Γράφει ο Αρης Καρρέρ //
«Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, ενεργούντες εξ’ ονόματος του ανωτάτου γερμανικού στρατηγείου, δεχόμαστε την άνευ όρων συνθηκολόγηση όλων των ενόπλων μας δυνάμεων στην ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα, καθώς και όλων των άλλων δυνάμεων που βρίσκονται σήμερα κάτω από τις διαταγές του γερμανικού στρατηγείου, με το ανώτατο στρατηγείο του Κόκκινου Στρατού και ταυτόχρονα με το ανώτατο στρατηγείο των συμμαχικών εκστρατευτικών δυνάμεων».
Η παραπάνω πράξη της άνευ όρων συνθηκολόγησης της Γερμανίας, υπογράφηκε πριν 74 μετά τα μεσάνυχτα της 8ης προς την 9η του Μάη του 1945, στο προάστιο του Βερολίνου Καρλσχόρστ, από τους αντιπροσώπους του χιτλερικού στρατηγείου στρατάρχη Κάϊτελ και τους ναυάρχους Φίντεμουργκ και Στούμπφ, μπροστά στους αντιπροσώπους της Σοβιετικής Ενωσης υφυπουργό Εξωτερικών Βισίνσκι και τον αντιπρόσωπο του Σοβιετικού Ανωτάτου Στρατηγείου στρατάρχη Ζούκωφ. Ετσι τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη αφήνοντας πίσω του αίμα, κρεματόρια, στρατόπεδα συγκέντρωσης και κυρίως άσβηστες μνήμες που περνούν από γενιά σε γενιά.
Η ιστορία όμως του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν είναι μόνο ιστορία πολεμικών επιχειρήσεων όπως ισχυρίζονται σήμερα οι αστοί πολιτικοί. Είναι πρώτα-πρώτα η ιστορία των λαών που ξεσηκώθηκαν μ’ επικεφαλής τον σοβιετικό, στον αγώνα κατά του φασισμού και εξασφάλισαν τη νίκη. Είναι η ιστορία των λαών που αγωνίστηκαν με εξαιρετική αποφασιστικότητα, σταθερότητα, ανδρεία και ηρωισμό κατά των ιμπεριαλιστικών διαθέσεων για την παγκόσμια κυριαρχία.
Καθοδηγητές και οργανωτές των λαϊκών αυτών αγώνων ήταν τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Οι αγώνες της εργατικής τάξης και των εργαζομένων γενικότερα, σε συνεργασία με τα εθνικοαπελευθερωτικά και αντιαποικιακά κινήματα, σημείωσαν ραγδαία ανάπτυξη όσο διαρκούσε η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Ιδιαίτερα μετά το 1930, όταν σε όλες τις χώρες η ανεργία και εξαθλίωση των εργαζομένων των πόλεων και της αγροτιάς πήραν απρόσμενες διαστάσεις, σημειώθηκαν πολιτικο-κοινωνικές εξελίξεις.
Στις καπιταλιστικές χώρες, ακόμα και στις ΗΠΑ, σημαντικό μέρος των μικροαστικών στρωμάτων προλεταριοποιείται. Πολύ δε περισσότερο στις εξαρτημένες χώρες και τις αποικίες όπου σημειώθηκε ραγδαία εξαθλίωση των εργαζομένων.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οξύνθηκαν στο έπακρο οι ταξικές και κοινωνικές αντιθέσεις ενώ εντάθηκε σε όλες τις χώρες η πάλη των εργαζομένων για επιβίωση, οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, για κοινωνική απελευθέρωση στις εξαρτημένες χώρες-αποικίες και για εθνική ανεξαρτησία.
Παράλληλα όμως, με τους αγώνες των εργαζομένων στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, άρχισαν να προωθούνται στη Γερμανία, την Αυστρία και τις εξαρτημένες σ’ αυτές χώρες-αποικίες, αντιδραστικά καθεστώτα: εθνικοσοσιαλιστικά και φασιστικά που το κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν η συντριβή η κρατική ή παρακρατική βία του κομμουνιστικού κινήματος, άλλων προοδευτικών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και η εδραίωση της άρχουσας αστικής τάξης, μέσω ενός πολιτικού συστήματος όπου θα κυριαρχούσε το κράτος, με σκοπό τη σωτηρία του από τον ντόπιο και διεθνή κομμουνισμό, στην πραγματικότητα από τον λαό. Ένα κράτος φασιστικό, ώστε να εξασφαλίζονται τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, του μεγάλου και ντόπιου κεφαλαίου.
Η προώθηση της εγκαθίδρυσης των φασιστικών καθεστώτων, όποια χροιά κι αν είχαν, γίνονταν μέσα από το κράτος και το στρατιωτικό κατεστημένο από εθνικιστικά πολιτικά κινήματα και πραξικοπήματα, όπως είχε ήδη συμβεί στην Ιταλία με το φασιστικό καθεστώς που πήραν –παρά τις διαφορές τους- την ονομασία «φασιστικό».
Σε εξαρτημένες χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής, η εγκαθίδρυση των φασιστικών καθεστώτων έγινε από το ίδιο το υφιστάμενο φεουδαρχο-αστικά καθεστώτα με συνταγματικές διαδικασίες.
Πρέπει όμως να υπογραμμιστεί εδώ ότι δεν είχαν διαμορφωθεί σε ξεχωριστά καθεστώτα, ακόμα και στην Ιταλία, αλλά αυτό άρχισε να διασαφηνίζεται μετά το 1934 με την εγκαθίδρυση του εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία, όταν ο φασισμός πήρε ραγδαία εξάπλωση.
Οι δυνάμεις που εξέθρεψαν αποσκοπούσαν στο χτύπημα κυρίως των κομμουνιστών αλλά και των άλλων προοδευτικών κομμάτων του εργατικού κινήματος κάθε χώρας. Το εργατικό δε και επαναστατικό κίνημα της κάθε χώρας, αγκάλιαζε μεγάλο μέρος της διανόησης, καθώς και άλλων κοινωνικών στρωμάτων, ακόμα και αστικά κόμματα, που εναντιώνονταν στον εθνικισμό και τον φασισμό. Η δράση των κομμουνιστικών και προοδευτικών δυνάμεων σε ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, καθώς και σε άλλες όπου υπήρχαν ισχυρά Κομμουνιστικά και Σοσιαλιστικά Κόμματα όπως στην Ισπανία, Βουλγαρία, Πολωνία και Βαλκανικές χώρες, δυσκόλευαν την εγκαθίδρυση φασιστικών καθεστώτων. Όπου δεν υπήρχαν (Ιταλία, Πορτογαλία, Ουγγαρία), η εδραίωση και η παραπέρα διαμόρφωσή τους έγινε σε συνθήκες δύσκολες ιδιαίτερα στις εξαρτημένες χώρες.
Ο φασισμός γεννήθηκε ως αντίδραση στην επαναστατική άνοδο που επακολούθησε με τη Νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία και μετατράπηκε σε σκληρό και επικίνδυνο αντίπαλο όλης της προοδευτικής ανθρωπότητας και κυρίως του διεθνούς επαναστατικού εργατικού κινήματος.
Οι φασιστικές οργανώσεις εμφανίστηκαν την άνοιξη του 1919 στην Ιταλία ως ημιστρατιωτικές ομάδες από πρώην πολεμιστές του μετώπου με εθνικιστικές διαθέσεις. Τον Οκτώβριο του 1922 οι φασίστες που μετατράπηκαν σε ισχυρή πολιτική δύναμη, σκηνοθέτησαν ένοπλη «εκστρατεία προς τη Ρώμη», που έδωσε στους ιθύνοντες κύκλους της Ιταλίας την πρόφαση για να διορίσουν στις 31 Οκτώβρη του 1922 πρωθυπουργό, τον ηγέτη των Ιταλών φασιστών (Ντούτσε) Μπ. Μουσολίνι.
Τα επόμενα 4 χρόνια η φασιστική ηγεσία κατάργησε βαθμιαία τις ασικοδημοκρατικές ελευθερίες και εδραίωσε την παντοδυναμία της φασιστικής ολιγαρχίας. Στη δεκαετία του 1930 ολοκληρώθηκε στην Ιταλία η δημιουργία συντεχνιακού κράτους που βοήθησε στον εκμιλιταρισμό της ιταλικής οικονομίας. Το δημοκρατικό συνδικαλιστικό κίνημα, οι οικονομικές και πολιτικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης διαλύθηκαν.
Η κυβέρνηση Μουσολίνι ακολούθησε όλο και πιο ενεργή πολιτική ιμπεριαλιστική πολιτική επεκτατισμού. Το 1935 η φασιστική πλέον Ιταλία εξαπέλυσε πόλεμο κατά της Αιθιοπίας, μετά την κατάληψη (1936) της οποίας έλαβε μέρος στην επέμβαση κατά της δημοκρατίας της Ισπανίας (1936-1939). Το 1939 κατέλαβε την Αλβανία. Τον Οκτώβρη του 1940 επιτέθηκε εναντίον της Ελλάδας και προγενέστερα, τον Ιούνη του ίδιου χρόνου κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γαλλίας κι έτσι έλαβε μέρος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στην πορεία του καταλύθηκε το φασιστικό καθεστώς στην Ιταλία (1943).
Το γερμανικό φασιστικό εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα δημιουργήθηκε το 1919 (η επίσημη ονομασία του ήταν Εθνικο-Σοσιαλιστικό-Γερμανικό-Εργατικό-Κόμμα). Εξέφραζε την επιδίωξη των οργανωτών του να χρησιμοποιήσουν προς το συμφέρον της ακραίας αντίδρασης, την επιρροή των ιδεών του σοσιαλισμού στους εργαζόμενους.
Σε κατάσταση πολιτικής κρίσης που όσο μεγάλωνε, ο αρχηγός των γερμανών φασιστών Χίτλερ, με την υποστήριξη των μεγάλων μονοπωλίων και συμμαχώντας με ισχυρούς κύκλους της ηγεσίας της Ράχισβερ, έλαβε την εντολή στα τέλη Ιανουαρίου του 1933 να σχηματίσει κυβέρνηση.
Σκηνοθετώντας τον εμπρησμό του Ράιχστακ απέδωσε όλη την ευθύνη στους κομμουνιστές. Οι γερμανοί φασίστες οδήγησαν σε μερικούς μήνες τη χώρα σε πλήρη «ομοιομορφία», εξαπολύοντας αιματηρή τρομοκρατία εναντίον σε όλα τα δημοκρατικά και φιλελεύθερα ρεύματα, ρίχνοντας στις φυλακές και εξοντώνοντας όλους τους πραγματικούς και πιθανούς αντιπάλους του ναζιστικού καθεστώτος.
Εκτός από το Κομμουνιστικό Κόμμα, τέθηκαν εκτός νόμου το Σοσιαλδημοκρατικό και όλα τα παραδοσιακά αστικά κόμματα. Διαλύθηκαν επίσης όλες οι κοινωνικές οργανώσεις και κυρίως τα συνδικάτα, ενώ το κοινοβούλιο στερήθηκε τα προνόμιά του. Καταργήθηκαν όλες οι μορφές κοινωνικού ελέγχου της δραστηριότητας των οργάνων της κρατικής διοίκησης.
Ο μηχανισμός της δικτατορίας δημιουργήθηκε από τον εθνικοσοσιαλισμό και περιλάμβανε τους τρομοκρατικούς φορείς ΣΑ , SS, Γκεστάπο, «Λαϊκό Δικαστήριο» και άλλα όργανα της φασιστικής «δικαιοσύνης». Το απαράτ (γοητευτικό) της οργανωτικής επίδρασης στον πληθυσμό (Εθνικο-σοσιαλιστικό Κόμμα, Εθνικο-σοσιαλιστική Γυναικεία Ενωση, Χιτλερική Νεολαία, Γερμανικό Εργατικό Μέτωπο κλπ) που ήλεγχαν όλες τις μορφές της κοινωνικής δραστηριότητας, καθώς και το απαράτ για τον προπαγανδιστικό χειρισμό των μαζών (υπαγόταν στο υπουργείο Προπαγάνδας).
Από το 1933 μέχρι το 1939 η Γερμανία μαζί με την Ιταλία πήραν μέρος στην επέμβαση εναντίον της δημοκρατικής Ισπανίας. Το 1938 πραγματοποιήθηκε η βιαία προσάρτηση της Αυστρίας στην Γερμανία. Το 1938-1939 καταλήφθηκε και διαμελίσθηκε η Τσεχοσλοβακία. Με την επίθεση κατά της Πολωνίας την 1η του Σεπτέμβρη 1939, η φασιστική Γερμανία εξαπέλυσε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι φασίστες όταν βρέθηκαν στην εξουσία, στην Ιταλία και τη Γερμανία, έθεσαν υπό την αιγίδα τους διάφορες φασιστικές οργανώσεις άλλων χωρών. Μερικές δε από αυτές άρχισαν να μετατρέπονται σε σοβαρό κίνδυνο για τα αστικο-δημοκρατικά καθεστώτα.
Κατά τη διάρκεια που μεσολάβησε μεταξύ Α΄ και Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εγκαθιδρύθηκαν φασιστικά καθεστώτα σε ορισμένα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης όπως στην Ουγγαρία (καθεστώς Χόρτι), στην Αυστρία, την Πολωνία, την Ρουμανία, στα κράτη της Βαλτικής κ.α.
Υπό την επιρροή της Ιταλίας και της Γερμανίας αναπτύχθηκε το φασιστικό κίνημα στην Ισπανία όπου μετά τον εμφύλιο πόλεμο εγκαθιδρύθηκε η φασιστική δικτατορία του Φράνκο. Στην Πορτογαλία είχε εγκαθιδρυθεί νωρίτερα η δικτατορία του Σαλαζάρ.
Στα μέσα της δεκαετίας του 30 ο φασισμός έγινε θανάσιμη απειλή όχι μόνο για το εργατικό και δημοκρατικό κίνημα ορισμένων χωρών, αλλά και για όλη την ανθρωπότητα.
Η συνειδητοποίηση της σοβαρότητας αυτής της απειλής, οδήγησε στη δημιουργία πλατιού αντιφασιστικού κινήματος θεμελιωμένου στη συσπείρωση όλων των πολιτικών δυνάμεων που ήταν έτοιμες ν’ αντισταθούν στον φασισμό.
Τον κύριο ρόλο στην οργάνωση αντίστασης έπαιξαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα, με βάση τις αποφάσεις του 7ου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς, για ενιαίο εργατικό μέτωπο, που έπαιρνε υπόψη του τις ιδιαιτερότητες της κατάστασης σε κάθε χώρα.
Στις χώρες όπου ο φασισμός βρισκόταν στην εξουσία, οι κομμουνιστές τέθηκαν επικεφαλής του αντιφασιστικού κινήματος. Στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι φασίστες κατακτητές εφάρμοσαν επιμελημένο σύστημα μαζικής εξόντωσης του πληθυσμού στα κατεχόμενα εδάφη. Σύμφωνα με μερικούς υπολογισμούς από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα στρατόπεδα θανάτου που οργάνωσαν οι εθνικοσοσιαλιστές, πέρασαν 18.000.000 περίπου άνθρωποι απ’ όλες τις εθνότητες της Ευρώπης. Από αυτούς θανατώθηκαν 11.000.000 με τα πιο θηριώδη μέσα.
Η φασιστική τρομοκρατία στα κατεχόμενα εδάφη, η γενοκτονία, η εσκεμμένη εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων αποκάλυψαν με μεγάλη σκληρότητα την απάνθρωπη ουσία του φασισμού που ξεσήκωσε το μίσος των λαών όλου του κόσμου. Στα δε μετόπισθεν του φασισμού, στα κατεχόμενα εδάφη και στις ίδιες τις φασιστικές χώρες, δημιουργήθηκε κίνημα αντίστασης που υπονόμευσε τη μαχητική ισχύ του φασιστικού στρατού και τη σταθερότητα των φασιστικών καθεστώτων.
Πηγές: Ρόμπερτ Σταινίγκερ «Πρακτικά της Δίκης της Νυρεμβέργης»
Kurt Zenter (DDR) «Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος».
