Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

2023: Ένας σύντομος απολογισμός στο χρόνο που φεύγει

Πρωτόγνωρες θερμοκρασίες, κλιματική κρίση ή το ξεκίνημα της εποχής του παγκόσμιου κοχλασμού, η Τεχνητή Νοημοσύνη στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, πρωτοφανείς αριθμοί εκτοπισμένων και πόλεμοι χωρίς διαφαινόμενο τέλος στη Λωρίδα της Γάζας και την Ουκρανία.

Και το 2023 οι λαοί βιώνουν ήδη τις συνέπειες των ανταγωνισμών για το μοίρασμα των καπιταλιστικών αγορών και των σφαιρών επιρροής, των δρόμων μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων, των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Οι εργατικές-λαϊκές απώλειες στην Ουκρανία, ο εκτοπισμός των Αρμενίων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η σφαγή του παλαιστινιακού λαού, οι δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, αποτελούν μόνο τις φανερές συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων. Ταυτόχρονα, όλοι οι λαοί πλήττονται από τις συνέπειες της έντασης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και των πολεμικών συγκρούσεων μέσα από τις στρατιωτικές δαπάνες, τα συνεπακόλουθα του οικονομικού πολέμου κ.ά.

Η Ελλάδα επλήγη σφοδρά από πυρκαγιές στη διάρκεια του καλοκαιριού (28 νεκροί), μεταξύ των οποίων αυτή στον Έβρο. Στη συνέχεια πλημμύρες προκάλεσαν το Σεπτέμβριο μεγάλες καταστροφές στην εύφορη πεδιάδα της Θεσσαλίας και στοίχισαν τη ζωή σε 17 ανθρώπους.  Σφοδρές πυρκαγιές, ενισχυμένες από την ξηρασία, προκάλεσαν επίσης καταστροφές στη Ρόδο και την Κέρκυρα. Κοινός παρονομαστής οι εγκληματικές ευθύνες των κυβερνήσεων που άφησαν και αφήνουν το λαό απροστάτευτο στα φυσικά φαινόμενα, τα περισσότερα των οποίων είναι προβλέψιμα και είτε μπορούν να αποτραπούν, είτε να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειές τους. Όπως εγκληματικές οι κυβερνητικές ευθύνες για την τραγωδία στα Τέμπη με θύματα δεκάδες νέους ανθρώπους.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός -που υπερβαίνει πλέον τα οκτώ δισεκατομμύρια- ετοιμάζεται να γιορτάσει τον ερχομό του νέου έτους, με ελπίδες αυτό να φέρει μείωση στο υψηλό κόστος ζωής και τέλος στους πολέμους.

Στο Σίδνεϊ, την αυτοαποκαλούμενη «Πρωτοχρονιάτικη πρωτεύουσα του κόσμου», περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι αναμένονται να γιορτάσουν στην ακτή της πόλης, παρά το ασυνήθιστα κρύο και υγρασία.

Οκτώ τόνοι πυροτεχνημάτων θα χρησιμοποιηθούν για να γιορτάσουν με λαμπρότητα το 2024 που, για τον μισό πληθυσμό της γης, θα είναι έτος κρίσιμων εκλογών. Θα είναι επίσης χρονιά Ολυμπιακών Αγώνων, που θα διεξαχθούν το καλοκαίρι στο Παρίσι.

Το 2023, ο κόσμος βίωσε την «Barbie Mania», άρχισε να εξοικειώνεται με εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης και την χρονιά που φεύγει έγινε η πρώτη μεταμόσχευση ολόκληρου ματιού.

Η Ινδία έγινε η χώρα με το μεγαλύτερο πληθυσμό, εκθρονίζοντας την Κίνα. Αυτή ήταν επίσης η πρώτη χώρα που προσεληνώθηκε διαστημόπλοιο στην ανεξερεύνητη περιοχή του Νότιου Πόλου της Σελήνης.

Το έτος που φεύγει ήταν επίσης η χρονιά που η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη έφθασε σε ύψη ρεκόρ, με κλιματικές καταστροφές που έπληξαν πολυάριθμες περιοχές στον πλανήτη από το Πακιστάν μέχρι το Κέρας της Αφρικής έως τη λεκάνη του Αμαζονίου.

Κυρίως όμως, το 2023 θα σηματοδοτηθεί από τη γενοκτονία του Ισραήλ σε βάρος του λαού της Παλαιστίνης που μάχεται για ελεύθερη πατρίδα. Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, τα ανελέητα αντίποινα του Ισραήλ έχουν ισοπεδώσει τη λωρίδα της Γάζας, ενώ οι νεκροί ξεπέρασαν τους 20.000 -στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά- και οι τραυματίες τις 50.000. Χιλιάδες είναι και οι αγνοούμενοι, θαμένοι κάτω από τα ερείπια σπιτιών, σχολείων, νοσοκομείων, χώρων λατρείας… Το κράτος δολοφόνος δε σεβάστηκε τίποτα. Το ένα έγκλημα πολέμου διαδέχεται το άλλο με τη στήριξη των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το παρήγορο, το παγκόσμιο κύμα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη και καταδίκης του Ισραήλ.

Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι σχεδόν δύο εκατομμύρια κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας – περίπου το 85% του πληθυσμού – έχουν εκτοπιστεί από την έναρξη του πολέμου.

Στην πόλη της Γάζας, που έχει ερειμώσει, έχουν απομείνει ελάχιστα μέρη για να γιορτάσει κανείς την Πρωτοχρονιά.

Στην Ουκρανία, όπου μαίνεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση για σχεδόν δύο χρόνια δε διαφαίνεται ελπίδα εκτόνωσης, αντίθετα οι ανησυχία για κλιμάκωση της σύγκρουσης υπαρκτή. Όσο συνεχίζεται η σύγκρουση αυξάνονται οι άμαχοι νεκροί Ουκρανοί και Ρώσοι, ενώ τα αποτελέσματα αυτής της σύγκρουσης τα υφίστανται και οι δύο λαοί.

Στις 19 Σεπτεμβρίου, το Αζερμπαϊτζάν επιτέθηκε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, έναν αποσχισθέντα θύλακα όπου ζουν κυρίως Αρμένιοι και τον οποίο διεκδικούν εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες το Μπακού και το Ερεβάν. Αυτός ο ορεινός θύλακας -ο οποίος κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του το 1991 με την υποστήριξη της Αρμενίας μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης- είχε ήδη υπάρξει θέατρο δύο πολέμων ανάμεσα στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες του Καυκάσου (από το 1988 ως το 1994 και το φθινόπωρο του 2020). Μέσα σε 24 ώρες, οι αρχές του εδάφους αυτού, οι οποίες εγκαταλείφθηκαν από το Γερεβάν, συνθηκολόγησαν και συνήφθη μια κατάπαυση του πυρός. Έπειτα απ’ αυτή την επίθεση αστραπή, η οποία στοίχισε τη ζωή σε σχεδόν 600 ανθρώπους, η πλειονότητα των 120.000 κατοίκων του διέφυγε προς την Αρμενία, ενώ το Ναγκόρνο Καραμπάχ ανακοίνωσε πως θα διαλυθεί την 1η Ιανουαρίου 2024. Στα μέσα Νοεμβρίου, το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη, όπου προσέφυγε το Γερεβάν, έδωσε εντολή στο Μπακού να επιτρέψει την επιστροφή «με κάθε ασφάλεια» των κατοίκων του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Εκτός από τις ρωσικές εκλογές -όπου ο Πούτιν θα είναι για μια ακόμη φορά υποψήφιος- πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο θα κληθούν το 2024 να πάνε στις κάλπες, ιδίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ευρωκλογές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ινδία, την Ινδονησία, το Μεξικό, τη Νότια Αφρική, τη Βενεζουέλα και φυσικά τις ΗΠΑ, όπου ο Δημοκρατικός Τζο Μπάιντεν, 81 ετών, και ο Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ, 77 ετών, αναμένεται να τεθούν αντιμέτωποι ξανά τον ερχόμενο Νοέμβριο.

Φονικοί σεισμοί

Τη νύκτα της 5ης προς την 6η Φεβρουαρίου, ένας από τους πιο φονικούς σεισμούς των 100 τελευταίων ετών προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στη νοτιοανατολική Τουρκία και ένα μέρος της Συρίας. Η δόνηση, μεγέθους 7,8 βαθμών, την οποία ακολούθησε μια άλλη εννέα ώρες αργότερα, στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 56.000 ανθρώπους, οι 6.000 από τους οποίους στη συριακή πλευρά.

Συγκλονιστικές εικόνες έκαναν το γύρο του κόσμου: ένας πατέρας να σφίγγει το χέρι της 15χρονης κόρης του που είναι θαμμένη κάτω από τα συντρίμμια στην Τουρκία· ή αυτή ενός νεογέννητου που διασώθηκε στη Συρία ενώ ήταν ακόμη ενωμένο με τον ομφάλιο λώρο με τη νεκρή μητέρα του.

Άλλος φονικός σεισμός σημειώθηκε στο Μαρόκο. Ήταν 23:11 της Παρασκευής 8 Σεπτεμβρίου, όταν ένας σφοδρός σεισμός συγκλόνισε την περιφέρεια του Μαρακές στη κέντρο του βασιλείου.

Μεγέθους 6,8 ως 7 βαθμών, ο ισχυρότερος που έχει ποτέ καταγραφεί σ’ αυτή τη χώρα, ο σεισμός αφήσε πίσω του σχεδόν 3.000 νεκρούς και περισσότερους από 5.600 τραυματίες.

Η δόνηση προκάλεσε ζημιές σε περίπου 60.000 κατοικίες σε σχεδόν 3.000 χωριά του Άνω Άτλαντα και των γύρω περιοχών, όπου η πρόσβαση είναι μερικές φορές πολύ δύσκολη.

Η τεχνητή νοημοσύνη συγκλονίζει το Χόλιγουντ

Από το Μάιο, οι αμερικανοί σεναριογράφοι, με τους οποίους ενώθηκαν στα μέσα Ιουλίου οι ηθοποιοί, άρχισαν απεργία για να ζητήσουν καλύτερη αμοιβή και την κανονιστική πλαισίωση της τεχνητής νοημοσύνης.

Αυτή η κινητοποίηση, πρωτοφανής στο Χόλιγουντ από το 1960, έληξε το Σεπτέμβριο από τους σεναριογράφους, με μια μισθολογική σύμβαση και μέτρα προστασίας αναφορικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.

Οι ηθοποιοί, οι οποίοι ανησυχούσαν μήπως τα στούντιο χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία για να κλωνοποιήσουν τη φωνή και την εικόνα τους ώστε να τις ξαναχρησιμοποιούν για πάντα χωρίς αποζημίωση ούτε συναίνεση, δεν ξαναβρήκαν το δρόμο προς τα γυρίσματα παρά το Νοέμβριο.

Εκτός από τις μισθολογικές αυξήσεις, η απεργία επέτρεψε να επιβληθούν νέοι περιορισμοί στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Συνολικά παρέλυσε για έξι μήνες την παραγωγή αμερικανικών ταινιών και σειρών και κόστισε τουλάχιστον 6 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική οικονομία. Μεγάλες παραγωγές, όπως η σειρά «Stranger Things», σημείωσαν καθυστερήσεις.

ΙΔΕΕΣ και «ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ» που άλλαξαν το ποδόσφαιρο – Γιάννης Γεωργάκης