Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770 3 Απριλίου την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του.
Μεγάλη ηγετική προσωπικότητα της Ελληνικής Επανάστασης με έντονη πολεμική και πολιτική δράση σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Εξέχων ηγέτης, συνδύαζε το στρατιωτικό ταλέντο και την προσωπική γενναιότητα με την επαγγελματική πείρα. Με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη οι επαναστάτες κατέλαβαν την Τρίπολη στις 26 Σεπτέμβρη του 1821 και συνέτριψαν την τουρκική στρατιά του Δράμαλη το καλοκαίρι του 1822. Από το 1825 ως το 1827, ως αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων της Πελοποννήσου, χρησιμοποίησε με επιτυχία την τακτική του κλεφτοπόλεμου κατά των αριθμητικά ανώτερων δυνάμεων του Ιμπραήμ. Με τον ερχομό του Καποδίστρια, ο Κολοκοτρώνης στάθηκε στο πλευρό του.
Για τις δημοκρατικές, αντιμοναρχικές του ιδέες καταδικάστηκε σε θάνατο από τη βαυαρική αντιβασιλεία, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Λίγοι εθνικοί ήρωες αξιώθηκαν τόσης πανεθνικής ευγνωμοσύνης όσο ο Κολοκοτρώνης και στα τελευταία χρόνια της ζωής του και μετά το θάνατό του. Στη λαϊκή μνήμη έχει μείνει ως ο πραγματικός αρχιστράτηγος της Επανάστασης και συνάμα ένας αληθινός λαϊκός ηγέτης, βγαλμένος μέσα από τα σπλάχνα του λαού.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κολοκοτρώνης τα πέρασε στην Αθήνα με την ερωμένη του Μαργαρίτα Βελισσάρη (η σύζυγός του είχε πεθάνει το 1820), στο ιδιόκτητο σπίτι του, στη γωνία των σημερινών οδών Κολοκοτρώνη και Λέκκα. Την ίδια περίοδο υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836» και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό στις 4 Φεβρουαρίου 1843, λίγο μετά την επιστροφή στο σπίτι του από δεξίωση στα Ανάκτορα.
