Τα χάρτινα καλαμάκια και οι αντίστοιχες «οικολογικές» εναλλακτικές έχουν πλέον μπει για τα καλά στην καθημερινότητα και τις διατροφικές μας συνήθειες, αντικαθιστώντας και δια του νόμου τα για επί δεκαετίες χρησιμοποιούμενα πλαστικά για οικολογικούς και υγειονομικούς λόγους.
Πολλοί μπορεί να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την αλλαγή αυτή, είτε λόγου του αυξημένου κόστους ή για τη μειωμένη τους αποτελεσματικότητα, αφού έπειτα από λίγη ώρα ή σε περίπτωση δεύτερης χρήσης λιώνουν εξαιτίας της υγρασίας και είναι ακατάλληλα προς χρήση.
Και παρόλο που έχουμε συμφωνήσει ότι το χάρτινο καλαμάκι χρειάζεται τελικά για το καλό μας και για του περιβάλλοντος, νέα δεδομένα έρχονται να ξανανοίξουν τη συζήτηση σχετικά με τα θετικά του, θέτοντας ερωτήματα για το αν είναι τελικά η καλύτερη επιλογή ή υπάρχει μια όχι τόσο αθώα πλευρά στη σύστασή τους.
Μεγάλη μελέτη που έγινε στο Βέλγιο ήρθε να ταράξει τα νερά, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα δεδομένα -χωρίς να υποστηρίζεται ότι πρέπει να επιστρέψουμε στα αποδεδειγμένα βλαβερά πλαστικά. Αυτή δημοσιεύθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας την Πέμπτη στο περιοδικό Food Additives and Contaminants και τα ευρήματά της περιέχουν ενδείξεις για την ύπαρξη «αιώνιων» χημικών -γνωστών και ως PFAS (υπερφθοροαλκυλικές και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες)- στην πλειονότητα των χάρτινων καλαμακιών και των καλαμακιών από μπαμπού που εξετάστηκαν.
Οι επιστήμονες στο Βέλγιο εξέτασαν 39 μάρκες καλαμακιών από χαρτί, μπαμπού, πλαστικό και ανοξείδωτο ατσάλι που βρέθηκαν σε καταστήματα, σούπερ μάρκετ και εστιατόρια σε όλη τη χώρα.
Οι PFAS κίνδυνος για την υγεία και το περιβάλλον
Μιλώντας για τα ευρήματα της έρευνας, ο Ιωάννης Κατσογιάννης, πρόεδρος Ελλήνων χημικών, εξήγησε γιατί είναι σε τελική ανάλυση εξίσου ακατάλληλα -αν όχι περισσότερο- με τα πλαστικά για μαζική παραγωγή και κατανάλωση: «Τα χάρτινα καλαμάκια περιέχουν σε 90% των αναλύσεων τις ουσίες PFAS ή όπως τα λέμε στην καθομιλουμένη τα αιώνια χημικά».
Αυτές οι χημικές ουσίες λοιπόν –όπως προκύπτει από τις έρευνες- όχι απλά μολύνουν το περιβάλλον αλλά αν συγκεντρωθούν στον οργανισμό σε μεγάλες ποσότητες είναι επικίνδυνες.
«Μπορεί να προκαλέσει μορφές καρκίνου, νεογνά με χαμηλότερο βάρος και αύξηση χοληστερίνης», σημείωσε στην τηλεόραση του Mega ο κ. Κατσογιάννης.
Περισσότερες PFAS στα χάρτινα απ’ ότι σε άλλων ειδών καλαμάκια
Βέβαια, η ποσότητα PFAS που περιέχουν είναι γενικά μικρή, ωστόσο η καθημερινή χρήση τους σε καφέδες, ποτά και άλλα ροφήματα τα καθιστά ιδιαίτερα βλαβερά για την υγεία μας, υποστηρίζει η μελέτη.
«Το θέμα είναι ότι επειδή δεν βιοδιασπώνται συσσωρεύονται, άρα και η μικρή ποσότητα PFAS που παίρνουμε από το χάρτινο καλαμάκι έρχεται και αθροίζεται με τις υπόλοιπες», εξήγησε ο καθηγητής.
Η έρευνα έδειξε επίσης ότι οι εν λόγω ουσίες εντοπίζονταν σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στα καλαμάκια από χαρτί, ενώ καταγράφηκαν στο 80% όσων ήταν φτιαγμένα από μπαμπού, στο 75% σε αυτά από πλαστικό και στο 40% στα γυάλινα καλαμάκια. Μόνο τα καλαμάκια από ανοξείδωτο ατσάλι δεν περιείχαν καθόλου PFAS και είναι μια επιλογή που συνδυάζει την οικονομία και την αποτελεσματικότητα, αφού δεν «χαλάει».
Η πάντα υπαρκτή οικονομική διάσταση
Καταστηματάρχες και επιχειρηματίες εστίασης αποτυπώνουν διαχρονικά τις ενστάσεις τους, κυρίως για το οικονομικό σκέλος της νομοθέτησης της υποχρεωτικής χρήσης του χάρτινου καλαμακίου.
Ένας από αυτούς μίλησε στην τηλεόραση του Mega, λέγοντας: «Η χιλιάδα στα πλαστικά καλαμάκια ήταν στα 5 ευρώ. Τώρα τα 250 καλαμάκια είναι στα 5 ευρώ. Είναι πολύ μεγάλη διαφορά, γύρω στα 300%». Αλλά και η κατανάλωσή τους είναι πολύ πιο βραχεία και γρήγορη λόγω του υλικού τους, οδηγώντας κατά συνέπεια σε διογκωμένη διοχέτευση των PFAS στα οικοσυστήματα και αυξημένο κόστος για όλους.
«Μας ζητάνε πλαστικά καλαμάκια γιατί τα χάρτινα λιώνουν πάρα πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να ζητάνε 2-3 καλαμάκια», δηλώνει ο ίδιος.
Οι τοξικές ουσίες PFAS είναι -σχεδόν- παντού στην αγορά
Οι PFAS δεν εντοπίζονται βέβαια μόνο στα χάρτινα καλαμάκια. Εισήχθησαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1940 με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των προϊόντων στο λάδι, το νερό και το λίπος και άρα την επιβράδυνση της εντροπίας, της φθοράς και των αρνητικών συνεπειών που φέρνει η χρήση και το πέρασμα του χρόνου σε τρόφιμα και καθημερινά αντικείμενα.
Τα «αιώνια χημικά» βρίσκονται σε αμέτρητα προϊόντα, από αδιάβροχα μπουφάν και χαλιά, μέχρι αντικολλητικά τηγάνια, αναφέρει ο κ.Κατσογιιάννης.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής, και αύριο να σταματούσε η χρήση τους, θα έπαιρνε 1-2 γενιές για να μην υπάρχουν τόσο μεγάλες συγκεντρώσεις PFAS στο περιβάλλον.
Οι εναλλακτικές
Στη συζήτηση έρχεται να συμβάλλει ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας, Νίκος Θωμαΐδης. Είπε ότι είναι σε εξέλιξη μία προσπάθεια των επιστημόνων να αναπτυχθεί η λεγόμενη «πράσινη χημεία», η οποία βεβαίως, όπως διευκρίνισε, είναι ακριβότερη από τις κλασσικές, τις συνθετικές διεργασίες που εφαρμόζονται. «Η επιστήμη δεν έχει ακόμα την τελική απάντηση», είπε για να καταλήξει με την προτροπή… «ας πίνουμε τον καφέ μας χωρίς καλαμάκι».
Πηγή: efsyn.gr
