεσίλεια, και ο αρχηγός των Ελλήνων, Αχιλλέας, μετατρέπουν σταδιακά τις μάχες σε ένα επικίνδυνο ερωτικό παιχνίδι. Οι ερωτευμένοι γίνονται τέρατα που θέλουν να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον. Η εμμονική ανάγκη για κυριαρχία τού ενός απέναντι στον άλλον, εξελίσσεται σε ένα φρικιαστικό όργιο αίματος.

Στην παράσταση, τα πρόσωπα του έργου αναδίδουν αρχικά μία αίσθηση αβεβαιότητας και απορίας. Σαν τοποθετημένα εκεί τυχαία, αντιμετωπίζουν τα πάντα με διάθεση παιχνιδιού, που αγγίζει τα όρια της σάτιρας. Κανένας δεν παίρνει στα σοβαρά κανέναν, κανένας δεν νιώθει πως απειλείται από κανέναν. Τραγικοί και κωμικοί ταυτόχρονα, άλλοτε παρασύρονται από την ποίηση ενός καλπάζοντος λόγου, άλλοτε στέκονται αμήχανοι μπροστά του. Η αρχική ονειρική ατμόσφαιρα του σκηνικού χώρου μετασχηματίζεται σε ένα τοπίο αποδόμησης και καταστροφής.

Πρόκειται για «μία σύνθεση αφηγηματικού θεάτρου, κωμικής πρόζας που αγγίζει τα όρια της φάρσας και σταδιακά οδηγείται στο πεδίο της αρχαίας τραγωδίας και του σπλάτερ» αναφέρει ο Παντελής Δεντάκης. «Μια παράσταση για τον έρωτα που ξεκινάει ως ένα ανώδυνο παιχνίδι και ταυτίζεται τελικά με τον θάνατο» προσθέτει.

H «Πενθεσίλεια» ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1876, περίπου 70 χρόνια μετά τη συγγραφή της. Οι σύγχρονοι του έργου δεν μπορούσαν να το καταλάβουν και να το αποδεχτούν. Χαρακτηριστική είναι η φράση του Γκαίτε: «Δεν μπορώ να καταλάβω την Πενθεσίλεια. Ανήκει σε ένα φύλο τόσο θαυμαστό και αλλόκοτο και κινείται σε μία περιοχή τόσο ξένη, που χρειάζομαι χρόνο για να βρω τα κατατόπια». Η «Πενθεσίλεια» άρχισε να ανεβαίνει πιο συχνά μετά το 1911 (100 χρόνια από τον θάνατο του Κλάιστ) και να γίνεται πιο δημοφιλής με την αφύπνιση του γυναικείου κινήματος στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι καλλιτέχνες άρχισαν να τη «διαβάζουν» ως παραβολή για την αιώνια μάχη των δύο φύλων.

Παίζουν: Βίκυ Βολιώτη, Θάνος Τοκάκης, Αργύρης Ξάφης, Σύρμω Κεκέ, Άλκηστις Πουλοπούλου, Ηρώ Μπέζου, Κώστας Κορωναίος, Αινείας Τσαμάτης.

Με υπέρτιτλους στα αγγλικά: Σάββατο 17, Κυριακή 18, Πέμπτη 22 και Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018.