Στο προηγούμενο σταθήκαμε σε κάποια κομβικά σημεία της ιστορίας του ΚΚ Πορτογαλίας (PCP), μέχρι τις αρχές της 10ετίας του ΄70, περίοδο κατά την οποία γινόταν προετοιμασία διαδοχής – μεταμόρφωσης των τότε φασιστικών καθεστώτων της Ευρώπης (η Ελλάδα μεταξύ αυτών), γιατί αποτελώντας «βάρος» του αστικού κράτους της ευρύτερης περιοχής, έπρεπε να αποκτήσει δημοκρατικό προσωπείο
Στο σημείο αυτό, επειδή τα εισαγωγικά -τόσο στον τίτλο όσο και στη συνέχεια, μπορεί να ξενίσουν τον αναγνώστη -ειδικά τους νεώτερους, είναι απαραίτητη μια σύντομη αναφορά στο πολιτικό (εθνικό και διεθνές) κλίμα της εποχής.

1974

Τρεις χώρες της Ευρώπης (Ελλάδα-Ισπανία-Πορτογαλία) ζούσαν ακόμη σε φασιστικά καθεστώτα: από τη μια το λαϊκό κίνημα με τους κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή για την «ανατροπή» και από την άλλη το αστικό κράτος (όχι μόνο στις χώρες αυτές αλλά και γενικότερα) που έβλεπε πως με τις δικτατορίες δεν πάει άλλο. Η ΕΟΚ -μετέπειτα ΕΕ, έπρεπε να δείξει το «Δημοκρατικό» της πρόσωπο και ασκούσε όλη της την επιρροή (κυρίως μέσω Γαλλίας – Ιταλίας και λιγότερο της Γερμανίας εκείνα τα χρόνια) για μια ομαλή μετάβαση – διαδοχή, χωρίς αναταράξεις.

1974-1975

Στην Ελλάδα, οι ασκοί του Αιόλου άνοιξαν μετά το κίνημα των γαρυφάλλων και ανεξάρτητα από αυτό (είχε προηγηθεί φυσικά, το Πολυτεχνείο και η χούντα Ιωαννίδη)

▪️ 15-Ιουλ-1974: πραξικόπημα στην Κύπρο με σκοπό την ανατροπή του Μακαρίου
▪️  20-Ιουλ-1974: Πρωινές ώρες αρχίζει η αποβατική Επιχείρηση Αττίλας Ι, που θα αποτελέσει το προγεφύρωμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και που θα ολοκληρωθεί ένα μήνα μετά με τη φάση Αττίλας ΙΙ όταν η Τουρκία καταλαμβάνει μέρος του νησιού δημιουργώντας de facto το ψευδοκράτος που κατέχει με τις ευλογίες ΝΑΤΟ ΕΕ μέχρι σήμερα.
▪️ 24-Ιουλ-1974: ο Φαίδων Γκιζίκης προσκαλεί από το εξωτερικό και διορίζει Πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή ο οποίος σχηματίζει την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και δρομολογεί την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των εντολοδόχων της.
▪️  24-Σεπτ-1974: Με νομοθετικό διάταγμα της Κυβέρνησης νομιμοποιείται το ΚΚΕ μετά από 27 χρόνια παρανομίας.

Άρχισε η φάση της λεγόμενης μεταπολίτευσης. Η ΚΕ του ΚΚΕ χαρακτήρισε ως εξής την «αλλαγή: «…Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, η χουντική ηγεσία, με οδηγίες της Ουάσιγκτον και άλλων ηγετικών ΝΑΤΟικών κύκλων, ανέθεσε τη διακυβέρνηση της χώρας σε συντηρητικούς αστούς πολιτικούς, με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Καραμανλή». Στις 24 Ιούλη 1974, η ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου τόνιζε ότι «ο ελληνικός λαός δε βασανίστηκε, πάλεψε και μάτωσε επί 7,5 χρόνια για να συντελεστεί μία μεταμφίεση του ζυγού του». Λίγους μήνες αργότερα (Γενάρης 1975) η 2η Ολομέλεια της ΚΕ υπογράμμιζε: «…το γεγονός ότι η αντικατάσταση της δικτατορίας έγινε από τα πάνω, με συμβιβασμό ανάμεσα στη χούντα, τους ιμπεριαλιστές και τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, καθόρισε τον περιορισμένο χαρακτήρα της μεταβολής της 23 του Ιούλη. Στην εξουσία ήρθαν οι συντηρητικές δυνάμεις. Πρόκειται για αναγκαστική αλλαγή μορφής εξουσίας των μονοπωλίων, εγχώριων και ξένων…».
▪️ Η Ισπανία, όπου η κατάσταση δεν είχε ακόμη ωριμάσει, άργησε ένα ολόκληρο χρόνο (Νοέμβρης του 1975). 

Οι «δρόμοι» προς τον «σοσιαλισμό»

ℹ Στις 8-14 Δεκέμβρη 1956, δέκα μήνες μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, πραγματοποιείται στη Ρώμη το 8ο Συνέδριο του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο επικύρωσε κατόπιν πρότασης του Παλμίρο Τολιάτι, το λεγόμενο «ιταλικό δρόμο προς το σοσιαλισμό». Η στρατηγική που ακολούθησε ενέμεινε στην εμβάθυνση των ελευθεριών για να επιτευχθεί η οικονομική και κοινωνική δημοκρατία. Προκύπτει έτσι η αντίληψη της «προοδευτικής δημοκρατίας» ή της «αντιμονοπωλιακής δημοκρατίας» που στην κορύφωση της ανάπτυξής της θα επιτρέπει στη συνέχεια τη μετάβαση στο σοσιαλισμό. Ο Τολιάτι, μπαίνοντας επικεφαλής των ευρωπαίων ηγετών των αποκαλούμενων «ανανεωτών», καταλήγει να επιβεβαιώσει στο γνωστό έργο του «Διαθήκη της Γιάλτας» ότι:

«Γενικά, έχουμε ως αφετηρία και πεποίθηση ότι πρέπει να ξεκινάμε την επεξεργασία της πολιτικής μας από τις θέσεις του 20ού Συνεδρίου. Αλλά σήμερα αυτές οι θέσεις χρειάζεται να βαθύνουν και να εξελιχθούν. Για παράδειγμα, ένας βαθύτερος προβληματισμός για την πιθανότητα ενός ειρηνικού δρόμου πρόσβασης στο σοσιαλισμό μας οδηγεί στο να θέσουμε συγκεκριμένα τι αντιλαμβανόμαστε ως δημοκρατία σε ένα αστικό κράτος, με ποιο τρόπο μπορούν να επεκταθούν τα όρια της ελευθερίας και των δημοκρατικών θεσμών και ποιες μορφές είναι πιο αποτελεσματικές για τη συμμετοχή των εργαζόμενων μαζών στην οικονομική και πολιτική ζωή. Προκύπτει λοιπόν η πιθανότητα να κατακτηθούν θέσεις εξουσίας από την εργατική τάξη, στο πλαίσιο ενός κράτους που δεν θα έχει αλλάξει η ταξική του φύση κι επομένως το αν είναι δυνατή η πάλη για έναν προοδευτικό μετασχηματισμό στο πλαίσιο αυτό»

Οταν διάφορα κόμματα αρχίζουν να παίρνουν τέτοιες θέσεις, χειροτερεύει η επίθεση ενάντια στις σοσιαλιστικές χώρες και κυρίως ενάντια στη Σοβιετική Ενωση. Η πρώτη μεγάλη ρωγμή στο ευρωπαϊκό κομμουνιστικό κίνημα που δημοσιοποιήθηκε έγινε μετά τη διεθνιστική παρέμβαση των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία, τον Αύγουστο του 1968. Το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας και το Ρουμάνικο Κομμουνιστικό Κόμμα καταδικάζουν δημόσια την παρέμβαση.

ℹ️  Ο αντισοβιετισμός ενσωματώνεται στην πολιτική γραμμή των κομμάτων που αγκαλιάζουν τον «ευρωκομμουνισμό» και αποτελεί ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους. Οποιαδήποτε δικαιολογία είναι καλή, εφόσον τους διαφοροποιεί από την ΕΣΣΔ, τους παρουσιάζει μπροστά στην κοινή γνώμη σαν διαφοροποιημένη επιλογή από τον κύριο προμαχώνα της διεθνούς εργατικής τάξης, παρότι οι αντισοβιετικές κριτικές συμπίπτουν ανοιχτά με την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα και συμβάλλουν αντικειμενικά στην αποδυνάμωση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου.

ℹ️  Ο ιταλικός δρόμος αποκτά ένα νέο στάδιο με την αντίληψη του περίφημου compromesso storico «ιστορικού συμβιβασμού» που διαμόρφωσε ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ. Αντιλαμβάνεται το δρόμο προς το σοσιαλισμό στη βάση μιας πλατιάς πολυκομματικής συμμαχίας κάτι το οποίο στην πράξη για τα ΚΚ συνιστά εγκατάλειψη του ηγετικού τους ρόλου, του ρόλου τους ως πρωτοπορία. Ο λεγόμενος «δημοκρατικός σοσιαλισμός» ή «σοσιαλισμός με ελευθερία» παίρνει την τελική του μορφή του σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τη δικτατορία του προλεταριάτου. Τα ευρωκομμουνιστικά κόμματα υιοθετούν τις αστικές λεγόμενες «επίσημες ελευθερίες» και υποστηρίζουν την πιθανότητα εμβάθυνσης της αστικής δημοκρατίας, την οποία έπαψαν να αποκαλούν με αυτό τον τρόπο, για να φτάσουν στο σοσιαλισμό, εγκαταλείποντας την κοινωνική επανάσταση και την επαναστατική εξουσία της εργατικής τάξης.

Η συνδιάσκεψη του ανατολικού Βερολίνου και ο ευρωκομμουνιστικός αναθεωρητισμός

ℹ️  Σε αυτή την προοπτική, το 1975, το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας προέβησαν σε κοινή ανακοίνωση σχετικά με το μοντέλο μετάβασης στο σοσιαλισμό με «ειρήνη και ελευθερία». Αυτά ήταν τα προλεγόμενα της Συνδιάσκεψης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης που πραγματοποιήθηκε στο Ανατολικό Βερολίνο στις 29-30 Ιούνη του 1976, της οποίας τα αποτελέσματα είχαν παγκόσμια απήχηση. Τα κόμματα της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας που στηρίζονταν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από την παρέμβαση ορισμένων κομμάτων εξουσίας -όπως το γιουγκοσλαβικό- παρουσίασαν ανοιχτά σε ενιαίο μέτωπο την ευρωκομμουνιστική πλατφόρμα. Το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα υποστήριζε ανοιχτά το διαμελισμό του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, λέγοντας σχετικά με τη Συνδιάσκεψη του Βερολίνου: «…σε αυτή επιβεβαιώθηκαν σθεναρά οι αρχές της αυτονομίας που σήμερα καθορίζουν τις σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στα κομμουνιστικά κόμματα […] Η επιτυχία αυτής της πολιτικής ειρήνης και συνύπαρξης στην Ευρώπη αποτελεί προϋπόθεση για δημοκρατική και ειρηνική πορεία του λαού της Ιταλίας για μετασχηματισμούς σοσιαλιστικού τύπου σε βάθος»

Ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ δήλωνε: «…η Συνδιάσκεψή μας δεν είναι συνδιάσκεψη μιας διεθνούς κομμουνιστικής οργάνωσης, που δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει σε οποιαδήποτε μορφή, ούτε σε διεθνές επίπεδο ούτε σε ευρωπαϊκό…».

Από πλευράς του το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα συνέχιζε να υποστηρίζει τη λεγόμενη δημοκρατική οδό και τις εθνικές ιδιαιτερότητες: «…το κόμμα μας έθεσε στη Συνδιάσκεψη τις κεντρικές ιδέες του 22ου Συνεδρίου και συγκεκριμένα το δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό, που λαμβάνει υπόψη τις εθνικές ιδιαιτερότητες της Γαλλίας και στον οποίο καλεί τους εργάτες, το λαό μας». Μετά την Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 28-29 Ιούλη του 1976, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας έδωσε σε συνέντευξη τύπου μια πλήρη έκθεση των αναθεωρητικών αυτών απόψεων: «Οι συνθήκες που βιώνουν τα διάφορα κομμουνιστικά κόμματα, τα χαρακτηριστικά τους, η ίδια η ιστορία του κάθε κόμματος και του λαού του, διαφέρουν σε τέτοιο βαθμό ώστε αυτή η διαφορετικότητα να αποτελεί το καθοριστικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τις αμοιβαίες σχέσεις […] Αυτή η διαφορετικότητα στις καταστάσεις περιορίζει τα θέματα στα οποία μπορεί να υπάρξει ενιαίο κριτήριο, όπως έχει διαπιστωθεί στη διάρκεια αυτών των δύο χρόνων προετοιμασίας. Υπάρχει όμως κάτι πιο βαθύ. Αυτή η διαφορετικότητα των καταστάσεων προέρχεται λογικά από βαθιά διαφορετικές αντιλήψεις, κυρίως σε μια σειρά σημαντικά θέματα όσον αφορά την αντίληψη για το σοσιαλισμό, πολλά σύγχρονα προβλήματα, πολλά ιδεολογικά ζητήματα, την πολιτική δημοκρατία […] Επίσης, στο Βερολίνο κατέστη σαφές ότι στην Ευρώπη υπάρχει μια ομάδα κομμουνιστικών κομμάτων που η πολιτική τους γραμμή, οι αναλύσεις τους, η αντίληψή τους για το σοσιαλισμό συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό […] Μπορεί η ευκαιρία ενός ριζικού μετασχηματισμού της πορτογαλικής κοινωνίας να χάθηκε την επαύριο της επανάστασης των γαρυφάλλων, ωστόσο η παρακαταθήκη της υπήρξε εξαιρετικά σημαντική και πολύπλευρη

Τέτοια ντοκουμέντα υπάρχουν άφθονα, που φωτίζουν πλευρές της πολυδιάσπασης του κομμουνιστικού κινήματος της εποχής εκείνης -ειδικά στην Ευρώπη σε ό,τι μας αφορά
▪️  Περισσότερα |> «“Ευρωκομμουνισμός”: Θεωρία και στρατηγική υπέρ του κεφαλαίου» |>

Η δικτατορία του Σαλαζάρ

Το 1926 ο στρατηγός Καρμόνα ήρθε με πραξικόπημα στην εξουσία και η εδραίωση της δικτατορίας οριστικοποιήθηκε από τον διάδοχό του -τον Σαλαζάρ, ο οποίος κατήργησε τα υπολείμματα του κοινοβουλευτισμού και με το νέο σύνταγμα του 1932 εγκαθίδρυσε το λεγόμενο Estado novo (Νέο Κράτος) με φασιστικές – ναζιστικές απολήξεις, βασισμένο στη λογοκρισία, τις διώξεις και τους βασανισμούς πολιτικών αντιπάλων και σ’ ένα ευρύτατο δίκτυο χαφιέδων (PVDE-PIDE), με τη βοήθεια της τεχνογνωσίας και υποστήριξης της γκεστάπο, ακόμη και με τα Tarrafal (στρατόπεδα συγκέντρωσης, κατά το γερμανικό πρότυπο) H Πορτογαλία, παρά το καθεστώς στυγνής αποικιακής εκμετάλλευσης που εφάρμοζε στις (κυρίως αφρικανικές) κτήσεις της, παρέμενε μια χώρα αγροτική, με ακραία φτώχεια και βαθιά καθυστερημένη, με το 1/3 του πληθυσμού να είναι αναλφάβητο. Αυτά δεν την εμπόδισαν να γίνει ιδρυτικά μέλος του ΝΑΤΟ (1949) με ίδρυση αεροπορικής βάση στο νησί Terceira των Αζορών. Σημείο καμπής για τη χούντα του Σαλαζάρ υπήρξε ο πόλεμος κατά των κινημάτων ανεξαρτησίας της Ανγκόλας και της Μοζαμβίκης από το 1961 κι εξής, με τη βοήθεια της σοσιαλιστικής Κούβας, που πρόσφερε απλόχερα τη διεθνιστική της βοήθεια. To οικονομικό και ανθρώπινο κόστος του πολέμου, επέτεινε την ήδη έντονη εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πορτογαλικού πληθυσμού και των ΕΔ. Το Φλεβάρη εκδηλώθηκε το 1ο ρήγμα στην ηγεσία του στρατεύματος, όταν ο αντιπρόεδρος του ΓΕΣ António de Spínola εξέδωσε την πρωτοχρονιά του 1974 το βιβλίο Portugal e o Futuro -«Η Πορτογαλία και το μέλλον», προτείνοντας δημοκρατική πολιτική διέξοδο και αυτοδιάθεση των αποικιών. Ο Caetano καθαίρεσε τον de Spínola και τον αργηχό του ΓΕΣ, αλλά η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη αρχίσει.

Ο 39χρονος λοχαγός, γεννημένος στο Lourenço Marques (Μοζαμβίκη) Otelo [Nuno Romão] Saraiva de Carvalho μέλος του MFA και πνευματικό τέκνο του σχεδίου που ανέτρεψε το καθεστώς, που τέσσερα χρόνια πριν το 1970, παρευρέθη -στο τιμητικό άγημα της κηδεία του του Salazar (με εικόνες να κλαίει πάνω από το φέρετρο του)

Η πορεία του είναι δείγμα γραφής της περιόδου που ακολούθησε: (τιμητικά) ως στρατηγός (αυτο)διορίζεται στρατιωτικός διοικητής της Λισαβόνας και αναλαμβάνει ηγετικούς ρόλους στις πρώτες Πορτογαλικές Προσωρινές Κυβερνήσεις, μαζί με τον Vasco Gonçalves και τον Francisco da Costa Gomes, και ως επικεφαλής της στρατιωτικής αμυντικής δύναμης COPCON, που το Μάρτη του 1975 παρενέβη έγκαιρα σε μια προσπάθεια δεξιάς εκτροπής, με επικεφαλής τον António de Spínola (τον ίδιο που είχε γράψει το «ανατρεπτικό» -υποτίθεται βιβλίο, που αναφέραμε παραπάνω)

Στις 25-Νοε-1975, υπό την ηγεσία του επιχείρησε στρατιωτικό ριζοσπαστικό πραξικόπημα, μαζί με μέλη του MFA, κάποιους στρατιωτικούς διοικητές και το COPCON, που απέτυχε. Το 1976, κατεβαίνει υποψήφιος στις πρώτες πορτογαλικές προεδρικές εκλογές, στις οποίες κατέλαβε τη δεύτερη θέση (16,46%) με τη βάση της υποστήριξής του να προέρχεται από την αριστερά. ΣΣ |> Στις εκλογές αυτές το Κομμουνιστικό Κόμμα, κατέβηκε με δικό του υποψήφιο τον Octávio Rodrigues Pato και πήρε 365.586Ψ (7,59%) Το 1980, ο de Carvalho ήταν και πάλι υποψήφιος στις πορτογαλικές προεδρικές εκλογές, επί κεφαλής κόμματος που ο ίδιος ίδρυσε, το Força de Unidade Popular (FUP) -μιλώντας για «οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Πορτογαλία», όπου απέτυχε (1,4%). Μετά τις εκλογές, ομολόγησε ότι ψήφισε τον αντίπαλό του Eanes «για να αποφευχθεί η νίκη του δεξιού υποψηφίου Soares Carneiro» ΣΣ |> Στις εκλογές του 1980 το ΚΚ, κατέβηκε και πάλι με δικό του υποψήφιο τον Carlos Brito -που όμως αποσύρθηκε στην πορεία Στα μέσα της 10ετίας του 1980 ο de Carvalho κατηγορήθηκε ότι είχε εμπλοκή με το αμφιλεγόμενο Forças Populares 25 de Abril «με την τρομοκρατική οργάνωση FP-25». Συνελήφθη το 1985 και φυλακίστηκε για πέντε χρόνια (αργότερα, το 1996, δόθηκε γενική αμνηστία) Το 1989 -δήλωσε πως εγκαταλείπει το στρατό (βέβαια ήδη του είχαν ξηλώσει τα γαλόνια …) καθώς και τη δημόσια ζωή «παραμένοντας πολιτικός ακτιβιστής» στο -μάλλον διακοσμητικό πλέον Força de Unidade Popular, ενώ εμφανίζεται συνέχεια στα «παράθυρα για την «επανάσταση των γαρυφάλλων». Το 2011, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της Πορτογαλίας, όταν η χώρα βρισκόταν στο τέλος της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης του José Socrates και μπήκε σε πρόγραμμα επιτήρησης, ο de Carvalho δήλωσε ότι «δεν θα είχα κάνει την επανάσταση αν γνώριζα τι θα γινόταν η χώρα μετά από αυτήν» και επίσης ότι «η χώρα θα χρειαζόταν έναν άνθρωπο τόσο έντιμο όσο ο Σαλαζάρ για να αντιμετωπίσει την κρίση, αλλά από μια μη φασιστική σκοπιά» (sic!). Αργότερα το ξανασκέφτηκε μάλλον και αντέστρεψε τη θέση του λέγοντας ότι «η Επανάσταση αξίζει τον κόπο» και ότι «ήταν περήφανος για τον ρόλο του σε αυτήν» Το 2006, ψηφίστηκε ως ο «68ος μεγαλύτερος Πορτογάλος» στον διαγωνισμό Os Grandes Portugueses…

«Grândola, vila morena»

Το «Grândola, vila morena» είναι ένα τραγούδι που συνέθεσε και τραγούδησε ο Zeca Afonso και επιλέχθηκε από το Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων (MFA) της Πορτογαλίας ως το 2ο σήμα κατατεθέν (μετά το logo) της «Επανάστασης των Γαρύφαλλων. Ο José Afonso έγραψε την πρώτη έκδοση του ποιήματος «Grândola Vila Morena» στις 17 Μαΐου 1964 στους εορτασμούς της 52ης επετείου της ιστορικής μουσικής κολλεκτίβας Sociedade Musical Fraternidade Operária Grandolense (SMFOG)

ΣΣ |> Ιδρύθηκε την Πρωτομαγιά του 1912, από τον εργάτη Alfredo Lúcio Feio και μεταξύ των πρώτων μουσικών ήταν οι Artur Santana (τρομπέτα), António Jacinto Vital (bombardino), António Palhas (corne & flugelhorn), José Celorico (τρομπόνι), José Augusto Cardita (αραντζιαμέντο -μουσική προσαρμογή) και ο Lúcio José Feio (διπλό μπάσο. Στις 12:20:18 τα μεσάνυχτα στις 25 Απριλίου 1974, το τραγούδι μεταδόθηκε από το ανεξάρτητο πρόγραμμα Limite μέσω του Rádio Renascença ως σήμα επιβεβαίωσης πως «η επανάσταση ξεκίνησε» και έγινε σύμβολο της καθώς και -χρονικά η αρχή της «νέας εποχής», της δημοκρατίας στην Πορτογαλία.
Zeca Afonso – Grândola, Vila Morena ℹ Grândola ([ˈ dul ]) είναι μια κωμόπολη στην περιοχή Setúbal της Πορτογαλίας (πληθυσμός -το 2011, 14.826)

Grândola, vila morena | Terra da fraternidade | O povo é quem mais ordena | Dentro de ti, ó cidade Dentro de ti, ó cidade | O povo é quem mais ordena | Terra da fraternidade | Grândola, vila morena Em cada esquina, um amigo | Em cada rosto, igualdade | Grândola, vila morena | Terra da fraternidade Terra da fraternidade | Grândola, vila morena | Em cada rosto, igualdade | O povo é quem mais ordena À sombra duma azinheira | Que já não sabia a idade | Jurei ter por companheira | Grândola, a tua vontade Grândola a tua vontade | Jurei ter por companheira | À sombra duma azinheira | Que já não sabia a idade

Grândola, vila morena | Γη της αδερφοσύνης | εκεί που ο άνθρωπος κυβερνάει | στην καρδιά τη δική σου ώ! πόλη Εκεί μέσα που, | που ο άνθρωπος κυβερνάει | Γη αδελφοσύνης | Grândola, vila morena Σε κάθε γωνιά, ένας φίλος | Σε κάθε πρόσωπο, η ισότητα | Grândola, vila morena | Γη αδερφοσύνης Grândola, vila morena … Grândola, vila morena Grandola! στην αποφασιστικότητά σου | ορκίστηκα να σ’ έχω συντρόφισσα | στη σκιά της γέρικης βελανιδιάς | που κανείς δεν ήξερε πόσο χρονών …

Φιλμογραφία + εμπορευματοποίση

• 25 Avril (Πορτογαλία, 1974) – Ταινία των Jacques Comets και Collectif Unicité, 55λ, ασπρόμαυρη.
• Setúbal, ville rouge (Setúbal, η κόκκινη πόλη, Γαλλία / Πορτογαλία 1975), ιστορικό ντοκιμαντέρ (στα πορτογαλικά και γαλλικά), Α/Μ + έγχρωμο 16 mm, 93 λεπτά, από τον Daniel Edinger, με αναφορά στην οργάνωση της λαϊκής εξουσίας στο Setúbal τον Οκτώβριο του 1975.
• As Armas eo Povo – (Πορτογαλλία, 1975), Α/Μ 16/35 mm, 80λ, συλλογική ταινία που απεικονίζει την πρώτη εβδομάδα της επανάστασης, καλύπτοντας τα γεγονότα από τις 25 Απριλίου έως την 1η Μαΐου 1974.
• Continuar a Viver ou Os Índios da Meia-Praia (Πορτογαλία, 1976), ιστορικό ντοκιμαντέρ του António da Cunha Telles, εθνογραφική ταινία του μαχόμενου κινηματογράφου, με αναφορά σε Algarve | Meia-Praia
• Cravos de Abril – Τα Γαρίφαλα του Απρίλη (Πορτογαλία, 1976), ιστορικό ντοκιμαντέρ, Α/Μ και έγχρωμο 16 mm, 28λ του Ricardo Costa, με τα γεγονότα από τις 25 Απριλίου έως την 1η Μαΐου.
• Σκηνές από την ταξική πάλη στην Πορτογαλία (Cenas da Luta de Classes em Portugal, EUA/Portugal 1977, ΗΠΑ + Πορτογαλία 1977), Α/Μ + έγχρωμο 16 mm, 85λ, από τον Robert Kramer.
• Outro País – Μια άλλη χώρα – (Πορτογαλία, 2000), ντοκιμαντέρ του Sérgio Tréfaut, κινηματογραφική ματιά στην επανάσταση
• Capitães de Abril – Καπετάνιοι του Απρίλη (Πορτογαλία, 2000), ταινία μεγάλου μήκους της Maria de Medeiros
• Alla rivoluzione sulla due cavalli – 2 CV (Ιταλία, 2001), ταινία / παρωδία μεγάλου μήκους του Maurizio Sciarra: ταξίδι Παρίσι Λισσαβώνα, ανήμερα των γαρίφαλων «με μια μυθική Citroën 2 CV».
• As Ondas de Abril – Τα κύματα του Απριλίου (Ελβετία / Γαλλία / Πορτογαλία, 2013), ταινία μεγάλου μήκους του Lionel Baier
• Capitães de Abril

Les Grandes Ondes (à l’ouest)

Συνεχίζεται

📷  ℹ️  Το φόντο της φωτο-κεφαλίδας είναι από τις ιστορικές λήψεις του μεγάλου φωτογράφου Marc Riboud και -πρότι μοιάζει δεν αφορά εκείνη την περίοδο: «The Young girl holding a flower» είναι στην Washington, DC., τον Οκτώβρη του 1967 και έχει να κάνει με τις κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ.