Σε κυρίαρχη θέση συνεχίζει να βρίσκεται σε παγκόσμιο επίπεδο το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο, όπως αποτυπώνεται στην ετήσια έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ). Ο ελληνόκτητος στόλος αποτελεί το 20% και πλέον του παγκόσμιου εμπορικού στόλου σε χωρητικότητα – dwt και είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο, με σταθερή εξέλιξη της κερδοφορίας του. Την τελευταία μάλιστα δεκαετία, η συνολική χωρητικότητα του ελληνόκτητου στόλου, που αποτελείται από 5.543 πλοία, έχει αυξηθεί κατά 53,5%.

Τα πλοία υπό παραγγελία ανέρχονται σε 384, με συνολική χωρητικότητα 34 εκατ. dwt, σημειώνοντας σημαντική άνοδο σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Σε σχέση με το 2023, τα πλοία υπό παραγγελία είναι περισσότερα κατά 60% ως προς τον αριθμό και κατά 79% ως προς τη χωρητικότητα, ενώ σε σύγκριση με το 2021 είναι σχεδόν 4 φορές περισσότερα ως προς τον αριθμό και πάνω από 2 φορές στη χωρητικότητα. Η μέση χωρητικότητα ενός ελληνόκτητου υπό ναυπήγηση πλοίου είναι 88.748 dwt, έναντι 62.237 dwt για τον παγκόσμιο στόλο.

Οι τεράστιες επενδύσεις των εφοπλιστών για την αύξηση του στόλου τους ακολουθούν την εξέλιξη του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, που έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε λιγότερο από 25 χρόνια, φθάνοντας τους 12,3 δισεκατομμύρια τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος των μεταφορών γίνεται από πλοία χύδην ξηρού φορτίου (44,2%) και δεξαμενόπλοια (25,2%).

Στην ετήσια έκθεση, οι εφοπλιστές διαφημίζουν τη «συμβολή» τους στην ελληνική οικονομία, χωρίς να αναφέρουν βέβαια τις δεκάδες φοροαπαλλαγές που απολαμβάνουν, με την προστασία του Συντάγματος, την άγρια εκμετάλλευση που υφίστανται Έλληνες και ξένοι ναυτεργάτες στα καράβια τους, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του στόλου τους πλέει με άλλη σημαία και όχι την ελληνική, και ότι δηλώνουν ως έδρα των εταιρειών τους εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους.

Πάνω απ’ όλα, όμως, το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο υπερασπίζεται τον καθοριστικό ρόλο που παίζει στην υπεράσπιση των γεωπολιτικών συμφερόντων των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ, στον ανταγωνισμό τους με τα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως η Κίνα και η Ρωσία. Θυμίζουμε ότι ο ελληνόκτητος στόλος είναι σήμερα ο βασικός μεταφορέας του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού σχεδίου για την ενεργειακή της απεξάρτηση από τη Ρωσία.

«Κατέχοντας πάνω από το 60% της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, είμαστε η ραχοκοκαλιά ενός κλάδου στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ. Μέσω της ναυτιλίας μεταφέρονται τα τρία τέταρτα του ευρωπαϊκού εμπορίου με τρίτες χώρες. Με έναν εμπορικό στόλο που δραστηριοποιείται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, η ΕΕ διαθέτει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στις σχέσεις της με τις υπόλοιπες οικονομίες», σημειώνει στον πρόλογο της έκθεσης η πρόεδρος της ΕΕΕ και προσθέτει ότι η κυρίαρχη θέση της ελληνικής ναυτιλίας «ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της ΕΕ στις συζητήσεις της με τρίτες χώρες για το εμπόριο και για την επίλυση άλλων θεμάτων».

Προειδοποιεί ωστόσο ότι το ποσοστό της ΕΕ στην παγκόσμια χωρητικότητα εμφανίζει πτωτική τάση, με τις χώρες της Ανατολικής Ασίας να αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. «Επομένως, η πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα την αναστροφή αυτής της τάσης και να βοηθήσει τη ναυτιλία της να παραμείνει ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, διατηρώντας έτσι αυτό το στρατηγικό πλεονέκτημά της», αναφέρει η ετήσια έκθεση των εφοπλιστών.

 

Τα παραπάνω είναι μόνο ο πρόλογος, για να προχωρήσουν οι εφοπλιστές στο «διά ταύτα» των αξιώσεών τους από την ΕΕ, την ελληνική κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα που στηρίζουν τα συμφέροντά τους ως «εθνικά συμφέροντα» (δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη γι’ αυτό από τη φρεγάτα «Ύδρα» που πολεμάει στην Ερυθρά για τα κέρδη τους και για τη «δεσπόζουσα θέση» τους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό).

«(…) Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος μας, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι η περαιτέρω αναγνώριση του αναντικατάστατου ρόλου της ναυτιλίας. Η αναγνώριση αυτή συνδέεται με την αναβάθμιση της θέσης της ναυτιλίας, τόσο θεσμικά, όσο και στην οριζόντια στρατηγική της Ένωσης για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κλάδων της», αναφέρει η έκθεση. Πώς επιτυγχάνεται όμως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας; Αρχικά με «πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και επαρκή χρηματοδότηση», η οποία «αποτελεί το κλειδί για τη βιωσιμότητα και την ισχυρή διεθνή παρουσία της ναυτιλίας της ΕΕ».

Και επειδή η ελληνική ναυτιλία διαδραματίζει «καταλυτικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση της ΕΕ, καθώς μέσω αυτής θα μεταφερθούν τα νέα προϊόντα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων, όπως και οι πρώτες ύλες για την παραγωγή τους, από και προς την Ευρώπη», οι εφοπλιστές απαιτούν από την ΕΕ να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της και να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τα μέτρα που θα συμφωνηθούν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό σχετικά με την «πράσινη μετάβαση», προκειμένου να μην πλήξουν την ανταγωνιστικότητα των εφοπλιστών…

 

«Η απαλλαγή του κλάδου από τον άνθρακα συνεπάγεται υψηλό κόστος μετάβασης και αβεβαιότητα σχετικά με τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων», σημειώνει η έκθεση, και προσθέτει: «Οι υφιστάμενες εκτιμήσεις δείχνουν ότι θα απαιτούνται επιπλέον 8 – 28 δισ. δολάρια κάθε χρόνο για την απανθρακοποίηση των πλοίων έως το 2050. Επίσης, περισσότερες επενδύσεις, με το ύψος τους να κυμαίνεται από 28 έως 90 δισ. δολάρια ετησίως, θα χρειαστούν για την ανάπτυξη υποδομών για καύσιμα πλήρως μηδενικών εκπομπών έως το 2050».

Παράλληλα, τονίζεται ότι η ένταξη της ναυτιλίας στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων της ΕΕ, το EU ETS, «θα οδηγήσει σε δυσανάλογη, τόσο διοικητική όσο και κυρίως οικονομική, επιβάρυνση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων».

Με άλλα λόγια, το εφοπλιστικό κεφάλαιο διεκδικεί μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας από το Ταμείο Ανάκαμψης και τις άλλες πηγές χρηματοδότησης, ανταγωνιστικά προς άλλους τομείς της οικονομίας, όπως για παράδειγμα η Ενέργεια και η ψηφιακή τεχνολογία, που χρηματοδοτούνται κατά βάση από το Ταμείο. Επικαλούμενοι τον ρόλο τους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ανοίγουν την ατζέντα της περαιτέρω στήριξης από το κράτος και την ΕΕ, επιβεβαιώνοντας ότι νέες θυσίες περιμένουν τον λαό για να θωρακίζονται η κερδοφορία και η ανταγωνιστικότητά τους…

Δ. Μ.
Ριζοσπάστης