Γράφει η Τασσώ Γαΐλα //
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
Η Ρόζα Σάνινα (Роза Шанина) γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1924 στο χωριό Έντμα της περιφέρειας Αρχάγγελσκ, σε μια οικογένεια χωρικών με πολλά παιδιά.
Η μητέρα της Άννα Αλεξέγιεβνα ήταν αγρότισσα σε μια συλλογική φάρμα. Ο πατέρας, Έγκορ Μιχαίλοβιτς Σάνιν ήταν ξυλοκόπος ο οποίος είχε μείνει παράλυτος από τραύμα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Η οικογένεια είχε άλλα έξι παιδιά: μία κόρη, τη Γούλιγα και πέντε γιους: τον Μιχαήλ, τον Φιόντορ, τον Σεργκέι, τον Πάβελ και τον Μαράτ. Η οικογένεια, επίσης, μεγάλωνε και τρία ορφανά. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων, η Σάνινα, ερχόμενη σε αντίθεση με τη βούληση των γονιών της, διέσχισε 200 χιλιόμετρα, περνώντας δια μέσου τάιγκας, ώστε να φτάσει στο σιδηρόδρομο, όπου από εκεί κι έπειτα θα ταξίδευε με προορισμό το Αρχάγγελσκ, ώστε να σπουδάσει παιδαγωγός στο κολέγιο .Το 1938, η Σάνινα, έγινε μέλος του Σοβιετικού νεανικού κινήματος Κομσομόλ.
Μετά την έναρξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, αποφάσισε να καταταγεί εθελοντικά στον στρατό λόγω του θανάτου του αδελφού της Μιχαήλ στην πολιορκία του Λένινγκραντ το 1941, (εκτός από τον Μίχαηλ, άλλα δύο αδέλφια της Ρόζα πέθαναν στον πόλεμο) και επιλέγοντας να γίνει σκοπεύτρια στην πρώτη γραμμή του μετώπου, η Ρόζα εγκατέλειψε την παιδαγωγική τεχνική σχολή στο Αρχάγκελσκ ( Εκείνη την περίοδο η Σοβιετική Ένωση είχε ήδη αρχίσει να δέχεται στον στρατό της, γυναίκες ελεύθερους σκοπευτές). Μετά από πολλές αιτήσεις της, τελικά, το κομισαριάτο της επέτρεψε να ενταχθεί στην Ακαδημία Θηλέων Ελεύθερων Σκοπευτών.
Έχοντας ολοκληρώσει το σχολείο ελεύθερων σκοπευτών στο Ποντόλσκ, από το οποίο αποφοίτησε με διάκριση, για τη σκοπευτική της ευστοχία, καθώς ήταν ικανή να πυροβολήσει δύο εχθρούς με μεγάλη ταχύτητα και ακρίβεια. πήγε στο μέτωπο ως εθελόντρια.
Τον Απρίλιο του 1944, η λοχίας πλέον Ρόζα Σάνινα έφτασε στην 184η Μεραρχία Τυφεκιοφόρων, όπου σχηματίστηκε μια ξεχωριστή γυναικεία διμοιρία ελεύθερων σκοπευτών.
Η Ρόζα Σάνινα υπήρξε μία από τις πρώτες γυναίκες ελεύθερους σκοπευτές που έλαβαν το 3ο και 2ο Μετάλλιο Τιμής, η πρώτη γυναίκα ελεύθερη σκοπεύτρια στη Σοβιετική Ένωση που τιμήθηκε με το μετάλλιο του Τάγματος της Ανδρείας στις 27 Δεκεμβρίου του 1944, για τη γενναία της δράση κατά τη διάρκεια των γερμανικών επιθέσεων στις 26 Οκτωβρίου. Εκεί πολέμησε στο πλευρό του Ίγκορ Ασέγιεβ, ενός ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης, με τη Σάνινα να γίνεται μάρτυρας του θανάτου του, στις 26 Οκτωβρίου. Η Σάνινα που υπηρετούσε ως βοηθός διοικητή της διμοιρίας των θηλέων σκοπευτών, διατάχθηκε να δώσει το έναυσμα της διμοιρίας στη μάχη. Την ίδια χρονιά, και συγκεκριμένα στις 9 Ιουνίου, η εικόνα της έγινε πρωτοσέλιδο της σοβιετικής εφημερίδας Unichtozhim Vraga.
Κατά το τέλος του 1944, η Σάνινα πήρε άδεια απουσίας και επισκέφτηκε τη γενέτειρά της.
1945: Στο μέτωπο της Ανατολικής Πρωσίας, οι Γερμανοί προσπάθησαν να ενδυναμώσουν τις τοποθεσίες τους, παρά τις ελάχιστες πιθανότητες που είχαν. Στο ημερολόγιο της κατά τη 16η Ιανουαρίου του 1945, η Σάνινα, έγραψε: «παρά την επιθυμία μου να μεταβώ σε μια ασφαλέστερη τοποθεσία, κάτι άγνωστο με εξώθησε να πάω ξανά στην πρώτη γραμμή».
Προηγούμενα και τον Αύγουστο του 1944, τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν φτάσει στα σύνορα της Ανατολικής Πρωσίας. Στις 31 του ίδιου μήνα, η Σάνινα είχε φτάσει τις 42 θανατώσεις. Τον επόμενο μήνα τα σοβιετικά στρατεύματα διέσχισαν και τον ποταμό Σεσούπε. Η Μεραρχία, που βρισκόταν η Σάνινα, ήταν η πρώτη σοβιετική δύναμη που εισέβαλε στην Ανατολική Πρωσία. Στις 17 του ίδιου μήνα, η Unichtozhim Vraga, της πίστωσε 51 θανατώσεις. Στις 17 Οκτωβρίου του 1944, επέστρεψε στο μέτωπο για μία μέρα, ενώ αργότερα έλαβε μία τιμητική πιστοποίηση από την Κεντρική Επιτροπή της Κομσομόλ. Ένα μήνα προηγουμένως και συγκεκριμένα στις 16 Σεπτεμβρίου του 1944, έλαβε τη δεύτερη στρατιωτική της διάκριση, από το Τάγμα της Δόξας 2ης Τάξης για τη γενναιότητα και την αφοβία που επέδειξε στα πεδία μαχών εναντίον των Ναζί, το έτος εκείνο.
«Θα επιστρέψω μετά τη μάχη», ( το είχε γράψει ως απάντηση στον διοικητή του τάγματός της, όταν της ζήτησε να επιστρέψει το γρηγορότερο δυνατό), αλλά τώρα πλέον δεν θα γυρίσει… Η Rosa Egorovna Shanina σκοτώθηκε εν ώρα υπηρεσίας στις 28 Ιανουαρίου 1945 σε μάχη κοντά στην Έπαυλη Rihau στο μέτωπο της Ανατολικής Πρωσίας, προσπαθώντας να προφυλάξει τον βαριά τραυματισμένο διοικητή μιας μονάδας πυροβολικού. Ενταφιάστηκε στο Ζνάμνστεκ στην περιφέρεια Κάλινγκραντ.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής της θητείας η Σάνινα αναφέρθηκε σε πολλές επιστολές. Το τελευταίο της καταγεγραμμένο αποτέλεσμα θανατώσεων ήταν οι 59 (ή 54, βάσει άλλων πηγών), συμπεριλαμβανομένων και 12 θανατώσεων κατά τη διάρκεια της Μάχης του Βίλνιους, όπου 62 συνολικά, εχθροί φονεύθηκαν εν ώρα υπηρεσίας.
Στη χώρα της, η Σάνινα αναγνωρίστηκε εξ αιτίας του ανταποκριτή πολέμου Ιλία Εχρένμπουργκ και της εφημερίδας Krasnaya Zvezda, η οποία τη χαρακτήριζε ως έναν από τους καλύτερους σκοπευτές της μονάδας της ακόμα και σπουδαιότερη από κάποιος βετεράνους, οι οποίοι ήταν ανώτεροί της. Τη δράση της στον δυτικό τύπο γνωστοποίησε κυρίως ο καναδικός τύπος, όπου τη χαρακτήρισε «ο αθέατος τρόμος της Ανατολικής Πρωσίας». Από την πλευρά της, ωστόσο, η Σάνινα, δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στους εκθειασμούς που δεχότανε, ενώ έλεγε πως ήταν λίγο υπερτιμημένη.
Ξεκίνησε να γράφει ημερολόγιο μάχης, παρόλο που τα ημερολόγιο ήταν αυστηρώς απαγορευμένα στον Σοβιετικό Στρατό. Εν τέλει, έγραψε στο ημερολόγιο της από τις 6 Οκτωβρίου του 1944 έως και τις 24 Ιουνίου του 1945. Μετά τον θάνατό της, το ημερολόγιο μάχης της, το οποίο αποτελούταν από τρία πυκνογραμμένα σημειωματάρια, φυλάχτηκε από τον ανταποκριτή πολέμου, Πιότρ Μολχάνοβ, για 20 χρόνια στο Κίεβο. Μία συνοπτική έκδοση του, κυκλοφόρησε το 1965, από το περιοδικό Yunost και το πρωτότυπο μεταφέρθηκε στο Τοπικό Μουσείο της περιφέρειας Αρχάγγελσκ.
Η Σάνινα ήλπιζε ότι στο τέλος του πολέμου θα συνέχιζε τη φοίτηση της στο Πανεπιστήμιο ή, αν αυτό δεν ήταν εφικτό, να αφιερωθεί στα ορφανά…
Ρόζα Γκεοργκίεβνα Σάνινα.
Χώρα: Σοβιετική Ένωση/ Εν ενεργεία: 1943-1945/ Κλάδος: Πυροβολικό/Βαθμός: Αρχιλοχίας/ Ψευδώνυμο: Ο αθέατος τρόμος της Ανατολικής Πρωσίας/ Μονάδα: 184 Μεραρχία Πυροβολικού/ Διοικήσεις: Διμοιρίτης της Διμοιρίας Ελεύθερων Σκοπευτών της 184ης Μεραρχίας Πυροβολικού/ Μάχες-πόλεμοι: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος(Ανατολικό Μέτωπο),Μάχη του Βίλνιους,Μάχη Ανατολικής Πρωσίας / Τιμές: Τάγμα της Δόξας 3η και 2η Τάξη & Μετάλλιο Ανδρείας.
Φωτογραφία ασπρόμαυρη από την ρώσικη σελίδα με την λεζάντα: v1 Ιανουαρίου 1945. Ελεύθερος σκοπευτής του 3ου Λευκορωσικού Μετώπου, ιππότης του Τάγματος της Δόξας ΙΙ και ανώτερος επιλοχίας ΙΙΙ Ρόζα Γεοργίεβνα Σάνινα στη γιορτή του Νέου Έτους στο αρχισυντακτικό γραφείο της εφημερίδας “Ας καταστρέψουμε τον εχθρό! “.
Αυτή είναι η τελευταία γνωστή δια βίου φωτογραφία της Ρόζας Σάνινα ( στις 28 Ιανουαρίου 1945 απεβίωσε από θανάσιμο τραύμα).
Φωτογραφία: Oleg Vladimirovich Filinyuk.
Επίλογος
Η Ρόζα Σάνινα υπήρξε μία από τις 2.500 περίπου Σοβιετικές τουφεκίστριες που αγωνίστηκαν κατά των Ναζί. Ένας ολόκληρος λαός, ο Σοβιετικός, πάλεψε τον φασισμό με αυτοθυσία βλέποντας τις πόλεις όπως το Στάλινγκραντ μετά από 200 μέρες μαχών ελεύθερο μεν αλλά ισοπεδωμένο από τους Ναζί.
Όμως δεν ισοπεδώθηκε μόνο το Στάλινγκραντ…
Σοβιετική Ένωση,Μούρμανσκ,1942.
Τη συγκλονιστική αυτή και σπάνια επιχρωματισμένη φωτογραφία με την λεζάντα της άντλησα από Αμερικανική σελίδα παγκόσμιας ιστορίας.
Λεζάντα: «Σύμφωνα με τον αριθμό και την πυκνότητα των βομβαρδισμών μεταξύ των σοβιετικών πόλεων, το Μούρμανσκ συγκρίνεται σε καταστροφές από τους Ναζί μόνο με το Στάλινγκραντ.
Ως αποτέλεσμα των γερμανικών βομβαρδισμών καταστράφηκαν τα τρία τέταρτα των αστικών κτιρίων.
Μούρμανσκ. Φωτογράφος Eugene Haldey».
Σημείωση: Το Μούρμανσκ είναι πόλη στο βορειοδυτικό τμήμα της Ρωσίας στον αρκτικό κύκλο και ένα σημαντικό λιμάνι στον Αρκτικό ωκεανό. Εδώ ο ήλιος δεν ανατέλλει από τις 2 Δεκεμβρίου έως τις 11 Ιανουαρίου. Είναι κτισμένη στις εκβολές του ποταμού Τουλόμα, 12 χλμ. από τη θάλασσα Μπάρεντς, στη βορειοδυτική ακτή της χερσονήσου Κόλα, κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με τη Νορβηγία και τη Φινλανδία και ιδρύθηκε το 1916.
Πως είναι δυνατόν να γίνεται ταύτιση-εξίσωση το τελευταίο διάστημα των Ναζί και του φασισμού με τον ηρωικό Ρωσικό λαό και τους κομμουνιστές ήρωες;
Πληροφορίες: el.wikipedia.org/ ρώσικη σελίδα: Moi andress Sovetskayia Soyiouza & CCCP-ofichialnayia gruppa.
