Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ένας κομμουνιστής στο Διαφάνι

Φιλοξενούμενη η Αναστασία Βούλγαρη//

Συγχαίρω τους ηθοποιούς της τηλεοπτικής σειράς «Άγριες μέλισσες» για τις καταπληκτικές ερμηνείες τους και τον υψηλό επαγγελματισμό τους. Συγχαίρω και όλους τους συντελεστές της σειράς.

Υπάρχει, ωστόσο, ένα σοβαρό ζήτημα ηθικής τάξης και ιστορικής γνώσης: Ο τηλεοπτικός ρόλος του κομμουνιστή του χωριού.

Συζητούσα το θέμα τη μητέρα μου, η οποία  γεννήθηκε το 1944 και μεγάλωσε σε μια λαϊκή συνοικία με πολλούς κομμουνιστές. Μου είπε ότι όλοι ήταν άνθρωποι σοβαροί και μετρημένοι. Ευγενέστατοι και πρόθυμοι να βοηθήσουν τον κάθε γείτονα. Δεν μιλούσαν πολύ, δεν φωνασκούσαν, δεν χασκογελούσαν.

Στο πρόσωπό τους, λέει η μητέρα μου, έβλεπες τις ταλαιπωρίες που είχαν περάσει κι ας μην μιλούσαν ποτέ γι αυτές. Είχαν ένα μειλίχιο χαμόγελο καλοσύνης ζωγραφισμένο στα χείλη τους. Σου μιλούσαν και ενέπνεαν σεβασμό. Είχαν λεβεντιά και τιμιότητα, λέει η μητέρα.  Όλοι τούς σέβονταν, εκτός φυσικά από τους φασίστες.

Προσωπικά, γνώρισα στα νεανικά μου χρόνια πολλούς κομμουνιστές. Μακρονησιώτες ή εξόριστους σε άλλα νησιά, ανθρώπους που είχαν μείνει στη φυλακή άλλος δέκα, άλλος είκοσι χρόνια. Ήταν έτσι ακριβώς όπως τους περιγράφει η μητέρα μου. Με δίδαξαν πολλά. Αργότερα, γνωρίστηκα και συνδέθηκα με βαθιά φιλία με κάποιες προσωπικότητες του κομμουνιστικού κινήματος. Ό,τι έγινα σαν άνθρωπος και σαν καλλιτέχνης, κυρίως, σε αυτούς το χρωστώ.  Αλλά ας πάμε στο Διαφάνι.

Ο τηλεοπτικός ρόλος του κομμουνιστή του χωριού παρουσιάζει έναν άνθρωπο καρικατούρα. Λίγο αστείος, στα όρια της γελοιότητας αν δεν τα ξεπερνά. Όχι ικανός κοινοτάρχης. Λίγο ως πολύ άνθρωπος της καρπαζιάς. Μέχρι και θαυμαστής του δολαρίου είναι και το ανασηκώνει προς το φως για να θαυμάσει την… πρασινάδα του. Η γνώμη του δεν μετράει και πολύ στους άλλους.

Όλ’ αυτά συμβαίνουν σ’ ένα χωριό του Θεσσαλικού κάμπου. Που για δεκαετίες ήταν τόπος μαρτυρίου για την αγροτιά, αλλά και πεδίο της εξέγερσής της. Τόπος θυσίας για τη λευτεριά και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ο ματωμένος κάμπος.

Αναρωτιέμαι, αν η σειρά επιχειρεί να περάσει το μήνυμα στην κοινωνία ότι οι κομμουνιστές τελικά δεν και τόσο σπουδαίοι όσο νομίζουμε. Ότι ο θαυμασμός μας σ’ εκείνους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.  Ότι οι κομμουνιστές ήταν μάλλον γελοίοι. Σχεδόν καρπαζοεισπράκτορες και ίσως  «γλείφτες».

Από την άλλη, υπάρχει ο ρόλος του «κακού», του προδότη- βασανιστή, που τελικά ντρέπεται για τις πράξεις του. Σε μια έκρηξη αναπάντεχης γενναιότητας και τιμιότητας αυτοκτονεί. Για να τον συμπαθήσουμε κάπως. Ενώ τον κομμουνιστή να τον περιγελούμε. Μπορεί, πράγματι να υπήρξαν προδότες, που τελικά να ντράπηκαν για τις πράξεις τους. Δεν ξέρω και δεν μ’ ενδιαφέρει. Αλλά στη σύγκριση των δύο ποιος κερδίζει τελικά τη συμπόνοια του θεατή;

Εμείς οι παλιοί γνωρίζουμε, λέει η μητέρα. Οι νέοι όμως; Τι θα αποκομίσουν; Ότι κάπως έτσι ήταν οι κομμουνιστές; Αυτός είναι, άραγε, ο στόχος της διεύθυνσης του καναλιού; Να χλευάσουν τους αγωνιστές;  με ρωτά και η φωνή της σπάει.

Καμία αγιοποίηση από πλευράς μας. Σεβασμός σε όποιον άνθρωπο στη Γη ιστορικά αγωνίστηκε για τον συνάνθρωπό του και την πατρίδα του. Άγραφος νόμος των πολιτισμένων κοινωνιών, που παραμένει. Οφείλουμε να παραμένει. Αλλιώς θα γίνουμε βάρβαροι.

Οι προθέσεις του καναλιού είναι ολοφάνερες. Κατά την ταπεινή μου γνώμη,  δεν πρέπει να μείνουν αναπάντητες από την Αριστερά.