Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Για το πολιτικό χρήμα στις ΗΠΑ… – του Αλέκου Χατζηκώστα

Η είδηση πέρασε ασχολίαστη, όμως δείχνει και την ουσία του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ, του ποιου τελικά τα συμφέροντα εξυπηρετεί:
“…Γι’ αυτό και η προώθηση της υποψηφιότητας Χάρις για το χρίσμα των Δημοκρατικών, που ήρθε μερικές εβδομάδες πριν το συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο που θα διεξαχθεί μεταξύ 19 έως 22 Αυγούστου, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.

Οι μεγάλοι χρηματοδότες του κόμματος φάνηκαν γενναιόδωροι με το «καλημέρα» της υποψηφιότητάς της, καθώς η αντιπρόεδρος Χάρις συγκέντρωσε πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια μέσα στο πρώτο 24ωρο, αφότου παρέλαβε τη σκυτάλη από τον Μπάιντεν.”” (Από δημοσιεύματα των ΜΜΕ)

Πολύ απλά η προώθηση εκλογής υποψήφιων έχει ως υλική βάση τα χρήματα όχι των απλών πολιτών, αλλά χορηγών που τα δίνουν όχι για την “ψυχή της μάνας τους” αλλά για την προώθηση των ιδιαίτερων ταξικών τους συμφερόντων . Φυσικά ο εκάστοτε πρόεδρος εξυπηρετεί συνολικά τα συμφέροντα του καπιταλιστικού συστήματος των ΗΠΑ, αλλά στην πράξη και συχνά κάποιου κομματιού περισσότερο (π.χ εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε πετρέλαιο, όπλα, “πράσινη ενέργεια”) και έτσι ως αποτέλεσμα των ενδοαστικών αυτών αντιθέσεων έχουμε εκφράσεις σε πολιτικό επίπεδο μέσω των διαφορετικών προσώπων ή κομμάτων (Δημοκρατικοί, Ρεμπουμπλικάνοι) και για την Προεδρία.

Ας δούμε ορισμένα πλευρές (στηριγμένες σε πληροφορίες από αρθρογραφία στο διαδίκτυο) που δείχνουν το “είδος” της αστικής δημοκρατίας που υπάρχει εκεί για να μην καλλιεργούνται αυταπάτες:

1. Ο νόμος που διέπει τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων (Federal Election Campaign Act – FECA) χρονολογείται από το 1971 και αποτελεί τη βάση για όλες τις μεταγενέστερες νομοθετικές ρυθμίσεις. Η σημαντικότερη συνεισφορά του είναι η δημιουργία μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής που εγγυάται τη δημοσιοποίηση όλων των κονδυλίων – κρατικών και ιδιωτικών – που πηγαίνουν στα ταμεία των κομμάτων και των προεδρικών υποψηφίων.Η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα είναι οι εισφορές των ιδιωτών. Τα χρήματα αυτά πηγαίνουν κατευθείαν στους υποψηφίους, με περιορισμούς όμως ως προς το ύψος τους, που επιβάλλει ο FECA.Το 1971 καθιερώθηκε σε ομοσπονδιακό επίπεδο η κρατική χρηματοδότηση. Οι υποψήφιοι στις προκριματικές εκλογές που επιθυμούν να δεχθούν κρατική χρηματοδότηση πρέπει να συμμορφωθούν στους περιορισμούς ως προς το ύψος των δαπανών, να τηρούν αρχεία και να τα καταθέτουν προς έλεγχο. Τα δύο μεγάλα κόμματα εισπράττουν επιχορήγηση για τη διεξαγωγή των συνεδρίων τους, από τα οποία αναδεικνύεται τυπικά ο προεδρικός υποψήφιος. Τέλος, οι δύο υποψήφιοι λαμβάνουν ομοσπονδιακή επιχορήγηση για να καλύψουν τα έξοδα της εκστρατείας τους. Αξίζει εδώ να πούμε ότι ο υποψήφιος πρόεδρος μπορεί να επιλέξει να μην κάνει χρήση της επιχορήγησης και να βασιστεί μόνο στις εισφορές των ιδιωτών. Η νομοθεσία υποχρεώνει τους υποψηφίους να επιλέξουν τον έναν ή τον άλλο δρόμο – όχι και τους δύο.

2. Για να γίνει αντιληπτό το πως χρηματοδοτούνται οι καμπάνιες, πρέπει πρώτα να λάβουμε υπόψη τους διάφορους τύπους οργανισμών που μετέχουν στην εκλογική διαδικασία και στη συνέχεια να δούμε τα όρια και τις βασικές ρυθμίσεις του καθενός. Οι κύριοι τύποι πολιτικών οργανισμών είναι οι παρακάτω:

Εκλογική Επιτροπή Υποψηφίου

Αυτές οι εκλογικές επιτροπές υπάγονται απευθείας στους υποψηφίους (π.χ. Τραμπ, Μπάιντεν) και διοικούνται από τους ίδιους και τους επιτελείς τους. Όταν αναφερόμαστε στην καμπάνια του Τραμπ, μιλάμε για αυτόν ακριβώς τον τύπο πολιτικού οργανισμού. Στις εκλογικές επιτροπές υποψηφίων απαγορεύεται ρητά η λήψη χρηματοδότησης από επιχειρήσεις, σωματεία, μ.κ.ο., ξένοι υπήκοοι. Επίσης, απαγορεύεται να χρηματοδοτήσει τρίτο πρόσωπο τη δωρεά ενός άλλου (π.χ. ο σύζυγος καταθέτει δικά του χρήματα στο όνομα της γυναίκας του).

Εκλογική Επιτροπή Κόμματος

Εδώ μιλάμε για επίσημες κομματικές επιτροπές οι οποίες μπορεί να είναι σε ομοσπονδιακό (δηλαδή το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα) ή σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο (π.χ. το Δημοκρατικό Κόμμα της Βιρτζίνια). Αρκετοί περιορισμοί ως προς την άντληση χρηματοδότησης είναι και εδώ αντίστοιχοι με τις επιτροπές των υποψηφίων.

Επιτροπή Πολιτικής Δραστηριότητας (Political Action Committee – PAC)

Οι ΕΠΔ εμφανίστηκαν στην Αμερική τη δεκαετία του 40, μέσω του εργατικού κινήματος. Σκοπός τους είναι να αντλούν και να ξοδεύουν χρήματα προκειμένου να εκλέξουν ή να αποτρέψουν την εκλογή υποψηφίων. Υπάρχουν κυρίως δύο ειδών ΕΠΔ ανάλογα με το ποιος τα χρηματοδοτεί και για ποιους χρηματοδοτούν με τη σειρά τους. Αν μία ΕΠΔ χρηματοδοτεί περισσότερους από πέντε υποψηφίους λέγεται ΕΠΔ πολλαπλών υποψηφίων και οι υπόλοιπες λέγονται μη-πολλαπλών υποψηφίων. Σύνδεσμοι επιχειρήσεων, συνδικαλιστικά σωματεία, μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί με ιδεολογικούς σκοπούς, ακόμα και πολιτικοί προκειμένου να στηρίξουν άλλους πολιτικούς μπορούν να ιδρύσουν ένα PAC. Οι περιορισμοί στη λήψη και απονομή χρηματοδότησης σε αυτούς τους οργανισμούς είναι λίγο πιο αυστηροί από τους δύο προηγούμενους τύπους.

SUPER PACs

Αυτός είναι ίσως ο πιο σκοτεινός τύπος πολιτικού χρήματος. Τα Super PACs είναι οργανισμοί που ενώ έχουν ως σκοπό να εκλέξουν ή να αποτρέψουν την εκλογή υποψηφίων, δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτούν κανέναν άλλο οργανισμό, δηλαδή κάνουν ανεξάρτητες δαπάνες. Για παράδειγμα, ένα σωματείο εργαζομένων επιθυμεί την αύξηση του κατώτατου μισθού. Αντί να μαζέψει χρήματα μέσα από την ΕΠΔ του, δημιουργεί ένα Super PAC το οποίο κάνει από μόνο του καμπάνια υπέρ του υποψηφίου που στηρίζει: παράγει τηλεοπτικά σποτ, κάνει διαφημιστική καμπάνια στα social media, εγγράφει ψηφοφόρους στους εκλογικούς καταλόγους κλπ.

Κάθε χορηγία που γίνεται σε όλους τους παραπάνω οργανισμούς κατατίθεται στην αρμόδια αρχή (FEC). Όμως, τα Super PACs, επειδή είναι ανεξάρτητοι οργανισμοί που δεν επιτρέπεται να συντονίζονται με τους υποψηφίους που στηρίζουν, προστατεύονται από την 1η τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος σε τέτοιο βαθμό που τους επιτρέπει να λαμβάνουν απεριόριστη χρηματοδότηση χωρίς απαραίτητα να μπορεί να εντοπιστεί ο χορηγός τους.

Πέρα λοιπόν από τα SUPER PACs, όλοι οι υπόλοιποι οργανισμοί έχουν σαφή όρια ως προς τα χρήματα που μπορούν να αντλήσουν και να δωρίσουν.