«Αφήνουν απροστάτευτες γυναίκες και παιδιά, όλο τραγωδίες το σύστημα γεννά». Αυτό ήταν το σύνθημα της Συντονιστικής Επιτροπής Μαθητών Αγίων Αναργύρων στην κινητοποίησή τους που κατέληξε έξω από το ΑΤ Αγίων Αναργύρων, στο σημείο που δολοφονήθηκε η 28χρονη Κυριακή από τον πρώην σύντροφό της το βράδυ της περασμένης Δευτέρας.
Το έγκλημα έχει συγκλονίσει όχι μόνο την περιοχή, αλλά όλο τον λαό και τη νεολαία. Εχει προκαλέσει τη λαϊκή οργή ότι η 28χρονη έπεσε νεκρή έξω από το Αστυνομικό Τμήμα, στο οποίο είχε καταφύγει για να ζητήσει βοήθεια. Ενώ είχε ζητήσει τη συνοδεία για να φτάσει με ασφάλεια στο σπίτι της, δεν διατέθηκε περιπολικό, αλλά της συστήθηκε να τηλεφωνήσει στην Αμεση Δράση.
Το αποκαλυπτικό ηχητικό ντοκουμέντο της συνομιλίας της με την Άμεση Δράση επιβεβαιώνει την αστυνομική αδιαφορία και αυθαιρεσία. Την ίδια ώρα που «το περιπολικό δεν είναι ταξί» για να προστατεύσει τα θύματα της βίας, όπως κυνικά είπε ο αστυνομικός, οι δυνάμεις καταστολής είναι πανταχού παρούσες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την επόμενη μέρα ήταν πολλαπλάσιες οι αστυνομικές δυνάμεις που φρουρούσαν το Τμήμα από την κινητοποίηση του Συλλόγου Γυναικών Αγίων Αναργύρων και άλλων μαζικών φορέων, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των συγκεντρωμένων. Την απομάκρυνσή τους ζήτησε η βουλευτής του ΚΚΕ Βιβή Δάγκα, αναφέροντας ότι μία μέρα πριν δεν βρέθηκε ένα περιπολικό για την 28χρονη γυναίκα.
Επιβεβαιώνεται ότι η καταστολή σε βάρος του εργατικού – λαϊκού κινήματος είναι αντιστρόφως ανάλογη με τα μέτρα προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία.
Διάτρητα και διακοσμητικά τα πολυδιαφημισμένα «πρωτόκολλα»
Η Ενορκη Διοικητική Εξέταση, το «ξήλωμα» αστυνομικών που ενεπλάκησαν στον χειρισμό του περιστατικού, η έρευνα για τα εγκληματικά λάθη που οδήγησαν στην τραγική κατάληξη, δεν απαντούν στο αμείλικτο ερώτημα: Γιατί δεν μπορεί να προστατευτεί η ζωή μιας γυναίκας, που καταγγέλλει την κακοποίησή της, ζητώντας μάλιστα προστασία από την αστυνομία;
Οι διαβεβαιώσεις στελεχών της κυβέρνησης και της αστυνομίας για τα «πρωτόκολλα», τα σεμινάρια και τα εξειδικευμένα γραφεία για τη διαχείριση περιστατικών κακοποίησης, ακούγονται προκλητικές μπροστά στην πραγματικότητα. Και σε αυτήν την περίπτωση, όπως και σε πλήθος άλλων τέτοιων περιστατικών, δεν κινήθηκαν οι αυτεπάγγελτες διαδικασίες, αλλά τα στελέχη της αστυνομίας επαναλαμβάνουν εν είδει δικαιολογίας πως η γυναίκα «δεν επιθυμούσε να υποβάλει έγκληση». Δεν αξιολογήθηκε το γεγονός ότι ο δράστης ήταν γνωστός στις αρχές, ενώ το θύμα είχε καταθέσει μήνυση εναντίον του το 2020 για βιασμό και ξυλοδαρμό.
Ομως, κάθε άλλο παρά «μεμονωμένο» περιστατικό μπορεί να θεωρηθεί… Δράστες καταγγέλλονται αλλά δεν εντοπίζονται στο πλαίσιο του αυτόφωρου – είναι ζήτημα ακόμα κι αν αναζητούνται. Ασφαλιστικά μέτρα και περιοριστικοί όροι που επιβάλλονται δεν τηρούνται. Τακτικές δικάσιμοι ορίζονται μήνες μετά την καταγγελία, η εκδίκαση των υποθέσεων διαρκεί ολόκληρα χρόνια.
Όπως αναφέρει το Πανελλήνιο Σωματείο εργαζομένων στο δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, «προστασία είχαν αναζητήσει και η Αννα στη Δάφνη που δολοφονήθηκε το 2021 αλλά και η Γεωργία στη Σαλαμίνα το 2023. Στην προκειμένη μάλιστα περίπτωση, οι Αρχές δεν προχώρησαν στην αυτεπάγγελτη δίωξη του δράστη σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την ενδοοικογενειακή βία, ακόμα και παρά την άρνηση της γυναίκας να υποβάλει αυτοπρόσωπη μήνυση».
Στη συνέχεια σημειώνει ότι οι εργαζόμενες και εργαζόμενοι του Δικτύου γίνονται συχνά αποδέκτες καταγγελιών γυναικών που βρίσκουν την αντοχή να καταγγείλουν τον κακοποιητή τους, αλλά οι αστυνομικές αρχές είτε δεν τηρούν το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, είτε το εφαρμόζουν πλημμελώς. Αλλά δεν υπήρχε καμία ανταπόκριση από το κράτος σε σχέση με τις σχετικές καταγγελίες.
Ειδικά στην περίπτωση της γυναικοκτονίας στη Σαλαμίνα, η Γεωργία είχε καταγγείλει μέρες πριν από τη δολοφονία βίαιη επίθεση από τον δράστη. Εφυγε από το Τμήμα με …συστάσεις να μετακομίσει από το σπίτι της και να ενεργοποιήσει το λεγόμενο «panic button» αν βρεθεί σε κίνδυνο.
Κρίσιμο ζήτημα η νομική,
ψυχολογική, κοινωνική στήριξη
και προστασία
Η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και όλες οι προηγούμενες, φέρει βαρύτατες ευθύνες γι’ αυτό το έγκλημα, γιατί δεν υπάρχει κανένα πραγματικό πλαίσιο προστασίας των θυμάτων, ούτε καν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αυτονόητη επέμβαση της αστυνομίας για να μην μπορέσει ο δράστης να φτάσει στο θύμα.
Το έγκλημα αυτό προστίθεται στη ματωμένη αλυσίδα των γυναικοκτονιών όλα αυτά τα χρόνια, αποδεικνύοντας με τραγικό τρόπο πως ούτε η αυστηροποίηση των ποινών ούτε η υπάρχουσα πρόβλεψη για ισόβια κάθειρξη μπορεί να εμποδίσει το χέρι του δράστη. Τέτοια αποτρόπαια εγκλήματα δυστυχώς επαναλαμβάνονται τόσο σε χώρες που υπάρχει ως ρητή ποινική πρόβλεψη η γυναικοκτονία, όσο και σε αυτές που δεν υπάρχει.
Είναι προφανές ότι πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω το ποινικό πλαίσιο και η αντίστοιχη επιβαρυντική περίσταση στο άρθρο 82Α του Ποινικού Κώδικα με βάση το κίνητρο του δράστη, να τιμωρείται με τη μεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα και χωρίς παραθυράκια.
Κι ενώ τα προβλήματα στην ποινική μεταχείριση των σχετικών εγκλημάτων και των δραστών τους είναι υπαρκτά, η πολιτική αντιπαράθεση επικεντρώθηκε στο ζήτημα της ενσωμάτωσης του όρου «γυναικοκτονία» στο Ποινικό Δίκαιο με βάση τις σχετικές τροπολογίες που κατέθεσαν ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά, τις οποίες η κυβέρνηση απέρριψε επικαλούμενη τη συνολική αυστηροποίηση των ποινών που επιφέρει ποινές ισόβιας κάθειρξης στους δράστες ανθρωποκτονιών.
Όμως, η σχετική αντιπαράθεση άφησε στο απυρόβλητο το κύριο ζήτημα: Στην πραγματικότητα τα αποτρόπαια αυτά εγκλήματα πατάνε πάνω στην παντελή έλλειψη μέτρων προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία.
Οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν βίαιες και κακοποιητικές συμπεριφορές αφήνονται χωρίς καμία νομική, ψυχολογική, κοινωνική στήριξη και προστασία με κρατική ευθύνη. Το υφιστάμενο δίκτυο δομών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών υπολείπεται δραματικά των αναγκών.
Πανελλαδικά λειτουργούν μόνο 20 Ξενώνες Φιλοξενίας και 44 Συμβουλευτικά Κέντρα. Είναι ενδεικτικό ότι σε όλη την Αττική λειτουργούν μόλις 10 Συμβουλευτικά Κέντρα, σε 8 από τους 66 δήμους της, και 3 Ξενώνες. Τα προβλήματα δεν εξαντλούνται στον αριθμό των δομών, αλλά αφορούν την υποστελέχωση και τα προβλήματα στη χρηματοδότησή τους.
Ειδικά για τα κενά και τις ελλείψεις στην Αττική, το ΚΚΕ είχε καταθέσει Ερώτηση τον περασμένο Νοέμβρη, αλλά το αρμόδιο υπουργείο την έχει καταχωνιάσει στα συρτάρια του. Αναπάντητη παραμένει και η Ερώτηση του ΚΚΕ για τις απλήρωτες εργαζόμενες και εργαζόμενους της γραμμής SOS και άλλων δομών.
Η γυναίκα που παίρνει την απόφαση να προχωρήσει στην καταγγελία και σε άλλες νομικές ενέργειες κατά του δράστη – απόφαση που μόνο εύκολη και αυτονόητη δεν πρέπει να θεωρείται – αντιμετωπίζει χωρίς δωρεάν νομική στήριξη από το κράτος μακροχρόνιες και πολυδάπανες διαδικασίες. Ο ρόλος του Συμβουλευτικού Κέντρου εξαντλείται στην παροχή συμβουλών, ενώ το κόστος των δικαστικών εξόδων πέφτει στην καταγγέλλουσα.
Αντίστοιχες είναι οι ελλείψεις όσον αφορά την απαραίτητη δωρεάν ψυχολογική στήριξη των γυναικών, με δεδομένη την ανυπαρξία δημόσιου και δωρεάν κέντρου για τη θεραπεία του τραύματος. Παντελής είναι η έλλειψη δομών επείγουσας φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών που έχουν άμεση ανάγκη να βρουν προστασία, καθώς οι Ξενώνες δεν μπορούν να καλύψουν – λόγω των πρωτοκόλλων με τα οποία λειτουργούν – τις περιπτώσεις στις οποίες μια γυναίκα χρειάζεται άμεσα καταφύγιο.
Στη μέγγενη του «κόστους»
και της «βιωσιμότητας» οι απαραίτητες δομές
Το αποτέλεσμα είναι κάθε γυναίκα που προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από μια βίαιη, παθογόνα οικογενειακή ή διαπροσωπική σχέση, να βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά εμπόδια, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την προσφορά των εργαζομένων σε Συμβουλευτικά Κέντρα και Ξενώνες.
Υπόλογη για την πραγματικότητα αυτή είναι η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ, όπως και των προηγούμενων του ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, που αντιμετωπίζει την ανάγκη για ολόπλευρη οικονομική, ψυχολογική, νομική στήριξη των γυναικών που έχουν υποστεί βία με κριτήριο το κόστος για το κράτος.
Η χρηματοδότηση ακόμα και αυτού του υποτυπώδους δικτύου από ευρωπαϊκά προγράμματα με «ημερομηνία λήξης» καταδικάζει το προσωπικό να δουλεύει με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, θέτει τις δομές στη μέγγενη της «οικονομικής βιωσιμότητας» και των αντιλαϊκών δημοσιονομικών στόχων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χρηματοδότησή τους για την οκταετία 2015-2023 ήταν κάτι λιγότερο από 1.500.000 ευρώ.
Συχνά τα αστικά κόμματα επικαλούνται τις νομοθετικές πρωτοβουλίες, τις Οδηγίες και τις συστάσεις της ΕΕ. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις διαπνέονται από ενδελεχείς υπολογισμούς για το «κόστος» της έμφυλης βίας και το οικονομικό «όφελος» που υπόσχεται ο μετριασμός της.
Σε σχετικό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, τα επιτελεία της ΕΕ εκφράζουν την αγωνία τους γιατί «η βία με βάση το φύλο συνοδεύεται από σημαντικό κόστος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες», που μεταξύ άλλων αφορά την «απώλεια οικονομικής παραγωγής» και το κόστος που συνεπάγεται η παροχή υπηρεσιών, «συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών Υγείας και των νομικών, κοινωνικών και ειδικευμένων υπηρεσιών».
Στο πλαίσιο αυτό, δεν λείπουν και οι μελέτες στις οποίες το «κόστος» επιμερίζεται και αναλύεται. Ετσι, γίνεται λόγος για το «κόστος που σχετίζεται με τις άμεσες συνέπειες της βίας», δηλαδή την αναζήτηση υγειονομικής περίθαλψης, την αυξημένη χρήση της Ποινικής Δικαιοσύνης (αστυνομία και εισαγγελείς), τις υπηρεσίες προστασίας των παιδιών.
Σε αυτό προστίθεται το «κόστος λόγω των αρνητικών επιπτώσεων της βίας στην εργασιακή ικανότητα του θύματος», που οδηγεί σε «χαμένη οικονομική παραγωγή» λόγω τόσο των «χαμένων ημερών εργασίας» όσο και της «χαμηλότερης παραγωγικότητας» των γυναικών που έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με το αποτρόπαιο αυτό φαινόμενο.
«Ασπίδα προστασίας χτίζει ο λαός»
Απέναντι στη δυσωδία, η μόνη ανάσα βρίσκεται στην αγωνιστική διεκδίκηση και αλληλεγγύη όπως εκφράστηκε από τους συλλόγους και ομάδες γυναικών της ΟΓΕ, από τους άλλους μαζικούς φορείς, το εργατικό – λαϊκό κίνημα. Με το σύνθημα «Σάπιες αξίες, σάπια ιδανικά, φρικιαστικά εγκλήματα το σύστημα γεννά», καταγγέλλουν το σάπιο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό υπόβαθρο που γεννά τους δράστες – «τέρατα», τους οικονομικούς – κοινωνικούς παράγοντες που οι γυναίκες είναι ευάλωτες σε κάθε μορφής βία.
Απαιτούν το αυτονόητο: Να διερευνηθούν οι συνθήκες του εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων των ευθυνών των αστυνομικών αρχών. Η οργάνωση και συλλογική δράση είναι το πραγματικό «δίχτυ ασφαλείας» για κάθε γυναίκα, ώστε να μπορεί να στέκεται στα πόδια της οικονομικά, κοινωνικά ανεξάρτητη, για μια ζωή απαλλαγμένη από κάθε μορφής βία, εκμετάλλευση, γυναικεία ανισοτιμία.
Τ. Ι.
αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη
του Σαββατοκύριακου)
Δείτε ακόμη
ΟΓΕ: Καταγγελία για τη Δολοφονία της 28χρονης
από τους Συλλόγους
Αγ. Αναργύρων – Καματερού, Ιλίου, Πετρούπολης
«Σάπιες αξίες, σάπια ιδανικά, φρικιαστικά εγκλήματα το σύστημα γεννά»
«Δεν είμαστε ταξί…»
