Το 1ο (Ιδρυτικό) Συνέδριο της Κόκκινης Διεθνούς των Εργατικών Συνδικάτων (ΚΔΕΣ – RILU – Προφιντέρν), συγκλήθηκε παράλληλα σχεδόν με το 3ο Συνέδριο της ΚΔ ,11 μήνες μετά από τη δημιουργία του προσωρινού οργανωτικού της πυρήνα («Διεθνές Συμβούλιο Συνδικάτων» και έλαβε χώρα στη Μόσχα από τις 3 έως τις 19 Ιουλίου 1921 Στο Συνέδριο συμμετείχαν 380 εκπρόσωποι από 41 χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας, μεταξύ των οποίων Ρωσία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Γερμανία. , Τσεχοσλοβακία, Αυστρία, Πολωνία, Φινλανδία, Κορέα, Κίνα και Νότια Αφρική.
Σύμφωνα με τον Α. Λαζόφσκι (που εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας με την ολοκλήρωση των εργασιών του) σχετικά με τη σύνθεση των αντιπροσώπων- με βάση την εισήγηση του- είχαμε: «…Στο Συνέδριο συμμετείχαν 380 αντιπρόσωποι, εκ των οποίων 336 με αποφασιστική ψήφο και 44 με συμβουλευτική ψήφο, από 41 χώρες. Έτσι, σχεδόν όλες οι χώρες του κόσμου εκπροσωπήθηκαν. Εκτός από τους εκπροσώπους από τη Ρωσία και τις αδελφές δημοκρατίες είχαμε εκπροσώπους από τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Δανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, την Αργεντινή, το Μεξικό. υπήρχαν επίσης εκπρόσωποι από την Κορέα, τη Φινλανδία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Αυστρία, την Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία και ακόμη και ορισμένοι από τις ολλανδικές αποικίες — από την Ιάβα. Όσον αφορά τον αριθμό των χωρών που εκπροσωπήθηκαν στο Συνέδριο, το τελευταίο ήταν ακόμη πιο πολυάριθμο από όλα τα προηγούμενα συνέδρια της παλιάς Διεθνούς. Ωστόσο, πολλές χώρες εκπροσωπούνταν μόνο από επαναστατικές ή αντιπολιτευόμενες μειονότητες ή κομμουνιστικές ομάδες, οργανωμένες με διάφορους τρόπους, σύμφωνα με διάφορους τύπους και αρχές – ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες της μιας ή της άλλης χώρας. Αλλά μια τέτοια σύνθεση του Κογκρέσου -η παρουσία αντιπροσώπων από 41 χώρες που αντιπροσώπευαν ολόκληρη την αριστερή πτέρυγα του εργατικού κινήματος- ήταν υποχρεωμένη από την αρχή να εγείρει όλα τα ερωτήματα που ταράζουν το συνδικαλιστικό κίνημα διαφορετικών χωρών….»
Τα θέματα της ημερήσιας διάταξης ήταν: 1) Έκθεση του Προσωρινού Διεθνούς Συμβουλίου Συνδικάτων, που συστάθηκε τον Ιούλιο του ‘1920. 2) Η παγκόσμια οικονομική κρίση και τα συνδικαλιστικά καθήκοντα και τακτικές. 3) Συνδικαλιστικές οργανώσεις και κόμματα. Η Κόκκινη Διεθνής των Συνδικάτων και η Κομμουνιστική Διεθνής. 4) Συνδικάτα, επιτροπές εργοστασίων. 5) Συνδικαλιστικές οργανώσεις και έλεγχος των εργαζομένων στην παραγωγή. 6) Ανεργία 7) Για το ζήτημα του εργατικού κινήματος στις αποικίες και στις χώρες της ανατολής. 8) Οργανωτική συγκρότηση. 9) Γυναίκες στην παραγωγή και στα συνδικάτα. Ακόμη εγκρίθηκε προκήρυξη του συνεδρίου προς τους εργάτες όλου του κόσμου καθώς και τα εξής ντοκουμέντα: Έκκληση του συνεδρίου προς τους εργάτες όλου του κόσμου ενάντια στη Λευκή τρομοκρατία, πρόσκληση στους εργάτες της Μ. Βρετανίας, πρόσκληση προς το ισπανικό προλεταριάτο και χαιρετισμός στο ρώσικο προλεταριάτο. Τέλος, το συνέδριο ενέκρινε Καταστατικό της Οργάνωσης.
Το συνέδριο εξέλεξε ένα ευρύ Εκτελεστικό Συμβούλιο που το αποτελούσαν τέσσερις σοβιετικοί αντιπρόσωποι, δύο αντιπρόσωποι από κάθε μεγάλη συνδικαλιστική οργάνωση άλλων χωρών και ένας από τις μικρότερες. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο εξέλεξε εφταμελές Εκτελεστικό Γραφείο. Γενικός Γραμματέας της “Προφιντέρν” εκλέχτηκε ο Α. Λοζόφσκι, βετεράνος συνδικαλιστής με πλούσια δράση στη Ρωσία και την Αγγλία
Το χαιρετιστήριο μήνυμα του Λένιν, που στάλθηκε ως απάντηση σε πρόσκληση πολλών αντιπροσωπειών για συμμετοχή, διαβάστηκε στη δέκατη έβδομη συνεδρίαση στις 19 Ιουλίου.
“Σύντροφε Ρίκοφ
Σας παρακαλώ πολύ να διαβιβάσετε στους αντιπροσώπους του Διεθνούς συνεδρίου των συνδικάτων τα παρακάτω:
Τους ευχαριστώ ολόψυχα για τη πρότασή τους που μου διαβιβάσατε να έρθω στο συνέδριο. Λυπάμαι πολύ που δεν μπορώ λόγω αρρώστιας να το κάνω αυτό, γιατί με εντολή του γιατρού έπρεπε να φύγω από τη Μόσχα με μηνιαία άδεια.
Σας παρακαλώ να διαβιβάσετε στους αντιπροσώπους το χαιρετισμό μου και τις θερμές ευχές μυ για την επιτυχία του συνεδρίου. Είναι δύσκολο να βρεί κανείς τις λέξεις για να εκφράσει όλη τη σπουδαιότητα του Διεθνούς συνεδρίου των συνδικάτων. Οι ιδέες του κομμουνισμού κατακτούν ασταμάτητα παντού σε όλες τις χώρες, σε όλο τον κόσμο τα μέλη των συνδικάτων! Η κατάκτηση δεν προχωρά κανονικά, ρυθμικά, ισόμετρα, ωστόσο προχωρεί ασταμάτητα, υπερνικώντας χιλιάδες εμπόδια. Το Διεθνές συνέδριο των συνδικάτων θα επιταχύνει τη κίνηση αυτή. Ο κομουνισμός θα νικήσει μέσα στα συνδικάτα. Καμιά δύναμη στον κόσμο δεν θα συγκρατήσει την κατάρρευση του καπιταλισμού και τη νίκη της εργατικής τάξης ενάντια στην αστική τάξη.
Με θερμό χαιρετισμό και με την πεποίθηση στην αναπόφευκτη νίκη του κομμουνισμού.
Ν. Λένιν» (ΑΠΑΝΤΑ τ. 44)
Οι στόχοι της, σύμφωνα με τη εισαγωγή του ψηφισμένου καταστατικού ήταν: «…Η ταξική πάλη έχει πια φτάσει σε τέτοιο βαθμό ανάπτυξης και οξύτητας που η εργατική τάξη, για να διεξαγάγει και να ολοκληρώσει με επιτυχία τον αγώνα της για χειραφέτηση, πρέπει να αγωνιστεί ως σταθερή επαναστατική ταξική δύναμη, όχι μόνο σε μια εθνική, αλλά και σε μια διεθνή κλίμακα ενάντια στην αστική τάξη που, παρά τον έντονο ανταγωνισμό στην παγκόσμια αγορά, είναι στενά ενωμένη στο μίσος της για την προλεταριακή επανάσταση και σταθερά συγκολλημένη ενάντια στην παραμικρή προσπάθεια του προλεταριάτου να απελευθερωθεί από την εκμετάλλευση. Εφόσον η εκμετάλλευση είναι διεθνής, η καταπολέμησή της πρέπει να έχει διεθνή χαρακτήρα. Όλες οι διεθνείς των εργατικών συνδικάτων, που υπήρχαν μέχρι σήμερα, στην καλύτερη περίπτωση δεν ήταν παρά διεθνή στατιστικά γραφεία αμοιβαίας πληροφόρησης. Η Διεθνής Γραμματεία Εργατικών Συνδικάτων πριν από τον πόλεμο ήταν απλώς μια υπηρεσία πληροφόρησης, δεν επιδίωκε κανέναν μαχητικό ταξικό στόχο. Η Διεθνής Συνδικάτα Εργασίας του Άμστερνταμ είναι ακόμη λιγότερο ικανή να ασχοληθεί με τα επίμαχα ζητήματα, από τον προκάτοχό της. Το πρώτο δεν ήταν παρά ένα γραφείο πληροφοριών. ο τελευταίος ασχολείται με την πολιτική του χειρότερου είδους, με την αντιπρολεταριακή, αστική πολιτική. Διατυπώνει την ιδέα της ταξικής συνεργασίας, της κοινωνικής ειρήνης και της ειρηνικής μετάβασης από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό. Στην ουσία της είναι μια διεθνής αντίδρασης στον αγώνα για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης. Απέναντι σε αυτή τη Διεθνή της ανικανότητας, της σύγχυσης, της υποτέλειας στην αστική τάξη, όπως η Διεθνής του Άμστερνταμ, πρέπει να αντιταχθούμε – μια Διεθνής επαναστατικού σθένους, ταξικής δραστηριότητας, μια Διεθνής που, μαζί με την Κομμουνιστική Διεθνή, θα οργανώσει την εργατική τάξη για την ανατροπή του καπιταλισμού, την καταστροφή του αστικού κράτους και την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου. μια Διεθνής που θα αρπάξει όλα τα μέσα παραγωγής και θα ιδρύσει την Κομμουνιστική Κοινοπολιτεία.
Μια τέτοια μαχητική εργατική Διεθνής μπορεί να οικοδομηθεί μόνο από επαναστατικά ταξικά συνδικάτα, με συνείδηση του σκοπού και των μεθόδων της αμυντικής και επιθετικής πάλης ενάντια στον ταξικό εχθρό. Το πρόβλημα που έχει θέσει η ιστορία ενώπιον των επαναστατικών συνδικάτων απαιτεί τη μέγιστη συγκέντρωση δύναμης, απαράμιλλη ένταση και τη μεγαλύτερη αυτοθυσία των συνειδητών πρωτοποριακών στοιχείων της εργατικής τάξης…»
Το συνέδριο πήρε απόφαση να είναι οργανωτικά αυτοτελής η Προφιντερν αλλά με τον όρο να υπάρχει ενότητα δράσης με την Κομιντερν στον αγώνα για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Βασικό της καθήκον όπως έγραφε το εγκεκριμένο καταστατικό η Προφιντερν δεν θεωρούσε τη διάλυση των παλιών συνδικαλιστικών οργανώσεων, αλλά τη κατάχτηση τους, ορίζοντας σαν μέσο γι’αυτό τη οργάνωση μαχητικών οργανώσεων στα εργοστάσια και κατά ομάδες εργοστασίων για την αντιπαράταξη των δυνάμεων του διεθνούς προλεταριάτου στις δυνάμεις της διεθνούς αστικής τάξης. Καθοδηγητικά όργανα της ήταν το εκλεγόμενο από το συνέδριο Κεντρικό Συμβούλιο και το Εκτελεστικό του γραφείο.
Στόχος ουσιαστικός του Συνεδρίου και της Προφιντέρν ήταν να συνενώσει όλες εκείνες τις δυνάμεις στο παγκόσμιο συνδικαλιστικό κίνημα που υιοθετούσαν μια γραμμή αντιπαράθεσης και ρήξης με την αντιδραστική, ρεφορμιστική γραμμή ταξικής συνεργασίας στα συνδικάτα και έθεταν επαναστατικούς στόχους κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Στα πρώτα βήματά της η προσπάθεια αυτή χαρακτηρίστηκε από μια ορισμένη αντιφατικότητα, καθώς στο εσωτερικό της Προφιντέρν συνυπήρχαν και δυνάμεις με καθαρά επαναστατικό προσανατολισμό (με τους κομμουνιστές να δίνουν την καθοδηγητική κατεύθυνση στην οργάνωση), αλλά και δυνάμεις αναρχοσυνδικαλιστικές, αριστερίστικες ή ακόμα και άλλες που δεν είχαν απαλλαγεί από τα κατάλοιπα της ρεφορμιστικής τακτικής. Η διαπάλη πάνω σε μια σειρά ζητήματα τακτικής του συνδικαλιστικού κινήματος αντανακλούσε τη σύνθεση αυτή της Προφιντέρν. Οι αναρχοσυνδικαλιστές, αλλά και μια μερίδα κομμουνιστών που έρεπαν στον αριστερισμό, υποστήριζαν ότι τα παλιά συνδικάτα ήταν απαρχαιωμένα, βρίσκονταν στο στάδιο της αποσύνθεσης και γι’ αυτό οι εργάτες θα έπρεπε να τα εγκαταλείψουν και να δημιουργήσουν νέες επαναστατικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, βασισμένες πάνω στις αρχές του βιομηχανικού συνδικαλισμού. Η άποψη αυτή έβρισκε απήχηση στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, στους “αριστερούς” κομμουνιστές της Γερμανίας κ.ά. Πρώτη συντριπτική απάντηση στην άποψη αυτή είχε δοθεί από τον ίδιο τον Λένιν με την περίφημη μπροσούρα του “Ο Αριστερισμός παιδική αρρώστια του κομμουνισμού” που κυκλοφόρησε το 1920 κι αυτό υπήρξε καθοριστικής σημασίας συμβολή για τη λήψη ορθών αποφάσεων στο ιδρυτικό συνέδριο της “Προφιντέρν”.
Τελικά αυτή η Προφιντέρν υπήρχε μέχρι τα τέλη του 1937 και είχε μεγάλη επιρροή στο παγκόσμιο συνδικαλιστικό κίνημα.
