Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης //
Με αφορμή το τραγούδι της Μαρίνας Σάττι με τίτλο «Αχ θάλασσα», που κυκλοφόρησε στο YouTube, θα ήθελα να παραθέσω μια σειρά από ερωτήματα τόσο για τον τρόπο που προσεγγίζουν οι δημιουργοί του το προσφυγικό ζήτημα, όσο και για την αποδοχή του από το μουσικόφιλο κοινό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μαρίνα Σάττι συνεργάζεται με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) για την υποστήριξη των παιδιών προσφύγων. Στο πλαίσιο αυτό, η Σάττι και η Madhouse Records θα δωρίσουν τα έσοδά τους από το νέο βιντεοκλίπ για τα παιδιά που έχουν ανάγκη.
Πρώτα απ’ όλα, το «Αχ, θάλασσα» είναι ένα τραγούδι που δεν μπορείς να το ακούσεις χωρίς να κάνεις το συσχετισμό με το βιντεοκλίπ που κυκλοφόρησε σήμερα. Αυτό αποτελεί ένα πρόβλημα για το ίδιο το τραγούδι που κανονικά θα έπρεπε να σταθεί μόνο του, ως αυτόνομο δημιούργημα και χωρίς την βοήθεια της εικόνας. Αλήθεια, πόσο πετυχημένο είναι ένα τραγούδι που χρειάζεται την εικόνα και συμπληρωματικά λόγια στο τέλος του βιντεοκλίπ για να περάσει το μήνυμα του; Με αυτό τον τρόπο χάνεται η δύναμη της ανθρώπινης φωνής, της μουσικής και των στίχων… Ιδιαίτερα σε τραγούδια τέτοιου ύφους, άλλωστε το βιντεοκλίπ δεν είναι κάτι καινούργιο. Ούτε και όλα τα τραγούδια μπορούμε να τα προσεγγίσουμε με τον ίδιο τρόπο. Πόσοι θα άκουγαν και θα προωθούσαν το ίδιο τραγούδι χωρίς το συμπληρωματικό σημείωμα ότι «Την τελευταία δεκαετία 29.984 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο Θάλασσα. 1.274 ήταν παιδιά»; Με την ευκαιρία, αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός είναι πολλαπλάσιος γιατί εκφράζει μόνο τους καταγεγραμμένους νεκρούς πρόσφυγες…
Τα ερωτήματα δεν τελειώνουν εδώ. Χωρίς το πλήθος των διαφημιστικών δημοσιευμάτων που προηγήθηκαν πόσοι και πόσες θα κοινοποιούσαν σήμερα το «Αχ, θάλασσα»; Θα πει κάποιος, και θα έχει απόλυτο δίκιο, ότι το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού είναι αλληλέγγυο με το δράμα των προσφύγων και κάθετα αντίθετο με τα δολοφονικά pushbacks της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και των προηγούμενων. Ισχύει, έχει αποδειχτεί πολλές φορές μέσα από τις μαζικές αντιρατσιστικές κινητοποιήσεις και από την πρωτοπόρα δράση του εργατικού κι αντιφασιστικού κινήματος ενάντια στη ναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το «Αχ, θάλασσα» είναι ένα αριστούργημα όπως η υποστηρίζει μέρος του κοινού. Κατά τη γνώμη μου, και γράφω ως ακροατής γιατί μουσικός δεν είμαι, αποτελεί ένα συμπαθητικό τραγούδι, από ένα πρόσωπο και μάλιστα από μια νέα, ταλαντούχα γυναίκα που γνωρίζει καλά τα μουσικά πράγματα αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, και από διαφήμιση. Είναι άραγε τυχαίο ότι το «Αχ, θάλασσα» και το «Ζάρι» περιλαμβάνονται στον νέο της δίσκο της τραγουδίστριας με τον τίτλο «POP»; Πόσο… pop είναι η γενοκτονία που πραγματοποιείται κάθε μέρα στις θάλασσες της Μεσογείου;
Όμως υπάρχουν και άλλες ερωτήσεις. Αλήθεια, πόσοι από εμάς θα ακούγαμε και θα σχολιάζαμε, καλή ώρα, το καινούργιο κομμάτι της Σάττι αν δεν είχε προηγηθεί το μουσικό αίσχος της Eurovision και το απολίτικο και ανώδυνο χασμουρητό στη συνέντευξη τύπου με την τραγουδίστρια του κράτους τρομοκράτη του Ισραήλ για την ίδια διοργάνωση; Αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που μετράει; Το μήνυμα που φέρει ένα έργο τέχνης ή η υπεραξία που παίρνει από το κοινό και τις διαφημίσεις που κατακλύζουν κάθε δεύτερη μέρα την αρχική μας σελίδα; Ποιος άραγε αποφασίζει ότι ένα έργο τέχνης που μιλάει για τους πρόσφυγες είναι και καλό;
Επίσης, κι εδώ μπαίνουμε στην ουσία του ζητήματος, πόσο ειλικρινές είναι ένα τραγούδι (και κυρίως, βιντεοκλίπ) για τους πρόσφυγες που δείχνει ως υπεύθυνους για τα ρατσιστικά ναυάγια – στη θέση των πραγματικών δολοφόνων της FRONTEX, του ελληνικού και ιταλικού λιμενικού, των κυβερνήσεων Μητσοτάκη και Μελόνι, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ – τον απλό άνθρωπο που αγωνίζεται κάτω από αντίξοες εργασιακά συνθήκες να για εξασφαλίσει μια σκάρτη ώρα δροσιάς στις μολυσμένες και τουριστικοποιημένες παραλίες και θάλασσες; Και τέλος πάντων, ποιες πρωτοβουλίες έχει πάρει ο ΟΗΕ για να σταματήσουν εδώ και τώρα τα ναυάγια και οι πνιγμοί προσφύγων στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο; Ή μήπως ο ΟΗΕ δεν είναι υπεύθυνος για τις πολιτικές των κλειστών συνόρων;
Θα ολοκληρώσω τη σκέψη μου με κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για όλους/ες/@ μας. Η Μαρίνα Σάτι, ως νέα γυναίκα και καλλιτέχνιδα, δεν θα διαλέξει με βάση τη δική μου γνώμη τον τρόπο που θα εκφραστεί και θα προχωρήσει στην τέχνη της. Αυτό άλλωστε είναι και το μήνυμα κι η ουσία του αγώνα ενάντια στη γυναικεία καταπίεση και τον σεξισμό. Ποιος μπορεί να το αρνηθεί; Όμως, το δικαίωμα στην κριτική είναι μια κατάκτηση που δεν μπορεί κανείς να μας την πάρει. Η περίοδος που διανύουμε την χρειάζεται περισσότερο από ποτέ και αυτό το άρθρο εντάσσεται στη συγκεκριμένη προσπάθεια.
