Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Τιτανικός: 110 χρόνια από το διασημότερο ναυάγιο όλων των εποχών

Στις 14 Απριλίου συμπληρώθηκαν 110 χρόνια από το διασημότερο ναυάγιο της σύγχρονης ιστορίας. Ήταν 14 Απριλίου 1912 όταν το μεγαλύτερο, ταχύτερο και πολυτελέστερο πλοίο του κόσμου, ο περίφημος «Τιτανικός», προσέκρουσε σε παγόβουνο οδηγώντας 1500 ψυχές στο θάνατο.

Στις 14 Απριλίου του 1912, τοπική ώρα 23:40, όταν ο Τιτανικός, πλέοντας στο παρθενικό του ταξίδι 460 μίλια ανοιχτά των ακτών του Newfoundland, συγκρούστηκε στο πλάι του σε ένα τεράστιο παγόβουνο. Δύο περίπου ώρες μετά, στις 02:20 της 15ης Απριλίου 1912, το αβύθιστο υπερωκεάνιο χανόταν στα παγωμένα νερά, παρασύροντας στο βυθό περί τους 1500 επιβάτες. Ο αριθμός των νεκρών έχει υπολογιστεί μεταξύ 1.490 και 1.635 ανθρώπους.

Η περισυλλογή των 700 διασωθέντων έγινε από το πλοίο «Καρπάθια», που καταφθάνει 3 ώρες μετά.

Λιγότερο από το ένα τρίτο των επιβαινόντων στο Τιτανικό επέζησαν της καταστροφής.

Σήμερα κανένας επιζών δεν βρίσκεται στην ζωή. Η τελευταία επιζήσασα από το ναυάγιο, Μιλβίνα Ντιν, απεβίωσε στις 31 Μαϊου 2009, σε ηλικία 97 ετών.

Η αναχώρηση του Τιτανικού από την αποβάθρα 44, στο λιμάνι του Σαουθάμπτον της Αγγλίας, 10 Απριλίου 1912.

Ήταν το παρθενικό του ταξίδι

Ο Τιτανικός είχε μήκος 2 πόδια και 2 ίντσες (269,06 m) και μέγιστο πλάτος 92 πόδια και 6 ίντσες (28,19 m). Το συνολικό του ύψος, μετρημένο από τη βάση της τρόπιδας μέχρι την κορυφή της γέφυρας, ήταν 104 πόδια (32 m).

Και τα τρία πλοία της κλάσης Olympic είχαν δέκα καταστρώματα (εκτός της κορυφής των διαμερισμάτων των αξιωματικών), οκτώ από τα οποία προορίζονταν για χρήση από τους επιβάτες.

Ο Τιτανικός ξεκίνησε το παρθενικό ταξίδι του την Τετάρτη, 10 Απριλίου 1912. Στο πλοίο πρώτα επιβιβάστηκαν οι επιβάτες της Γ’ θέσης, και ακολούθησαν οι επιβάτες Β’ και Α’ θέσης. Το πλοίο ξεκίνησε από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας με 922 επιβάτες, ενώ οι περισσότεροι επιβιβάστηκαν στο Χερβούργο και το Κουινστάουν. Στο λιμάνι του Σαουθάμπτον, ο Τιτανικός παραλίγο να προκαλέσει ένα ατύχημα, όταν το κύμα που προκάλεσε το τεράστιο εκτόπισμά του έσπασε τους κάβους του αγκυροβολημένου πλοίου SS City of New York, το οποίο παραλίγο να συγκρουόταν με τον Τιτανικό. Το πλοίο τέθηκε υπό έλεγχο και ρυμουλκήθηκε.

Φωτογραφία από σαλόνι του Τιτανικού.

Το πλοίο έφτασε με ασφάλεια στη Μάγχη και πλησίασε στο γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου στη Γαλλία. Επειδή στο λιμάνι δεν υπήρχαν αποβάθρες για ένα πλοίο στο μέγεθος του Τιτανικού, οι επιβάτες μεταφέρθηκαν στο πλοίο με δύο άλλα μικρότερα πλοία της εταιρείας. Στο πλοίο επιβιβάστηκαν άλλοι 274 επιβάτες και αποβιβάστηκαν 24. Το πλοίο στη συνέχεια αναχώρησε για το Κουινστάουν, στην Ιρλανδία. Όπως και στο Χερβούργο, ούτε στο Κουινστάουν οι αποβάθρες ήταν αρκετά μεγάλες και οι επιβάτες επιβιβάστηκαν με βοηθητικά πλοιάρια (tenders). Ο Τιτανικός αναχώρησε από το λιμάνι στις 1:30 μμ στις 11 Απριλίου 1912.

Στις 23:40 14 Απριλίου 1912, συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό Ωκεανό, νοτιοανατολικά της Νέας Γης. Παρ’ όλες τις προσπάθειες που έγιναν να αποφύγει την σύγκρουση, (όπισθεν ολοταχώς και στροφή αριστερά) το μοιραίο δεν άργησε να γίνει, καθώς το πλοίο είχε αναπτύξει την μέγιστη ταχύτητα, γιατί ήθελαν να φτάσουν στο λιμάνι της Ν.Υόρκης πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Επίσης, εκείνη την εποχή ήταν συνηθισμένο φαινόμενο τα πλοία να αναπτύσσουν μέγιστη ταχύτητα για να ξεπεράσουν γρήγορα την περιοχή με τα παγόβουνα.

Φωτογραφία από σουίτα του Τιτανικού.

Το παγόβουνο έσκισε το κύτος του πλοίου, ξεκινώντας από την πλώρη, όπου κατέστρεψε και τα 5 στεγανά μέρη του πλοίου επιτρέποντας την εισροή υδάτων στο σκάφος. Το πλοίο είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε ακόμα και αν πλημμύριζαν 4 στεγανά να μπορούσε να επιπλεύσει, όχι όμως και με 5. Το πλοίο ήταν από τα πρώτα που χρησιμοποίησε το σήμα κινδύνου SOS – πρότερα και αντί αυτού χρησιμοποιούνταν το CQD (CQ Distress).

Το πρωτοσέλιδο των «Τάιμς» της Νέας Υόρκης στις 16 Απριλίου 1912 έχει θέμα το ναυάγιο του Τιτανικού

Ο Τιτανικός βυθίστηκε δύο ώρες και σαράντα λεπτά αργότερα, στις 02:20 στις 15 Απριλίου. Το κύτος 2 λεπτά πριν την βύθιση έσπασε σε 2 κομμάτια, αφού ενώ βυθιζόταν με την πλώρη προς τα κάτω και την πρύμνη προς τα πάνω, αποκόπηκε η πρύμνη, λόγω του τεράστιου βάρους του νερού στην πλώρη. Η βύθισή του παρέσυρε στο θάνατο γύρω στους 1.500 ανθρώπους, με τους υπόλοιπους 700 να βρίσκονται στις σωσίβιες λέμβους και να παρακολουθούν το τραγικό γεγονός. Το ναυάγιο αυτό θεωρείται ένα από τα τραγικότερα «εν καιρώ ειρήνης» ναυάγια. Η περισυλλογή των διασωθέντων έγινε από το πλοίο RMS Carpathia, το οποίο έπλεε από τη Νέα Υόρκη προς το Φιούμε (σημερινή Ριέκα) και κατέφθασε στο σημείο του ναυαγίου στις 03:30.

Φωτογραφία από τα ερείπια του ναυαγίου, έναν αιώνα μετά. Διακρίνεται η μπανιέρα του καπετάνιου Έντουαρτ Σμιθ.

Η ανακάλυψη του ναυαγίου το 1985

Πολλές ερευνητικές αποστολές οργανώθηκαν για την ανεύρεση του ναυαγίου του Τιτανικού, όμως παρουσίασαν πολλές δυσκολίες, με κυριότερο το μεγάλο βάθος στο οποίο βρίσκεται το ναυάγιο, ίσο με 3.800 μέτρα και την μεγάλη πίεση του νερού σε αυτό το βάθος. Τελικώς, το ναυάγιο του Τιτανικού ανακαλύφθηκε από μια γαλλοαμερικανική ομάδα της οποίας ηγούνταν οι Ρόμπερτ Μπάλαρντ και Ζαν Λουί Μισέλ στις 1 Σεπτεμβρίου 1985.

Η ομάδα ανακάλυψε ότι το πλοίο είχε σπάσει σε δύο μέρη, τη πλώρη και τη πρύμνη, τα οποία απείχαν στον πυθμένα 600 μέτρα το ένα από το άλλο. Τα δύο μέρη του πλοίου συγκρούστηκαν στον πυθμένα της θάλασσας με μεγάλη ταχύτητα, που έφτασε τα 100 χιλιόμετρα την ώρα για την πρύμνη, με αποτέλεσμα η πρύμνη να διαλυθεί και η πλώρη να παραμορφωθεί από τη σύγκρουση, κάθως η ταχύτητα που έφτασε στον πυθμένα ήταν μικρότερη από αυτή της πρύμνης.

Η ταινία που έσπασε τα ταμεία

Το ναυάγιο του Τιτανικού ενέπνευσε τη συγγραφή βιβλίων, άρθρων και μελετών, καθώς και την παραγωγή ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών ταινιών.

Η πρώτη κινηματογραφική απόπειρα ήταν μόλις 30 μέρες μετά το ναυάγιο, με την βουβή ταινία “Saved from the Titanic” στην οποία πρωταγωνιστούσε μια εκ των διασωθέντων του ναυαγίου, η ηθοποιός Ντόροθι Γκίμπσον. Το 1958 κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες η βρετανική ταινία “A Night to Remember” η οποία θεωρείται η πλέον ιστορικά ακριβής αφήγηση του ναυαγίου στη μεγάλη οθόνη.

Ωστόσο, η ιστορία του Τιτανικού ήταν η αφορμή για την δημιουργία, το 1997, της εμπορικότερης κινηματογραφικής ταινίας όλων των εποχών. Ο “Τιτανικός” σε σενάριο και σκηνοθεσία του Τζέιμς Κάμερον, με πρωταγωνιστές τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Κέιτ Γουίνσλετ, έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών με συνολικές εισπράξεις 1,8 δισεκατομμύριο δολάρια.

Η ταινία έχει ως κεντρικό άξονα το γεγονός της βύθισης του Τιτανικού, πλέκοντας γύρω από αυτό μια φανταστική δραματική και αισθηματική ιστορία με πρωταγωνιστές δυο νεαρά άτομα από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, που ερωτεύονται πάνω στο πλοίο ενώ αυτό κάνει το μοιραίο του ταξίδι.

«Τσε Γκεβάρα, πρεσβευτής της Επανάστασης», του Νίκου Μόττα