Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Η μνήμη της Παρισινής Κομμούνας (1871) και την Κομμουνιστικής Διεθνούς αποτέλεσαν και αποτελούν σημαντική στιγμιότυπα στην ιστορία της ταξικής πάλης. Η μνήμη τους στα πρώτα χρόνια ίδρυσης του ΚΚΕ, αποτελούσαν αφορμή για την πραγματοποίηση ειδικών εκδηλώσεων. Παρουσιάζουμε στηριγμένοι σε δημοσιεύματα του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ ρεπορτάζ από τον γιορτασμό τους στην Αθήνα, τον Πειραιά και σε διάφορες πόλεις το 1921 (50 χρόνια δηλαδή από την Κομμούνα και 2 από την ίδρυση της Γ’ Διεθνούς) κάτω από αντίξοες συνθήκες αλλά με μαζικότητα και με μαχητικό πνεύμα.
Σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα- αναγγελία ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (6/3/1921) αναφέρει: « Ο ΑΥΡΙΑΝΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ ΑΘΗΝΩΝ. Η ΠΡΟΜΗΝΥΟΜΕΝΗ ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ. Η ΕΟΡΤΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ. Αύριον Κυριακήν εις όλα τα τμήματα και τους ομίλους του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος εορτάζεται σύμφωνα με την εγκύκλιο της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, από κοινού η επέτειος της Κομμούνας των Παρισίων και της ιδρύσεως της Τρίτης Διεθνούς.»
Σε σχετική ειδική προκήρυξη του ΣΕΚΕ (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 7/3/1921) αναφέρονται , ανάμεσα στ’ άλλα τα εξής:
«Έλληνες εργάται! Ελληνες προλετάριοι!
Το Σοσιαλιστικό Εργατικόν Κόμμα (Κομμουνιστικόν) εορτάζον σήμερον τας δύο ιστορικάς επετείους της ανακηρτύξεως της Κομμούνας των Παρισίων και της ιδρύσεως της Κομμουνιστικής Διεθνούς, δεν εκπληροί μόνον μίαν τυπικήν υποχρέωσιν δια να αποδώση τον οφειλόμενον σεβασμόν προς την ανάμνησιν δύο γεγονότων τόσων σπουδαίων εις της ιστορίαν του διεθνούς αγώνος της εργατικής τάξεως, αλλά λαμβάνει την ευκαιρίαν αυτήν δια να διαδηλώση άλλην μίαν φοράν την ακλόνητον πίστιν του εις τας μεγάλας αρχάς, υπό την σημαίαν των οποίων ηγωνίσθησαν οι ήρωες της Κομμούνας του 1871 και οι συνειδητοί αγωνισταί του 1919, οι θεμελιώσαντες της Τρίτην Κομμουνιστικήν Διεθνήν.
Εις τον αγώνα της Εργατικής Τάξεως , αγώνα τόσον πολυκύμαντον και σκληρόν τα δύο αυτά γεγονότα των οποίων την ανάμνησιν από κοινού σήμερον εορτάζει το συνειδητόν προλεταριάτον της Ελλάδος αποτελούν δύο ενδόξους σταθμούς εις τους οποίους η διεθνής εργατική τάξις έχει να επιδείξει την ολοκληρωτικήν προσπάθειαν της δια το οριστικόν τέρμα του αγώνος της. Οσον και αν ο χρόνος χωρίζει τα δύο μεγάλα γεγονότα της ηρωϊκής προσπαθείας των Κομμουνιστών Παρισίων και της ιδρύσεως της Κομμουνιστικής Διεθνούς ως τοιαύτας εις την ιστορίαν της αγωνιζόμενης Εργατικής Τάξεως τα γεγονότα αυτά παρουσιάζονται ηνωμένα και συμπληρούντα άλληλα. Ότι οι πρωτεργάται της Κομμούνας προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν τούτο η εμφάνισις της Κομμουνιστικής Δοεθνούς έρχεται να εγγυηθή προσφέρουσα ως ακλόνητον εγγύησιν την πραγματικότητα της μεγάλης Σοβιετικής Ρωσσικής Δημοκρατίας…
Τμήμα της Διεθνούς αυτής το Σοσιαλιστικόν Εργατικό Κόμμα της Ελλάδος (Κομμουνιστικόν) εορτάζον την επέτειον των δύο αυτών μεγάλων ιστορικών γεγονότων, διαδηλοί την θέλησιν του συνειδητού προλεταριάτου της χώρας ν’ αγωνισθή υπό την ένδοξον σημαίαν της Διεθνούς αυτής, εμπνεόμενον από τας αρχάς της και καθοδηγούμενον από την φωτεινήν λάμψιν της. Υπό την Σημαίαν αυτήν το συνειδητόν προλεταριάτον της Ελλάδος θέλει εκπληρώσι τον ιστορικόν προορισμόν και θέλει προσθέσει σταθερώς και τα ιδικάς του δυνάμεις διά το μέγα Εργον το οποίον ηθέλησε να πραγματοποιήση η Κομμούνα του 1871 και το οποίον έχει όλην την δύναμιν να φέρη εις πέρας η Κομμουνιστική Διεθνής εις όλον τον κλ΄σομον.
Ζήτω η παγκόσμιος κομμουνιστική επανάστασις
Ζήτω η Κομμουνιστική Διεθνής
Αθήνα τη 4 Μαρτίου 1921»
Οι εκδηλώσεις
Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ την Δευτέρα 8 Μαρτίου 1921 με τίτλο : « Ο ΧΘΕΣΙΝΟΣ ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΠΕΤΕΙΩΝ Εις Τας ΑΘΗΝΑΣ, ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ. ΕΝΘΟΥΣΙΕΩΔΕΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ» έχει ανταποκρίσεις από τις εκδηλώσεις.
« Η συνειδητή μερίς των εργατών των εργατών των Αθηνών η κατακλύσασα χθες το απόγευμα το Δημοτικόν Θέατρον διά των ενθουσιωδών εκδηλώσεων προς τον αγωνιζόμενον επαναστατικόν προλεταριάτον κάτω από την σημαία της Κομμουνιστικής Διεθνούς απέδειξεν ότι εξύπνησεν από τον λήθαργον, που την είχαν ρίψει αι διάφοραι αστικαί προλήψεις και ότι είνε αποφασισμένη να αγωνισθή και αυτή μαζύ με τους άλους εργάτας της Ελλάδος διά την επικράτησίν της, δια την πραγματοποίησιν του Κομμουνισμού και στην χώραν μας…
Οι συνειδητοί εργάτες των Αθηνών ένιωσαν πια καλά εκείνο που τους προείπε το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα ότι και οι βενιζελικοί και οι αντιβενιζελικοί και οι κάθε λογής εξ επαγγέλματος αστοί πολτευόμενοι οι οποίοι όσον καιρόν είνε μακράν της αρχής επαγγέλλονται ελευθερίας και φιλεργατισμόν, όταν έλθουν εις την εξουσίαν ένας είνε ο σκοπός των να κατορθώσουν να κλείσουν όσον μπορούν καλύτερα τα μάτια του εργαζόμενου λαού για να κατορθώνουν ευκολώτερα να τον εκμεταλλεύωνται και να τον μεταχειρίζονται ως όργανον δια την επιτυχίαν των πατριδοκαπηλικών των σκοπών και σχεδίων. Και γι’αυτό χθες κατεκραύγασαν με μανίαν μέχρις αλλοφροσύνης εναντίον των νέων πολέμων που σκευωρεί η Κυβέρνησις των πλουτοκρατών της Ελλάδος προς επιτυχίαν των ιμπεριαλιστικών βλέψεων των μεγάλων προστατών της και της Ελληνικής πλουτοκρατίας της οποίας τα συμφέροντα εκπροσωπεί.
ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η συγκέντρωσις εις τας Αθήνας, έγινεν εις το Δημ. Θέατρον Αθηνών. Η εφορεία του Κόμματος είχε λάβη δραστήρια μέτρα δια την ομαλήν διεξαγωγήν της συγκεντρώσεως. Εις την πλατείαν, τους διαδρόμους και τα θεωρεία είχον τοποθετηθή έφοροι του Κόμματος οι οποίοι μετά των καταλλήλως διεσκορπισμένων μελών του Κόμματος επέβλεπον τους εισερχομένους. Ιδίως η προσοχή των εφόρων εστρέφετο προς τους μυστικούς αστυνομικούς δια τους οποίους υπήρχον σοβαραί υπόνοιαι ότι θα προεκάλουν επεισόδια δια να ματαιώσουν την εορτήν.
Από την 1 1/2 μ.μ. ώραν ήρχισαν συγκεντρωμένοι καθ΄ομάδας εργάται, διανοούμενοι, φοιτηταί και πλήθος κόσμου. Την 2 ½ ώραν το θεάτρον ήτο υπερπλήρες. Η πλατεία, τα θεωρεία, το υπερώον, οι διάδρομοι ήσαν ασφυκτικώς πληρωμένοι. Την 3 παρά τέταρτον ήρχισεν η εορτή. Εν μέσω φρενίτιδος ενθουσιασμού και ζητωκραυγών υπέρ της Γ’ Διεθνούς και του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, η μεγάλη χορωδία της Νεολαίας Αθηνών έψαλλε την Διεθνή. Την στιγμήν πολύ η Νεολαία έψαλλε «Κάτω οι πόλεμοι» το πλήθος εξέσπασεν εις φρενειώδεις μέχρι αλλοφροσύνης κατακραυγάς εναντίον του πολέμου. Μετά την Διεθνή η χορωδία έψαλλεν εν μέσω ενθουσιωδών ζητωκραυγών υπέρ της Κομμουνιστικής Διεθνούς και της Σοβιετικής Ρωσσίας, τον ύμνον «προς την ελευθέραν Ρωσσίαν». Μεθ’ ο ο προεδρεύων της συγκεντρώσεως σ. Ν. Δημητράτος, ετά βραχείαν εισήγησιν επί της εορτής έδωκε τον λόγον εις τον σ. Γεωργιάδην,,» Επίσης στη συγκεριμένη εκδήλωση ομιλητές ήταν ο Ευάγγελος Ευαγγέλου Γ.Γ της ΓΣΕΕ και ο Σίδερις. «Μετά το τέλος του λόγου του σ, Σίδερι το κόρο της Νεολαίας έψαλε εν μέσω νέου ενθουσιασμού και τα πλήθη συγκεντρωθέντων διελύθη ησύχως»
Η εκδήλωση στον Πειραιά.
«Εις τον Πειραιά ο εορτασμός των δύο μεγάλων επετείων παρά τας δυσκολίας τας οποίας παρενέβαλεν ο κ. στρατιωτικός επόπτης δια της αρνήσεως της παραχωρήσεως του Δημ. Θεάτρου όπου κατά αρχάς είχεν αποφασισθεί να γίνη η εορτή και παρά τα πλείστας δυσκολίας και αντιρρήσεις του αξιοτίμου κ. ιδιοκτήτου των «Ολυμπίων» όπου διεξήχθη αύτη, ο οποίος έφθασε μέχρι του σημείου ν’ απαγορεύση την ανάρτησιν της σημαίας του Τμήματος Πειραιώς εις το θέατρον η εορτή άσχε μεγάλην επιτυχίαν. Συγκεντρώθησαν πλείστοι εργάται, ιδίως ναυτεργάται και σιδηροδρομικοί, οι οποίοι με τας τελευταίας απεργίας, τας πιέσεις, τα βίαια μέτρα και τας απηνείς εναντίον των καταδιώξεις εξύπνησαν εννοήσαντες που είνε πραγματικά η θέσις των. Την 10 ½ π.μ ο προεδρεύων της συγκεντρώσεως κήρυξε την έναρξιν της εορτής. Το κόρο της Σοσιαλιστικής Εργατικής Νεολαίας Πειραιώς έψαλλεν εν μέσω ενθουσιασμού και ατελειώτων ζητωκραυγών των συγκεντρωθέντων υπέρ της Γ’ Διεθνούς και των Ρώσσων συντρόφων». Ομιλητές ήταν ο Γ. Κορδάτος και ο Π. Δημητράτος.
Στην επαρχία
Με βάση τα σχετικά ρεπορτάζ του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ πληροφορούμαστε ότι ανάλογες συγκεντρώσεις έγιναν:
Λάρισα: Παρά τη σχετική απαγόρευση η συγκέντρωση έγινε με ομιλητή του Πετσόπουλο.
Θεσσαλονίκη: Εκδήλωση έγινε με ομιλητή τον Στ. Αρβανιτάκη και τον Κοέν που μίλησε μάλιστα όπως γράφει η εφημερίδα «Ισραηλιστί».
Καβάλα: Γίνεται λόγος «για τεράστιαν εργατική συγκέντρωσιν» με ομιλητές τους Γιώτα, Νικολαϊδη, Χαμφούζ, Γολύσιο, Νεόλας και Κάρολος Αμων. Επίσης στάλθηκε χαιρετιστήριο ψήφισμα «προς τους φυλακισμένους εργάτας του Βόλου»
Καρδίτσα: Εκεί γίνεται για μεγάλη συγκέντρωση «οι παρευρεθέντες υπερέβησαν τας 2.000». Ομιλητές ήταν οι Αθάνατος, Φ. Φούντας και Γ. Σιάντος».
_________________________________________________________________________________________________
Αλέκος Α. Χατζηκώστας Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 8 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
