Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Το Ντόναλντ και η αμερικανική δημοκρατία

Γράφει το Σπασμένο Παράθυρο //

Το τέλος του κόσμου ήρθε πριν περίπου μια βδομάδα, όταν το αμερικανικό εκλογικό σώμα αποφάσισε διά οριακής μειοψηφίας ότι τον πρώτο μαύρο πλανητάρχη θα τον διαδεχτεί ο πρώτος πορτοκαλί πλανητάρχης. Αυτό που στις ΗΠΑ αποκαλούν «το Ντόναλντ» (the Donald) νίκησε αυτό που εγώ αποκαλώ «το Χίλαρι», και ο αμερικανικός “προοδευτισμός” ισχυρίζεται ότι έχει δεχτεί εξαιτίας αυτού μεγάλο πλήγμα. Ο “προοδευτισμός” αυτός που ενσαρκώθηκε επάξια στο πρόσωπο του Μπαράκ Ομπάμα.

Τι είναι όμως αυτός ο “προοδευτισμός” που ηττήθηκε και γιατί δεν κατάφερε «το Χίλαρι» να τον καβαλήσει επαρκώς ώστε να εκλεγεί; Ο Μπαράκ στην προεκλογική του εκστρατεία το 2008 είχε υποσχεθεί μερικά πραγματάκια. Ας σταχυολογήσουμε:

Να μην υπάρχουν μόνιμες αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ (“The U.S. will not maintain permanent bases in Iraq.”). Υπόσχεση που κράτησε μιας και επισήμως υπάρχουν 6 αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο Ιράκ αλλά απ’ότι φαίνεται δεν είναι πια μόνιμες. Κάποια στιγμή, με τον θερμικό θάνατο του σύμπαντος φαντάζομαι θα αποσυρθούν.

Ότι θα τελείωνε τον πόλεμο στο Αφγανιστάν μέσα στο 2014. Αυτή την υπόσχεση μάλλον δεν την κράτησε μιας και ο πόλεμος στο Αφγανιστάν μαίνεται μέχρι και σήμερα.

Ότι θα πρότεινε ένα πλήρες νομοσχέδιο για το μεταναστευτικό μέσα στον πρώτο χρόνο της προεδρίας του. Μπορεί να μην κράτησε, με την αυστηρή έννοια του όρου, αυτή του την υπόσχεση καθώς το 2009 πέρασε χωρίς να κατεβάσει κάποιο νομοσχέδιο σχετικά με το μεταναστευτικό, αλλά σίγουρα κατά την διάρκεια της θητείας του φαίνεται να καταπιάστηκε με το θέμα μιας και κατέχει το ρεκόρ απέλασης μεταναστών για Αμερικάνο πρόεδρο, έχοντας απελάσει περίπου 2 εκατομμύρια.

Ότι θα υπέγραφε νομοθεσία για το σταμάτημα του “racial profiling” δηλαδή του να σε συλλαμβάνουν οι Αμερικάνοι μπατσούληδες γιατί δεν τους πολυαρέσει το χρώμα του δέρματός σου. Τέτοιος νόμος δεν υπεγράφη ποτέ, αλλά μην ξεχνάμε ότι ο πρόεδρος ήταν μαύρος οπότε σίγουρα θα βελτιώθηκε η αντιμετώπιση των μαύρων από τα όργανα της τάξης (ή ίσως και όχι).

Ότι θα έκλεινε το κέντρο κράτησης του Γκουαντάναμο (θα το έλεγα φυλακή, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι στέκει αυτός ο χαρακτηρισμός). Δεν το έκλεισε.

Ότι θα σταματήσει την πρακτική του “extreme rendition”, δηλαδή του να απαγάγει πολίτες ξένων χωρών και να τους μεταφέρει σε χώρους κράτησης σε τρίτες χώρες ώστε να μπορεί να τους κάνει βασανιστήρια μιας και είναι απαγορευμένο από τον νόμο (των ΗΠΑ) να γίνονται βασανιστήρια σε αμερικανικό έδαφος. Η κυβέρνηση Ομπάμα ανακοίνωσε ότι τελικά θα την συνεχίσει αυτή την πρακτική.

Ότι θα αύξανε τον κατώτατο μισθό στα $9,5 την ώρα. Ο κατώτατος μισθός στις ΗΠΑ είναι στάσιμος από το 2009 στα $7,25. Δεν είναι ότι πεινάνε κιόλας. Ή μήπως πεινάνε;

Όταν αυτό το πράγμα χαρακτηρίζεται σαν μια επιτυχημένη και προοδευτική προεδρική θητεία, δεν είναι παράξενο οι ψηφοφόροι να αντιμετωπίζουν με δυσπιστία όποιον τους ζητάει να υποστηρίξουν τον συνεχιστή αυτής της “προοδευτικής” πολιτικής. Το παράξενο κατά την γνώμη μου είναι ότι βρέθηκε ένα 26,3% του εκλογικού σώματος των ΗΠΑ διατεθειμένο να ψηφίσει «το Χίλαρι» (απέναντι στο 26% του Τραμπ) για να συνεχίσει αυτή την προοδευτική πολιτική. Κάποιοι υπό τον φόβο ότι αν εκλεγεί «το Ντόναλντ» θα γραπώσει με τα ροδοπορτοκαλί δαχτυλάκια του τα γεννητικά τους όργανα, άλλοι ίσως ελπίζοντας να τους κάνει μια σεξουαλική χάρη η Μαντόνα αν εκλεγεί «το Χίλαρι».

Ένας πυλώνας της ρητορικής του Μπαράκ, υπήρξε η προώθηση της “πολιτικής της ταυτότητας” (identity politics). Ο όρος αυτός αναφέρεται στις πολιτικές θέσεις που έχουν γνώμονα τα συμφέροντα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων όπως φυλετικών φυλών, φύλων, εθνικοτήτων, σεξουαλικών προτιμήσεων, θρησκειών κλπ. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές από αυτές τις κοινωνικές ομάδες μέσα στην αμερικανική κοινωνία είναι σίγουρα πολύ υπαρκτά. Όμως έννοιες της πολιτικής οικονομίας όπως η τάξη, έγιναν αχταρμάς με το χρώμα του δέρματος, την εθνικότητα, και πως γουστάρει ο καθένας να κάνει σεξ (ή γλυκό έρωτα) ή τι φύλο να προβάλλει προς τα έξω, προκειμένου να δοθεί μια επίφαση “προοδευτισμού” στον πρόεδρο, απλά και μόνο για την ιδιότητά του να έχει μαύρο χρώμα δέρματος. Μάλιστα τα πράγματα έφτασαν μέχρι στο σημείο να κατηγορούνται συλλήβδην στον δημόσιο λόγο κάποιων “ριζοσπαστικών” οι λευκοί ετεροφυλόφιλοι άνδρες, για όλα τα δεινά που αντιμετωπίζουν, όλες οι άλλες κοινωνικές ομάδες σε ένα είδος ανάστροφου ρατσισμού. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι μάλλον να οδηγηθεί μεγάλο μέρος των λευκών ετεροφυλόφιλων ανδρών στην πορτοκαλί και ευωδιαστή αγκαλιά «του Ντόναλντ».

Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα, όταν σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ, όπου ο ρατσισμός και η ξενοφοβία βρίθουν, έχουν περάσει οκτώ χρόνια ανελέητης προπαγάνδας βασισμένης στην μετά-φυλετική (post racial) αφήγηση, ότι οι ΗΠΑ είναι μια χώρα ίσων ευκαιριών για όλους ασχέτως χρώματος, θρησκείας, καταγωγής κλπ. Αυτό μπορεί να σας φαίνεται ότι αντιφάσκει με την πολιτική της ταυτότητας η οποία ασχολείται με την διεκδίκηση των δικαιωμάτων των διαφόρων μειονοτικών κοινωνικών ομάδων, αλλά σε αντίθεση με «το Χίλαρι», ο Μπαράκ προσπάθησε (και κατάφερε) να τα έχει καλά και με τους λευκούς ψηφοφόρους. Αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτής της ρητορικής, με την έξαρση της πολιτικής της ταυτότητας, είναι μέρος του λευκού πληθυσμού να θεωρήσει ότι πλήττονται τα δικαιώματά του και ότι περιθωριοποιείται. Το ίδιο κομμάτι του πληθυσμού που δεν είχε πρόβλημα να στηρίξει εκλογικά τον υποψήφιο που υποστηρίζουν και μεγάλοι μάγοι της Κου Κλουξ Κλαν.

Το γεγονός ότι «το Χίλαρι» δεν είναι μαύρο, ότι είναι όψιμη φεμινίστρια, ότι δεν έχει σταθερές θέσεις σε σχέση με τον γάμο των ομοφυλοφίλων και ότι είναι αρκετά αιμοσταγής χωρίς καν να είναι πρόεδρος, οδήγησε στο πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα «το Ντόναλντ» να αυξήσει τα ποσοστά του κόμματός του από τις εκλογές του 2012 στους μαύρους, στους ισπανόφωνους και στους νέους.

Παράλληλα η ρητορική της δαιμονοποίησης από το “δημοκρατικό” κόμμα, που έχει εκτοξευθεί ενάντια στους συγκριτικά (οριακά) πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους χαρακτηρίζοντάς τους “ανεκδιήγητους” (deplorables) σίγουρα διαλύει τις όποιες πιθανότητες συμφιλίωσης μετεκλογικά των νικητών και των χαμένων.

Φαντάζομαι ότι τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο εκνευριστικά για τους ηττημένους “δημοκρατικούς”, επειδή ηττήθηκαν ενώ συγκέντρωσαν την πλειοψηφία των ψήφων. Αυτό είναι αποτέλεσμα του ότι το εκλογικό τους σύστημα είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να μπορούν να μαγειρευτούν τα αποτελέσματα του, με στόχο να πριμοδοτεί τον δικομματισμό όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν είναι καθόλου παράξενο που αυτές οι αλχημείες κατέληξαν να δώσουν τον προεδρικό θώκο στην πορτοκαλί καρικατούρα του λευκού ετεροφυλόφιλου άνδρα, που τόσο έτρεμε προεκλογικά σχεδόν σύσσωμη η αμερικανική σόου μπιζ. Αν κάποιος θέλει να μάθει περισσότερα για το πως (υπο)λειτουργεί το αμερικανικό εκλογικό σύστημα ας γκουγκλάρει τον όρο “Gerrymandering”

Κάπως έτσι φτάνουμε σήμερα στην πέμπτη (μάλλον έκτη όταν το διαβάζετε) μέρα διαδηλώσεων ενάντια στην εκλογή «του Ντόναλντ», από διάφορους πανικόβλητους διαμένοντες στις ΗΠΑ, που είναι πεπεισμένοι ότι μπορεί τα πράγματα να επιδεινωθούν για αυτούς υπό την προεδρία του. Ίσως και να έχουν δίκιο, αλλά για να καταφέρει κάτι τέτοιο «το Ντόναλντ» πρέπει να ξεπεράσει τον πολύ ψηλό πήχη που έχει θέσει ο προκάτοχος του. Δεν είναι ότι πιστεύω ότι δεν θα το προσπαθήσει, αλλά θα εκπλαγώ όταν το καταφέρει.

Αν κάτι μπορούμε να διδαχτούμε από τις αμερικανικές εκλογές, είναι ότι όπως και στην περίπτωση του ελληνικού δημοψηφίσματος το φιλοθεάμον κοινό μάλλον έχει αρχίσει να κινείται προς αυτό που καταλαβαίνει ως αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν προς την οποία προσπαθούν να το εκμαυλίσουν τα ΜΜΕ, αλλά οι εναλλακτικές τις οποίες επιλέγει εξυπηρετούν και αυτές το ίδιο σύστημα που τόση απέχθεια του προκαλεί. Το οποίο σύστημα παρεμπιπτόντως, είναι ο ίδιος ο καπιταλισμός, ακόμα και αν δεν το καταλαβαίνει αυτό το εκλογικό σώμα. Φυσικά αυτή η συνειδητοποίηση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν το ίδιο το κομουνιστικό (sic) κόμμα της χώρας υποστηρίζει την υποψηφιότητα «του Χίλαρι».