Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //
Έχουν περάσει τριάντα χρόνια από τότε που ελήφθη στη Βουλή η απόφαση για τη δημοτικοποίηση του Σχολείου. Το 1989, ο τότε υπουργός Παιδείας Σοσιαλδημοκράτης Γκόραν Πέρσον κατάφερε να περάσει απόφαση στην Βουλή, με ψήφους 162 υπέρ και 157 κατά, το σχολείο να γίνει τοπική και όχι εθνική υπόθεση. Την πρόταση των Σοσιαλδημοκρατών στήριξε με την ψήφο του το σημερινό «Αριστερό κόμμα».
Αν και η Εθνική Ένωση Δασκάλων απεργούσε για πέντε ολόκληρες εβδομάδες και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες, η Βουλή το ψήφισε με διαφορά μόλις πέντε ψήφων και μετέφερε όλη την ευθύνη για το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς στους Δήμους. Αυτό έγινε, μεταξύ άλλων και μέσω πολιτικών παρεμβάσεων στις συλλογικές συμβάσεις όπου δόθηκαν υποσχέσεις για καλύτερη μισθολογική ανάπτυξη για ορισμένες ομάδες εκπαιδευτικών. Το διδακτικό προσωπικό διασπάστηκε και οι πληγές έγιναν βαθιές. Ο νόμος εφαρμόστηκε το 1991.
Επιπλέον, της δημοτικοποίησης ακολούθησε η ελεύθερη επιλογή σχολείου από τους μαθητές και γονείς ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας που αποδυνάμωσε τα σχολεία των συνοικιών και της Επαρχίας το 1992 και το επόμενο έτος πραγματοποιήθηκε μια ταχεία μεταρρύθμιση ίδρυσης ιδιωτικών ή «ανεξάρτητων» σχολείων όπως ονομάζονται εδώ, χωρίς καμία έρευνα. (έχουμε αναφερθεί στο ΑΤΕΧΝΩΣ με σειρά αναρτήσεων).
Ακόμη και ο ΟΟΣΑ αναρωτήθηκε ποιος ήταν υπεύθυνος για το σχολείο, όταν επανεξέτασε τα σουηδικά σχολεία μετά το μεγάλο σοκ της μέτρησης PISA του 2012 που έφερε την Σουηδία στην 23η θέση από τις 3-4 πρώτες θέσεις που κατείχε τα προηγούμενα χρόνια.
Η πλειοψηφία των Δήμων και της κοινής γνώμης της Σουηδίας ζητά την εθνικοποίηση της Παιδείας αλλά τα τεράστια κέρδη της ιδιωτικής εκπαίδευσης κρατούν δέσμιες τις κυβερνήσεις ακόμη και των κομμάτων που αντιτάχθηκαν στον νόμο το 1989.
Η Διδασκαλική Ομοσπονδία, όπου συμμετέχουν δάσκαλοι και καθηγητές, παραθέτει 10 επιχειρήματα για την «εθνικοποίηση» του Σχολείου. Να υπενθυμίσουμε πως η χρηματοδότηση γίνεται από τοπικούς φόρους και άρα διαφέρει σημαντικά από δήμο σε δήμο χωρίζοντας τους Δήμους σε “πλούσιους” και “φτωχούς”.
1.Το σχολείο είναι μια εθνική υπόθεση
Η εξύψωση της γνώσης είναι εθνικού ενδιαφέροντος για μια μορφωμένη κοινωνία όπως η Σουηδική. Ως εκ τούτου, το σχολείο είναι πολύ σημαντικό για να αφήσει το κράτος την κύρια ευθύνη του σε μεμονωμένους φορείς με διαφορετικές συνθήκες και φιλοδοξία στόχων.
2.Όλοι οι μαθητές θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες
Οι πιθανότητες επιτυχίας στο σχολείο δεν πρέπει να εξαρτώνται από τον Δήμο στον οποίο ζει ο μαθητής. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τη διασφάλιση ότι τα διαφορετικά σχολεία λαμβάνουν πόρους που απαιτούνται.
3.Η δημοτικοποίηση απέτυχε
Η δημοτικοποίηση – σε συνδυασμό με την ιδιωτικοποίηση και την ελεύθερη επιλογή των σχολείων – έχει οδηγήσει τόσο σε μείωση των αποτελεσμάτων της γνώσης όσο και σε αυξημένες ανισότητες. Ως εκ τούτου, απαιτείται μια νέα κύρια ευθύνη για το σχολείο. Το κράτος έχει τόσο την ικανότητα όσο και την αρμοδιότητα να αναλάβει αυτή την κύρια ευθύνη.
4.Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού πρέπει να γίνει πιο ελκυστικό.
Τόσο τα δημοτικά όσο και τα ανεξάρτητα σχολεία απέτυχαν να αυξήσουν το βαρύτητα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού. Με εθνική βασική ευθύνη για το σχολείο, μπορούν να βελτιωθούν οι ευκαιρίες ανάπτυξης, οι προυποθέσεις και οι συνθήκες για τους εκπαιδευτικούς. Είναι ευκολότερο να βρεις έναν φορέα, το κράτος, για να δώσει προτεραιότητα στην ελκυστικότητα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, σε σύγκριση με τους 290 δήμους και αρκετές εκατοντάδες ιδιωτικά σχολεία με ισάριθμες προτεραιότητες και θέσεις.
5.Διάθεση πόρων σύμφωνα με τις ανάγκες των μαθητών
Σήμερα, διαφορετικοί δήμοι επενδύουν διαφορετικά στο σχολείο – και δίνουν διαφορετικούς πόρους σε μαθητές με ειδικές ανάγκες. Με την εθνική χρηματοδότηση, ισοδύναμη σε ολόκληρη τη χώρα, οι πόροι μπορούν να διατεθούν σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών και των σχολείων.
6.Εξασφάλιση ότι οι μεταρρυθμίσεις έχουν αποτέλεσμα
Σήμερα, οι δήμοι εφαρμόζουν τις νέες απαραίτητες μεταρρυθμίσεις διαφορετικά. Με σαφή και συντονισμένη διακυβέρνηση, και κατευθύνοντας την αποστολή γνώσης απευθείας στα σχολεία – χωρίς μεσάζοντες, Δήμους, ιδιώτες – διασφαλίζεται ότι οι νέοι εκπαιδευτικοί νόμοι, μεταρρυθμίσεις και πρωτοβουλίες εφαρμόζονται σωστά σε ολόκληρη τη χώρα.
7.Περισσότερη διδασκαλία, λιγότερη γραφειοκρατία
Το σχολείο που ανήκει στους Δήμους σήμερα αποτελείται από 290 διαφορετικά σχολικά διοικητικά συστήματα. Είναι γραφειοκρατική και αναποτελεσματική σπατάλη πόρων. Με μια ενοποιημένη κρατική ιδιοκτησία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότεροι πόροι για τη διδασκαλία.
8.Φυσική σύνδεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Σήμερα, τα σχολεία διοικούνται από τους δήμους – οι οποίοι κατά τα άλλα είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνοι για την κοινωνική φροντίδα και ορισμένες υποδομές και σχεδιασμό. Είναι πιο φυσικό το κράτος, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αγορά εργασίας και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, να έχει επίσης την κύρια ευθύνη για τα σχολεία.
9.Αφήστε τους επαγγελματίες να αναλάβουν την ευθύνη για την διδασκαλία
Σήμερα, οι τοπικοί πολιτικοί, οι γραφειοκράτες και οι ομάδες εργολαβικών συμφερόντων στην Παιδεία, αναμειγνύονται στον τρόπο με τον οποίο η διδασκαλία πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Οι εκπαιδευμένοι εκπαιδευτικοί και διευθυντές πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη διδασκαλία, μέσω της πραγματικής επαγγελματοποίησης και αποκέντρωσης.
10.Σταματήστε την διελκυστίνδα για την εξουσία και τους πόρους
Η πρωταρχική ευθύνη για το σχολείο θα πρέπει να διέπεται από αυτό που δημιουργεί τις καλύτερες συνθήκες για αυξημένη ισοδυναμία και αυξημένα αποτελέσματα γνώσης, όχι από μια διελκυστίνδα για την εξουσία των τοπικών παραγόντων πάνω στους πόρους και την επιρροή. Οι Δήμοι πρέπει επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στο μέλλον για τα σχολεία – αλλά με πιο περιορισμένο τρόπο από ό,τι σήμερα.
Η Διδασκαλική Ομοσπονδία αποτελείται από Σοσιαλδημοκράτες συνδικαλιστές. Παρόλο που κάποια επιχειρήματα και προσεγγίσεις έχουν διαχειριστικό χαρακτήρα χωρίς να θίγουν ταξικά την παιδεία που έχουν ανάγκη τα παιδιά τη εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων γίνεται απολύτως καθαρό πως παρόμοια προσπάθεια δημοτικοποίησης των Σχολείων στην Ελλάδα είναι καταδικασμένη να αποτύχει και να χειροτερεύσει την έτσι κι αλλιώς ελλειμματική και προβληματική κατάσταση της Παιδείας στην χώρα μας.
Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία. Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000.
