Γράφει ο Θανάσης Αλεξίου //
Καθηγητής Κοινωνιολογίας/Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Αν βγάλουμε από τη μέση τα πρόσωπα, αυτά που χτυπούσαν και κλωτσούσαν το Δήμαρχο της Θεσσαλονίκης, αλλά και τον ίδιο τον Μπουτάρη ως (πολιτικό) πρόσωπο, μένει η ίδια η δομή, δηλαδή η ίδια η κοινωνία (ως σύστημα κοινωνικών σχέσεων) που παράγει αυτές τις πρακτικές και κάνει τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο. Τις ιδιότητες αυτής της δομής φέρουν τα άτομα (βίαιες συμπεριφορές, ρίξιμο, τσαμπουκάς κ.λπ.). Σαφώς, όταν ασκείς βία έναντι προσώπων, όσο και αν προσδιορίζεσαι από τη δομή, η ευθύνη εξατομικεύεται, υπάρχει δηλαδή προσωπική ευθύνη. Νομίζω όμως πως αν δεν εστιάσουμε στη μηχανική της βίας και στη δομική βία που βγαίνει από τη μισθωτή εργασία (στη δουλειά, στην ανεργία, στην αεργία κ.λπ.) που διέρρηξε ατομικές βιογραφίες, σχέδια ζωής, προσδοκίες κ.λπ. που κρατούσαν τα άτομα μέσα, ακόμη, και σε μια «μικροαστική» καθημερινότητα (δουλειά-σπίτι κ.λπ.), θα χάσουμε το δάσος. Είναι αυτή η δομική βία που βγήκε και υπέσκαψε πάλι τις συμβιωτικές σχέσεις (προσωπικές σχέσεις, παρέες, γειτονιά κ.λπ.) μέσα στις οποίες οι άνθρωποι μάθαιναν και αισθάνονταν ως πρόσωπα (με ντροπές, με αναστολές, με επιφυλάξεις κ.λπ.)
Επομένως δεν είναι ούτε «η πόλη των φαντασμάτων», ούτε οι Πόντιοι (όπως αυθαίρετα γενικεύεται) που κάθε χρόνο, τέτοια μέρα φέρνουν στο νου τους την εικόνα από το Τσάγιεζι, και το ποτισμένο με δάκρυα χώμα του Χαρμάν-κιοϊ (Φανοί, Νίκος Παπάζογλου), που κάνουν τη διαφορά και γεννά αυτά τα φαινόμενα, αλλά η ίδια η δομή. Εξάλλου όπως έχει δείξει η ιστορική εμπειρία, ο φασισμός έβαλε πόδι ακόμη και σε οργανωμένες εργατικές κοινότητες (βλ. την κλασσική έρευνα για τους άνεργους του Mariental/Αυστρία, δεκαετία ’30), όπου η κοινότητα ακολούθησε τους Ναζί. Εξάλλου, ο Παύλος Φύσσας σε μια εργατική πόλη δολοφονήθηκε, στο Κερατσίνι.
Αυτό που κατά τη γνώμη μου προέχει είναι εν πρώτοις η ανασύσταση αυτών των συστημάτων που έχουν διαρρηχθεί και η επάνοδος σε μια «κανονικότητα» (της δουλειάς, των προσωπικών σχέσεων, της παρέας κ.λπ.). Εδώ θα επανακτηθούν κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες, ώστε να δούμε στη συνέχεια, μετρώντας το απόθεμα δύναμης μυαλού, πολιτικού κουράγιου και οργάνωσης, τι μπορούμε να κάνουμε, μέχρι που μπορούμε να προχωρήσουμε το πράγμα. Φοβάμαι πως μέχρι τότε αυτά τα φαινόμενα θα εμφανίζονται, όπως έδειξε και η περίοδος ων Αγανακτισμένων και των Πλατειών, ξανά και ξανά.
