Το κάλεσμα της ηρωίδας ήταν πάντα να παίρνουμε θέση _διεθνιστική, με τη σωστή πλευρά της ιστορίας, στο πλευρό της πατρίδας και της επανάστασης.
Όταν τέτοια μέρα τον Ιούνη του 2007 όλη η χώρα _σαν μια οικογένεια, πήγε να συνοδεύσει τη Βίλμα στο Δεύτερο Μέτωπο, όπου θα ξεκινούσε η αιώνια μάχη, όλοι οι Κουβανοί έγιναν μάρτυρες μιας ιδιαίτερης στιγμής. Εκεί ακούστηκε η φωνή της, ένα τραγούδι αγάπης για τον Ραούλ, αλλά και τα νανουρίσματα που αφιέρωσε σε κάθε παιδί… Στη σιωπή εκείνων των βουνών, η εξαιρετικά εκλεπτυσμένη φωνή της γέμιζε τα κενά και κυλούσε από τα μάτια εκείνων που άξιζε το χέρι της και τις στοργές της. Η Temis Tasende, κόρη του μάρτυρα της Moncada José Luis Tasende (σσ. José Luis Tasende, αντάρτης του Κινήματος της 26ης Ιουλίου η Temis είναι βαφτιστήρα του Ραούλ Κάστρο), έδωσε την τεφροδόχο στον στρατηγό Raúl Castro Ruz για να την τοποθετήσει στο βράχο_μαυσωλείο. Εκεί οι αναστεναγμοί, η δύναμη, τα λουλούδια… Επειδή όμως η Βίλμα είναι από αυτές που πάντα (ξανα)γεννιούνται, ξεκίνησε μια καινούργια πορεία αντάρτισας.
Από παράνομη με το τουφέκι
στη δημιουργία της Ομοσπονδίας Γυναικών Κούβας
Η Βίλμα συνεχίζει να είναι εκείνο το λεπτό κορίτσι, με τα μακριά μαλλιά, που γνώρισε την αγάπη στα βουνά, εν μέσω των κινδύνων που μοιραζόταν ήδη στο Δεύτερο Ανατολικό Μέτωπο Frank País. Αυτή η επιστολή του Ραούλ προς τον Comandante en Jefe Φιντέλ Κάστρο Ρουζ, στις 28 Απριλίου 1958, που αναλύει ζητήματα του πολέμου και της αποτυχίας της απεργίας της 9ης Απριλίου, υποδηλώνει τον σεβασμό που ο αρχηγός των ανταρτών είχε ήδη εκφράσει προς την μαχήτρια ήδη από την πεδιάδα, για τον το θάρρος και τα κριτήριά της _εκείνης, την οποία πρώτα θαύμασε και μετά αγάπησε:
«Εκμεταλλεύτηκα την ευκαιρία να συζητήσω με την Déborah (ένα από τα ψευδώνυμα της παράνομης Vilma) το θέμα της γενικής απεργίας (σσ. αναφέρεται στη μεγάλη απεργία της 9ης Απριλίου 1958, με μάχες και νεκρούς σε όλη τη χώρα) και περισσότερο από όλα το πάντα λανθάνον πρόβλημα μεταξύ της εθνικής ηγεσίας και Sierra Maestra. Ξεκινάμε κάνοντας μια ειλικρινή αυτοκριτική, διεξοδικά και πλήρη, σε υψηλούς τόνους και με συντροφικότητα. Εκθέσαμε τα πιο χοντροκομμένα κριτήρια, πράγματα και αιτίες, αποδεχόμενος, όπως εγώ, πως πιστεύαμε ως δίκαια και αληθινά, τα λάθη που έγιναν. (…)
Αυτή από την πλευρά της, αφού πολέμησε παράνομη, στις 30 Νοεμβρίου 1956, ρισκάροντας τη ζωή της, προμηθεύοντας υλικά και όπλα και τα πάντα, ανεβοκατέβαινε αστραπή τη Σιέρα σε επαφές και συναντήσεις της Εθνικής Διεύθυνσης του Κινήματος της 26ης Ιουλίου, οδηγώντας _μάλλον κάνοντας να πετάει το αυτοκίνητο με το μυαλό στραμμένο στον Frank País – επικεφαλής και φίλος–δολοφονημένος Ιούλη 1957, έχοντας πολλά ονόματα όπως Mónica, Déborah, Alicia και Mariela… βρήκε στα βουνά την ελευθερία που προερχόταν από τη μάχη με τους επικεφαλής του εχθρού, χωρίς κανένα φόβο. Γι’ αυτό ένιωσε πολύ χαρούμενη όταν, οριστικά, έμεινε στο Δεύτερο Μέτωπο (σσ. γύρω από το Santiago de Cuba), σύμφωνα με την επιστολή προς τη Σίλια Σάντσεθ, που ήταν μαζί με τον Φιντέλ στη Σιέρα Μαέστρα, (σσ. στο Πρώτο Μέτωπο Χοσέ Μαρτί)
«Αν μπορούσατε να δείτε τα πράγματα που έγιναν δυνατά εδώ! Σ΄ αυτό το μέτωπο !! για να πιστέψετε όλα όσα έχουν επιτευχθεί. Επί του παρόντος, οι Αγροτικοί Σύλλογοι πολλαπλασιάζονται και μια αληθινή Επανάσταση γίνεται εν πτήσει. Πώς πάνε οι προμήθειες; (…) Η εκπαίδευση εδώ οργανώνεται πολύ καλά τώρα, υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός μεταξύ των δασκάλων. (…) Πόσο θα ήθελα να το δεις αυτό! Πες όμως στον Φιντέλ να μην το σκέφτεται, αυτές τις στιγμές περισσότερο από ποτέ πρέπει να αποφύγουμε τους περιττούς κινδύνους για τον Φιντέλ και τον Ραούλ.
Για τη Βίλμα, η επαναστατημένη χώρα ήταν πάντα, πάνω απ’ όλα, και αφιερώθηκε σε αυτήν μέχρι τη νίκη της 1ης Ιανουαρίου 1959 και στη συνέχεια ηγήθηκε μιας επαναστατικής διαδικασίας από την Ομοσπονδία Κουβανών Γυναικών. Χάρη στη δουλειά της, συνοδευόμενη πάντα από μια ομάδα που μοιραζόταν τα ίδια όνειρα, κατάφερε να βοηθήσει τις γυναίκες στην Κούβα να αναπτύξουν στην τέχνη, τη μηχανική, τον αθλητισμό, το γραφείο, το σχολείο, την ύπαιθρο, την αγάπη της οικογένειας χωρίς να παραμελεί το κύριο την αγάπη για την πατρίδα patria o muerte, στον αγώνα να σπάσουν όλα τα εμπόδια…
Έτσι την έβλεπαν και τον άκουγαν σε κάθε Συνέδριο της Ομοσπονδίας γυναικών _FMC στην ώθηση για μάχες αλφαβητισμού και για την έκτη και την ένατη τάξη, σε συναντήσεις συνεργασίας με την ANAP (σσ. Εθνική Ένωση Μικροκαλλιεργητών), αφού οι κουβανέζικες αγρότισσες είναι απαραίτητες στους επαναστατικούς μετασχηματισμούς σαν γυναίκες . τη δημιουργία και το έργο των εδρών στα πανεπιστήμια, των Οίκων Καθοδήγησης Γυναικών και Οικογένειας και των διεθνών συναντήσεων Mujeres Creadoras (η γυναίκα δημιουργόα) στους αγώνες της για να εξαλείψουν τα σεξιστικά στερεότυπα και να επιτύχουν την κοινωνική ισότητα μέσα κι έξω από την οικογένεια, κέντρα ημερήσιας φροντίδας και εκπαίδευσης, για τα μικρά παιδιά,. την ανάπτυξη των γυναικών μακριά από τη βία και την κακοποίηση, τα δικαιώματά τους να είναι ευχαριστημένες με τις αποφάσεις τους· την καταπολέμηση του πολιτιστικού αποικισμού· τη διεθνιστική της κλίση και την υπεράσπιση της ιστορίας μας.
Ο αντίκτυπος κάθε αγώνα της Βίλμα έχει σήμερα αποτύπωμα σε νέα γυναικείο επίτευγμα στην επιστήμη, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την κουβανική οικογένεια. και επίσης στους χώρους που απομένουν να καλυφθούν ή που πρέπει να ανακάμψουμε στο εθνικό και διεθνές πλαίσιο που μας αναγκάζει, ξανά και ξανά, να πάμε στο άτομο, να το ακούσουμε και να το διαφυλάξουμε. Τα λόγια της Vilma, με την τρυφερότητα και τη σταθερότητά τους, παρόλο που ειπώθηκαν σε άλλη εποχή, ισχύουν απολύτως, ως μαθήματα που πρέπει να αναθεωρούνται ξανά και ξανά. Αυτα είπε, στις 26 Νοεμβρίου 1977:
«Υπάρχουν πολλά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν για τα οποία η κοινωνία απαιτεί τον κόπο, τον ενθουσιασμό και τη σοβαρή δουλειά σας. Πρέπει να εμβαθύνουμε τις γνώσεις μας για τις αλλαγές που έχουν συμβεί στην ατομική και κοινωνική ψυχολογία του λαού μας ως αποτέλεσμα της ενεργού συμμετοχής τους στην επαναστατική διαδικασία, να εντοπίσουμε πόσα κατάλοιπα της καπιταλιστικής κοινωνίας χρειάζονται αγώνες για να εξαφανιστούν και να αναπτύξουμε μεθόδους για την καταπολέμησή τους, τη βελτίωση της κατανόησης και τη βελτιστοποίηση της ολοκληρωμένης εκπαίδευσης των νέων γενεών».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο logo της Federación de Mujeres Cubanas _Ομοσπονδίας Κουβανών Γυναικών –της οποίας συνεχίζει να προεδρεύει με απόφαση ημών των Κουβανών επαναστατών– έχει το πρόσωπό της. Οι ιδέες της μας συνοδεύουν σε κάθε τομέα της γυναικείας καθημερινότητας και είναι επίσης αυτές που μεταδίδουν δύναμη για να αντιμετωπίσουμε περίπλοκες στιγμές.
Αυτές που πάντα
ξανα_γεννιούνται…
Όταν εορτάστηκε η 85η επέτειος της Βίλμα το 2015, η Ομοσπονδία Κουβανών Γυναικών διοργάνωσε ένα μοναδικό αφιέρωμα: μια ομάδα γυναικών από διαφορετικούς τομείς πέταξε, τα ξημερώματα της 7ης Απριλίου, στο Σαντιάγο ντε Κούβα και από εκεί έφυγαν προς το Δεύτερο Μέτωπο. Αφού τοποθέτησαν λουλούδια, κάθισαν μπροστά στο Μαυσωλείο αυτού του ιστορικού τόπου, για να παρακολουθήσουν την παρουσίαση του βιβλίου Vilma Espín Guillois _El fuego de la Libertad η φωτιά της λευτεριάς, μια συλλογή εγγράφων ηρωίδας.
Εκεί οι επαναστάτες χιλίων μαχών, η Yolanda Ferrer και η Carolina Aguilar, τόνισαν τις αξίες εκείνου του νεαρού κοριτσιού, που αφιέρωσε τον αγώνα της στο να απελευθερώσει τα φτερά των γυναικών της Κούβας, ώστε να τοποθετηθούν στη σωστή θέση _αυτή που αντιστοιχεί στην επαναστατική – σοσιαλιστική κοινωνία.
Οι σκέψεις της Βίλμα και το παράδειγμά της, όπως έγραψε ο Φιντέλ στους προβληματισμούς του μετά την είδηση του θανάτου της, είναι πιο απαραίτητα σήμερα από ποτέ, σε μια κοινωνία που διατηρεί υψηλές φιλοδοξίες για κοινωνική δικαιοσύνη. Γι’ αυτό η σκέψη της Βίλμα πρέπει να μελετηθεί σε βάθος, για να συνεχιστεί η χειραφέτηση των Κουβανών γυναικών.
Το να γράφεις για τη Βίλμα είναι δύσκολο, γιατί οι γραμμές ενός κειμένου δεν μπορούν να την δείξουν σε όλες της τις διαστάσεις, όπως την γνώριζαν η οικογένειά της, οι φίλοι, τα αδέρφια της _οι συντρόφισσες και σύντροφοί της, στον αγώνα… Αλλά είναι καθήκον να προσπαθήσεις, γιατί η Βίλμα δημιούργησε μια οικογένεια, έναν αγώνα _καθημερινής μάχης, μια χώρα, ένα πρόσωπο για τις γυναίκες της ηπείρου και του κόσμου. Ένας από τους σχολιασμούς της – που αναφέρεται στο βιβλίο El fuego de la Libertad _η φωτιά της λευτεριάς, χωρίς ημερομηνία, αν και όλα δείχνουν ότι γράφτηκε στις μέρες του αγώνα ενάντια στην τυραννία του Μπατίστα – είναι μια πολιτική διαθήκη που σηματοδοτεί για πάντα την απόφαση μιας γυναίκας στην επανάσταση.
«(…)
Και υπάρχει μια στιγμή που ανακαλύπτεις ότι πρέπει να πάρεις θέση, αν είσαι υπέρ της δικαιοσύνης, της ειρήνης, της προόδου της ανθρωπότητας, αν δεν ενεργείς υπέρ αυτών ενεργείς ενάντιά τους, ότι δεν υπάρχουν “ουδέτερες” θέσεις, η ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο βαραίνει τον καθένα από μας…»
Το αιώνιο κάλεσμα της Βίλμα είναι, λοιπόν, να πάρουμε θέση για την Πατρίδα και για τις κατακτήσεις του έργου για το οποίο η γενιά της διακινδύνευσε τη ζωή της, αυτού που έχτισαν οι γονείς μας και πρέπει να υπερασπιστούμε πάση θυσία. Γι’ αυτό η Βίλμα είναι από αυτές που αναγεννιούνται πάντα… και είναι τα φρέσκα λουλούδια και η στοργή του κόσμου που τη συνοδεύει εκεί, στο μέτωπο των ανταρτών που αγάπησε.
Μόνο το έργο της ζωής κάνει δυνατό ο θάνατος να μην είναι οριστικό αντίο, αλλά μάλλον μετάβαση. Όσοι έχουν κάνει δικά τους συλλογικά όνειρα και έχουν δουλέψει ακούραστα για το καλό των άλλων, δεν πεθαίνουν ποτέ, γιατί υπάρχουν ίχνη τόσο βαθιά που μπορούν να αντιμετωπίσουν τον χρόνο, χωρίς να φοβούνται ότι θα χάσουν τη μάχη ενάντια στον ανελέητο ρυθμό του.
Γι’ αυτό είναι αδύνατο να μιλήσουμε για τη Βίλμα στο παρελθόν, να το κάνουμε σαν να μην ήταν εκεί, σαν να μην υπήρξε. Γιατί η οντότητά της ήταν τόσο γόνιμη, τόσο χρωματισμένη με την ετερότητα, τόσο ανθρώπινη, τόσο επαναστατική, που δεν υπάρχει στιγμή που να μην τη βλέπουμε μπροστά στις καθημερινές εργασίες, στα συναισθήματα της Κουβανής γυναίκας, τις προκλήσεις στα πιο πιεστικά προβλήματα της Πατρίδας.
Αυτό το κορίτσι, της πολύπλευρης νεότητας, που κάποτε αποφάσισε ότι η πορεία της ζωής της δεν θα την άλλαζε ποτέ, έχει αξία αν κατανοήσουμε τον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας στην πλήρη ανάπτυξη κάθε δουλειάς. Ταυτόχρονα, την ανάγκη να μην είναι αυτή η ανάπτυξη ανεξάρτητη, από ένταξη, ισότητα, ευκαιρίες, μη διάκριση για λόγους φύλου, βελτίωσης και πολλά άλλα επιτεύγματα που έχουν στη ρίζα τους στην ακούραστης δουλειά της.
Η Vilma Espín Guillois, ιδρύτρια και ηγέτης της Ομοσπονδίας των Κουβανών Γυναικών, έκανε την οργάνωση πυλώνα ενότητας γύρω από την Επανάσταση και τους ηγέτες της, ιδιαίτερα τον Φιντέλ, που την έβλεπε πάντα ως στενή συνεργάτιδα και έκανε όνειρα δίπλα της.
Οφείλουμε πολλά στο ξεκάθαρο όραμα που τη συνόδευε πάντα, και της επέτρεπε να είναι η αρχιτέκτονας βαθιών μεταμορφώσεων, πρωτοφανών προγραμμάτων, αποτύπωσης της οπτικής του φύλου στις έννοιες της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ήταν η αρχιτέκτονας ακόμη και αυτού που δεν μπορούσε να δει να υλοποιείται, και το οποίο στεκόμαστε σήμερα σε μεγάλο βαθμό χάρη σε αυτήν.
Γι’ αυτό είναι ημέρα επικλήσεως, μνήμης, αφιερώματος, αλλά δεν είναι μέρα δακρύων. Και αν όλοι οι λόγοι που εξηγήθηκαν μέχρι τώρα δεν είναι αρκετοί για να το επιβεβαιώσουν, θα αρκεί να κλείσουμε τα μάτια μας για μια στιγμή, να τη φέρουμε στο νου και το άφθαρτο χαμόγελο μιας φωτισμένης γυναίκας θα μας κάνει να καταλάβουμε ότι η Βίλμα είναι ακόμα εδώ , με το πόδι της στον αναβολέα, κάνοντας Revolución(es) _επανάσταση-εις.
Πηγή Granma 1–2 όργανο ΚΚ Κούβας
