Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Τάσσος (Αλεβίζος): Στους δρόμους της επαναστατικής τέχνης

Επιμέλεια: Οικοδόμος //

Τριάντα χρόνια απουσίας του μεγάλου δημιουργού, του χαράκτη του αγώνα, του Τάσσου (Αλεβίζου), συμπληρώνονται σήμερα. Του κομμουνιστή καλλιτέχνη που με το έργο του και τη ζωή του υπηρέτησε το λαό, στάθηκε δίπλα στις αγωνίες και τις ελπίδες του και πρωτοστάτησε στους αγώνες του για λευτεριά, ειρήνη και προκοπή.

Η απελευθέρωση της Αθήνας, 1945 Έγχρωμη ξυλογραφία, 45 x 77 εκ.

Η απελευθέρωση της Αθήνας, 1945
Έγχρωμη ξυλογραφία, 45 x 77 εκ.

Ο Αναστάσιος Αλεβίζος γεννήθηκε στην Λευκοχώρα Μεσσηνίας το 1914, το 1919 η οικογένεια του εγκαθίσταται στην Αθήνα, το 1927 παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής δίπλα στον Γιώργο Κωτσάκη και το 1930 εγγράφεται στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου το 1932 γίνεται μαθητής του Γιώργου Κεφαλληνού.

Εργάτες, 1932 Ξυλογραφία, 20,5 x 16 εκ.

Εργάτες, 1932
Ξυλογραφία, 20,5 x 16 εκ.

Το 1930 γίνεται μέλος της ΟΚΝΕ και κατόπιν του ΚΚΕ. Τα πρώτα του ζωγραφικά σχέδια δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» το 1932, ενώ στη συνέχεια στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύθηκαν χαρακτικά του καθώς και το κείμενό του «Ξυλογραφία: Η Τέχνη των μαζών». Ηδη από τα πρώτα έργα του είναι ολοφάνερη η κοινωνική και πολιτική διάσταση της δουλειάς του που αποδίδει θέματα από την σκληρή καθημερινότητα και τους αγώνες της εργατικής τάξης.

Ο καρπός, 1959 Έγχρωμη ξυλογραφία , 35,5 x 62 εκ.

Ο καρπός, 1959
Έγχρωμη ξυλογραφία , 35,5 x 62 εκ.

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος βρίσκει το δάσκαλο του Τάσσου, τον Γ. Κεφαλληνό, και τους επίλεκτους μαθητές του μπροστάρηδες στην ενίσχυση του πρώτου αντιφασιστικού αγώνα του λαού μας, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής και της Αντίστασης, ο Τάσσος δούλεψε στην Επιτροπή Διαφώτισης της ΚΟΑ με καθοδηγήτρια την Ηλέκτρα Αποστόλου. Η προσφορά του στον παράνομο Αντιστασιακό Τύπο ήταν ανεκτίμητη, ενώ συμμετείχε στο σημαντικότερο έντυπο του οργανωμένου αγώνα, το λεύκωμα ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που κυκλοφόρησε στις 25 Μάρτη 1943.

Η πείνα, 1943 Ξυλογραφία, 32 x 50 εκ.

Η πείνα, 1943
Ξυλογραφία, 32 x 50 εκ.

Το 1944 πήρε μέρος στην πανελλήνια έκθεση στην οποία συμμετείχαν οι εικαστικοί του ΕΑΜ και φυλακίστηκε για 40 μέρες στις φυλακές «Αβέρωφ» μαζί με τους Κεφαλληνό, Κορογιαννάκη και Κανά. Συμμετείχε επίσης το 1945 στα λευκώματα «Για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά» και «Θυσιαστήριο της λευτεριάς».

"Η πομπή του λαού της Αθήνας που κηδεύει τους δολοφονημένους Εαμίτες στις 4 του Δεκέμβρη του 1944", 1945 Έγχρωμη ξυλογραφία, 47 x 67 εκ.

“Η πομπή του λαού της Αθήνας που κηδεύει τους δολοφονημένους Εαμίτες στις 4 του Δεκέμβρη του 1944”, 1945.  Έγχρωμη ξυλογραφία, 47 x 67 εκ.

Το 1945 επίσης, ιδρύεται από το ΚΚΕ η εκδοτική εταιρεία «Τα Νέα Βιβλία» και ο Τάσσος αναλαμβάνει καλλιτεχνικός υπεύθυνος.

Ακροατήριο με άντρες ΙΙΙ, 1970 Ξυλογραφία εκ.

Ακροατήριο με άντρες ΙΙΙ, 1970
Ξυλογραφία εκ.

Το 1948 ο Τάσσος προσελήφθη ως καλλιτεχνικός σύμβουλος στο τυπογραφείο «Ασπιώτη-ΕΛΚΑ», ενώ μετά από διαγωνισμό ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον ΟΕΔΒ εικονογραφώντας σχολικά βιβλία, σχεδιάζοντάς τα εξαρχής.

Κύπρος 1974, 1974 Ξυλογραφία εκ.

Κύπρος 1974, 1974
Ξυλογραφία εκ.

Κατά τη δεκαετία του 1960 η θεματογραφία του άρχισε να επικεντρώνεται στην απόδοση της ανθρώπινης μορφής με σταδιακή εγκατάλειψη του χρώματος και στροφή στο ασπρόμαυρο. Ιδιαίτερη και ξεχωριστή στιγμή στην καλλιτεχνική δημιουργία του Τάσσου αποτελεί η εικονογράφηση των εξωφύλλων των δίσκων της Σωτηρίας Μπέλλου.

Βαριά κούραση, 1963 Ξυλογραφία , 68 x 99 εκ.

Βαριά κούραση, 1963
Ξυλογραφία , 68 x 99 εκ.

Κατά την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, έζησε αυτοεξόριστος εκτός Ελλάδας και φιλοτέχνησε έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα που τον συγκλόνισαν. Tο 1978 με αφορμή την σύγκληση του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ -του πρώτου νόμιμου μετά το 1945- ο Τάσσος κυκλοφόρησε το λεύκωμα «Δέκα επιλογές από την ποίηση του Γ. Ρίτσου» και τη «Χαρακτική» του.

Τραπέζι με αντικείμενα, 1947 Έγχρωμη ξυλογραφία, 28 x 58 εκ.

Τραπέζι με αντικείμενα, 1947
Έγχρωμη ξυλογραφία, 28 x 58 εκ.

Ο Τάσσος που του αρκούσε «η μυρουδιά του τυπογραφικού μελανιού» για να συνεχίσει να ιστορεί τους αγώνες του λαού, «έφυγε» στις 13 Οκτώβρη 1985.

Σύνθεση με δύο φιγούρες, 1963 Ξυλογραφία, 67 x 70 εκ.

Σύνθεση με δύο φιγούρες, 1963
Ξυλογραφία, 67 x 70 εκ.

 

Τα βιογραφικά στοιχεία από τον Ριζοσπάστη. Όλα τα εικονιζόμενα έργα βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, δωρεά του Α. Τάσσου και της Λουκίας Μαγγιώρου