Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στις 22 του Μάη 1943 η Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς έκανε γνωστή στον κόσμο μια απόφαση με την οποία προτεινόταν: “Να διαλυθεί η Κομμουνιστική Διεθνής σαν καθοδηγητικό κέντρο του διεθνούς εργατικού κινήματος και τα τμήματά της ν’ απαλλαγούν από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το καταστατικό της Κομμουνιστικής Διεθνούς και τις αποφάσεις των Συνεδρίων της”. Η απόφαση έλεγε: “Το Προεδρείο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, μη μπορώντας, λόγω των συνθηκών, που δημιούργησε ο παγκόσμιος πόλεμος, να συγκαλέσει συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, υποβάλλει για έγκριση στα τμήματα της Κομμουνιστικής Διεθνούς την παρακάτω πρόταση” (διάλυσης). Την απόφαση την υπέγραφαν τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς: Γκότβαλντ, Ντιμιτρόφ, Ζντάνοφ, Κολάροφ, Κόπλενιγκ, Κουούσινεν, Μανουίλσκι, Μαρτί, Πικ, Τορέζ, Φλορίν και Ερκολι (Τολιάτι), και την υποστήριζαν με τις υπογραφές τους αντιπρόσωποι των Κομμουνιστικών Κομμάτων της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Φινλανδίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας. Η απόφαση πάρθηκε ομόφωνα στις 15 του Μάη 1943 στη Μόσχα
Η απόφαση του Προεδρείου κοινοποιήθηκε στα κόμματα – τμήματα της Γ΄ Διεθνούς προκειμένου να αποφασίσουν αν θα την κάνουν αποδεκτή, αφού στις συγκεκριμένες συνθήκες του πολέμου κρίθηκε αδύνατη η διεξαγωγή Συνεδρίου της Διεθνούς για να αποφασιστεί αυτό το θεμελιακής σημασίας ζήτημα.
Η ΚΕ του ΚΚΕ (2.6.1943) ενέκρινε τη θέση αυτοδιάλυσης της ΚΔ. Η σχετική απόφαση ανέφερε ανάμεσα σε άλλα: «1. (…) Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας (…) χαιρετίζει την πρωτοβουλία του προεδρείου της Εκτελεστικής Επιτροπής της. Σε στιγμές που ο αιμοβόρος φασισμός (…) απειλεί να δουλώσει τα πάντα (…) δεν υπάρχει πιο μεγάλη υπηρεσία. (…) Η διάλυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς είναι σήμερα η μόνη ενδεδειγμένη πράξη σωστής μαρξιστικής πολιτικής. (…) Γι’ αυτό ο άξονας μαίνεται, γι’ αυτό οι λαοί το χαιρετούν μ’ ενθουσιασμό. (…) Είναι συνεπώς μέτρο (…) που μας πλησιάζει αποφασιστικά στη νίκη» (Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 5, σελ. 147-148 και 147-153 ολόκληρο το κείμενο, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1981).
Η διαδικασία ολοκληρώθηκε με τη γνωστοποίηση των αποφάσεων των κομμάτων στο Προεδρείο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τις οποίες και συζήτησε στην τελευταία συνεδρίασή του στις 8 του Ιούνη 1943.
Στην απόφαση αναφέρεται: «Από τις 10 του Ιούνη 1943 η Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το Προεδρείο και η Γραμματεία της Εκτελεστικής Επιτροπής, καθώς και η Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου θεωρούνται διαλυμένες»
Το ΚΚΕ στην απόφαση του 18ου Συνεδρίου στο δεύτερο θέμα «Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Η αντίληψη του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό», σχετικά με το θέμα της διάλυσης της Διεθνούς και την επίδραση της απόφασης αυτής στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα εκτιμά: «H διάλυση της KΔ (Mάης 1943), παρά τα προβλήματα ενότητας που αυτή είχε και ανεξάρτητα από το αν αυτή μπορούσε να διατηρηθεί ή όχι, στέρησε από το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα το κέντρο και τη δυνατότητα συντονισμένα να επεξεργαστεί την επαναστατική στρατηγική για τη μετατροπή του αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ή στην ξένη κατοχή σε αγώνα για την εξουσία, ως ενιαίο καθήκον που αφορούσε το κάθε KK στις συνθήκες της δικής του χώρας (…)
Το Ντοκουμέντο
Το ντοκουμέντο που παρουσιάζουμε αφορά πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ» που ήταν όργανο της Κ.Ε του ΕΑΜ (Αθήνα 11 Ιουνίου 1943- αριθ. Φύλλου 21-Ψηφιακό αρχείο ΑΣΚΙ). Στο άρθρο αυτό- με τίτλο «Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ» – που είναι ανυπόγραφο αποτυπώνονται οι αντιλήψεις που κυριάρχησαν τότε σχετικά την σημασία της διάλυσης της Κ.Δ.
«Η διάλυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς αποτελεί ένα γεγονός με τεράστια σημασία.
Η ταραχή και σύγχυση που προκάλεσε το μεγάλο αυτό ιστορικό γεγονός στην χιτλεροφασιστική παράταξη ,φαίνεται καθαρά στις σπασμωδικές προσπάθειες της προπαγάνδας του Γκαίμπελς που επιχειρεί να εμφανίσει βασικά σαν «μπλόφφα και μηχανορραφία» της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ενώ δεν παραλείπει από το άλλο μέρος να τονίζει στους εργάτες ότι τάχα προδόθηκαν απ’ αυτήν.
Οι λαοί όμως όλων των χωρών ανεξαιρέτως ,αντιλαμβάνονται σαφέστατα την σημασίαν της μεγάλης αυτής πολιτικής πράξεως μέσα στην γενικότερη πορεία του πολέμου. Η ιστορική αναγκαιότητα της διάλυσης της Κ.Δ διευκολύνει την συνένωση όλων των εθνικών δυνάμεων της κάθε χώρας ξεχωριστά και όλων των χωρών μαζύ, στον γενικό συνασπισμόν των λαών εναντίον των σκοτεινών δυνάμεων του φασισμού που αποτελεί τον κύριο εχθρό της προόδου, της ευημερίας και της ελευθερίας της ανθρωπότητας.
Για τη χώρα μας η διάλυση της Κ.Δ αποτελεί το τελευταίο χτύπημα για την πλήρη καταρράκωση της συκοφαντίας εναντίον του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Όσο για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος η Κεντρική του Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα την απόφαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και διαδήλωσε την θέλησή του να συνεχίσει με τον ίδιο και με ανώτερο ενθουσιασμό της πολιτική του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ»
_________________________________________________________________________________________________
Αλέκος Α. Χατζηκώστας Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 7 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
