Στις 16 Μάρτη του 1947 κατέβηκε μια ομάδα του Παλιούρα στη Χώσεψη. Στο βουνό συνάντησαν τον Βαγγέλη Καραμπούλα ―ένα παιδί 22 χρονών― με όπλο. Τον αφόπλισαν και του είπαν να μην ξαναβγεί εκεί πάνω με όπλο. Φτάνοντας στο Φτελιά μια άλλη ομάδα με τον Γιώργο Νταβαντζή και τον Βελισσάρη Πουρναρά πιάσανε τους Βασίλη Παπαγεωργίου, Κώστα Κατσάνο, Γιώργο Μακαβέλο και Αλέξη Λύκο και τους αφόπλισαν. Ο Παπαγεωργίου μόλις είδε τον Γιώργο Νταβαντζή του λέει: «Γιώργο, εσύ είσαι εδώ;». «Ναι, εγώ είμαι εδώ, γιατί μας κυνηγάτε εσείς. Το καλό που σας θέλω να μην ξαναπάρετε όπλα και να κάτσετε στα σπίτια σας», του είπε ο Γιώργος.
Ο Αλέξης Λύκος όμως πρόλαβε και μπήκε μέσα σ’ ένα σπιτάκι που ήταν εκεί κι έκλεισε την πόρτα. Του είπαν να παραδοθεί αλλά αυτός δεν παραδινόταν. Οπότε ένας απ’ έξω φωνάζει: «Φέρτε μωρέ τον όλμο να ρίξουμε μια οβίδα μέσα αφού δεν παραδίνεται!». Όταν άκουσε έτσι ο Λύκος μαζεύτηκε και πήδηξε έξω απ’ το παράθυρο και πήρε παραμάζωμα και το κάσωμα μαζί. Άρχισε να τρέχει στον κατήφορο, δεν τον πυροβόλησαν. Σταμάτησε στο σπίτι του Γιάννη Νταβαντζή, του πατέρα μου, στου Παπά τη Βρύση. Τον ρωτάει ο Νταβαντζής: «Τι έπαθες κουμπάρε;». Τρομαγμένος αυτός ―έτρεμε ολόκληρος από φόβο― του λέει: «Αντάρτες, αντάρτες, κουμπάρε» και πήδηξε στα χωράφια και πήγε και κρύφτηκε μέσα σε κάτι φτέρες. Μετά από δυο μέρες τον συνάντησε η Βάγγιω, η μάνα μου, που είχε πάει με τις γίδες και τη ρώτησε «αν είδε τίποτα αντάρτες» και τον πήρε στο σπίτι και του έδωσε να φάει κι αυτός της εξιστόρησε τα συμβάντα.
Εκείνη τη μέρα μια ομάδα από το τμήμα του Παλιούρα πήγε στον Άη Γιώργη να βρει στο σπίτι του τον Γιώργο Πεταλά. Αυτός μόλις άνοιξε την πόρτα προσπάθησε να αντισταθεί και τον σκότωσαν. Έξω από την πόρτα του σπιτιού βάλανε ένα χαρτί που έγραφε «Έτσι πληρώνουν οι βασανιστές του λαού». Η χωροφυλακή συλλαμβάνει τον Αριστείδη Μπαλάφα και τον Ηλία Σκανδάλη. Αυτοί ήταν πρώην ΕΛΑΣίτες αλλά δεν είχαν καμία σχέση με τον Δημοκρατικό Στρατό. Τους φόρτωσαν την κατηγορία ότι δήθεν αυτοί οδήγησαν τους αντάρτες στο σπίτι του Πεταλά και τον σκότωσαν. Τους πήγαν στα Γιάννενα και τους έκλεισαν στη φυλακή. Όταν θα γινόταν η δίκη, ο Νάκος Πουρναράς, πρώην χωροφύλακας ―τραμπούκος κυριολεκτικά― πιάνει την αδελφή του Ηλία Σκανδάλη που είχε πάει κι αυτή στα Γιάννενα για τη δίκη και της κάνει πρόταση να πάνε σε ξενοδοχείο να κοιμηθούν μαζί κι αυτός θα πάει μάρτυρας για τον αδελφό της, για να μην καταδικαστεί. Η κοπέλα αρνήθηκε κατηγορηματικά. Έγινε το στρατοδικείο και καταδικάστηκαν σε θάνατο και ο Σκανδάλης και ο Μπαλάφας.(1)
Ένα μήνα μετά, στις 16 Απρίλη του 1947, κατέβηκε στα χωριά των Τζουμέρκων το αρχηγείο του Παλιούρα και αφοπλίζοντας τους ΜΑΥδες έφτασε στη Χώσεψη. Εκεί στο Ξερόγκιασμα βρήκαν πάλι με όπλο τον Βαγγέλη Καραμπούλα και τον ρώτησαν: «Γιατί ξαναήρθες με το όπλο εδώ, αφού σου είπαμε να μην ξαναβγείς;». Τον έπιασαν και τον πήγαν στον Φτελιά. Εκεί τον ξαναρώτησαν: «Γιατί το κάνεις αυτό;». Αυτός συμπεριφέρθηκε άσχημα απέναντί τους. Δεν είχε καταλάβει εκείνη την ώρα πού βρισκόταν και τους είπε: «Έχω το σκοπό μου και ήρθα εδώ να πολεμήσω τους κομμουνιστές μέχρι τέλους». Οπότε ένας αντάρτης απ’ τα Αντιχάσια που προ ημερών του είχαν σφάξει τον αδελφό οι ΜΑΥδες, χωρίς να έχει όπλο μόνο και μόνο επειδή ήταν αντάρτης ο αδελφός του, αγανακτισμένος εκτελεί τον Βαγγέλη.(2)
Μάχη του ΔΣΕ στη Χώσεψη
Τον Απρίλη του 1947 είχαν αρχίσει οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού. Ο καπετάν Παλιούρας έλαβε διαταγή από το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ να σπεύσει σε βοήθεια άλλων τμημάτων που μάχονταν στα Άγραφα. Πήρε την απόφαση με το επιτελείο του και χώρισε σε τρία τμήματα τη δύναμη των ανταρτών. Το πρώτο τμήμα με επικεφαλής τους Μανιώτη και Λιούκα και δύναμη εξήντα ανταρτών, μέσω μονής Ροβέλιστας ακολούθησε το συμφωνημένο δρομολόγιο, έδωσε μάχες στα υψώματα Βοϊδαρέικα και έφτασε στον προορισμό του χωρίς απώλειες.
Τα άλλα δυο τμήματα, ένα με επικεφαλής τον Χάρη Παπαγιάννη και ένα με τον Παλιούρα και με δύναμη εξήντα ανταρτών το καθένα, ξεκίνησαν για την Ανεμορράχη (Μπούγα).
Προτού φτάσουν στην Ανεμορράχη έδωσαν μάχη εναντίον του κυβερνητικού στρατού στη Χώσεψη. Οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού είχαν οχυρωθεί στη Ρουπακιά και τα τμήματα του ΔΣΕ απλώθηκαν στην κορυφογραμμή από Φτελιά μέχρι Αλεπότρυπα. Ο πατέρας μου Γιάννης Νταβαντζής άκουσε ότι ήρθαν στο χωριό αντάρτες και βγήκε στ’ Αμπέλια για να συναντήσει συχωριανούς. Εκεί συνάντησε τον Αντώνη Αγγέλη ο οποίος ήταν στο τμήμα του Παλιούρα. Ο Αντώνης ρώτησε τον πατέρα μου «που είναι τα παιδιά;», εννοώντας εμένα και τον αδελφό μου Λευτέρη. Ο πατέρας μου του απάντησε: «Που να ξέρω εγώ που είναι τα παιδιά; Τα αφήσατε εδώ πέρα να τα κυνηγάνε οι ΜΑΥδες…» κι εκείνη την ώρα άρχισαν οι πυροβολισμοί από τη μεριά της Ρουπακιάς. Ο Αντώνης πιάνει αμέσως θέση μέσα στο νεκροταφείο του Αη Θανάση και του λέει: «Φύγε μπάρμπα-Γιάννη, έχουμε μάχη». Ο πατέρας πήγε προς το σπίτι μας όπου λίγο πιο πέρα έπεφταν όλμοι από τη Ρουπακιά που προορίζονταν για τ’ Αμπέλια, στις θέσεις των ανταρτών.
Το ίδιο βράδυ τα τμήματα των ανταρτών συγκεντρώθηκαν στο Φτελιά και ξεκίνησαν πορεία προς Ανεμοράχη-Κάτω Αθαμάνιο-Μελάτες. Φέγγοντας η μέρα είχαν φτάσει στους μαχαλάδες Σαμάρι και Παλιοχώραφα. Μη μπορώντας να συνεχίσουν την πορεία τους παρέμειναν εκεί καλυμμένοι όλη τη μέρα μέχρι να νυχτώσει. Παράλληλα δυνάμεις των ΤΕΑ (3) με επικεφαλής τον Νίκο Παππά (Μακρής) χτένιζαν την περιοχή για αντάρτες. Ο Μακρής προχωρώντας μπροστά από ένα απόσπασμα ΤΕΑτζήδων αντικρίζει κρυμμένο τον Βελισσάρη Πουρναρά (Μπέης), ο οποίος ανήκε στο τμήμα του Χάρη Παπαγιάννη. Αμέσως γυρίζει προς τα πίσω και δίνει διαταγή στους άντρες του να αποχωρήσουν λέγοντας: «Πάμε να φύγουμε, εδώ δεν υπάρχει τίποτα».(4)
(1) Η αλήθεια είναι ότι ―από διασταυρωμένες πληροφορίες και από τη φύση του γεγονότος― οι δυο δεν είχαν καμία ευθύνη. Απλά βρήκε την ευκαιρία το σύστημα για τρομοκρατία και εκτέλεσε τους ανθρώπους αυτούς χωρίς να στέκει στην πραγματικότητα καμιά κατηγορία εναντίον τους.
(2) Το γεγονός αυτό το πληροφορήθηκα μετά από χρόνια ενώ βρισκόμουν στο Σμόκοβο, από έναν συναγωνιστή που τύχαινε να βρίσκεται στην Τασκένδη μαζί με τον αντάρτη από τα Αντιχάσια και του είχε μεταφέρει ο ίδιος επακριβώς τι είχε συμβεί στο Φτελιά.
(3) Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης (ΤΕΑ): Παραστρατιωτικό σώμα που συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου. Αναπτύχθηκαν κυρίως στα χωριά και στις κωμοπόλεις. Είχαν στελεχωθεί από ακροδεξιούς, βασιλικούς, «κομμουνιστοφάγους» του εμφυλίου και άλλα εγκληματικά στοιχεία. Τα ΤΕΑ ήταν η συνέχεια των Μονάδων Ασφαλείας (ή Αυτασφαλείας) Υπαίθρου (ΜΑΥ) και των Μικτών Αποσπασμάτων Διώξεως (ΜΑΔ), που είχαν στελεχωθεί από μέλη δωσιλογικών και ακροδεξιών οργανώσεων, με δράση ήδη από την εποχή της Κατοχής.
(4) Τις πληροφορίες αυτές μου τις έδωσε ο πατέρας μου ο οποίος είχε φιλικές σχέσεις με τον Μακρή.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Ι. Νταβαντζή Όσα επέζησαν στη μνήμη… Οδοιπορικό μιας ζωής, Αθήνα 2016.
Το περιοδικό ΑΤΕΧΝΩΣ (atexnos.gr)
σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίουΌσα επέζησαν στη μνήμη… Οδοιπορικό μιας ζωής,
του Χρήστου Ι. ΝταβαντζήΣτην εκδήλωση θα μιλήσουν:
Χρήστος Τσιντζιλώνης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης – Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ)
Κώστας Μαραγκουδάκης, Πρόεδρος του Ιδρύματος Περίθαλψης Ηλικιωμένων «Το Σπίτι του Αγωνιστή»
Νίκος Πουρναράς, συνεκδότης του περιοδικού ΑΤΕΧΝΩΣ, επιμελητής του βιβλίου
Θα διαβαστούν αποσπάσματα από το βιβλίο. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο συγγραφέας.
Κυριακή 9 Οκτώβρη 2016, στις 18:00
Κινηματογράφος Αλκυονίς
NEW STAR art cinema
Ιουλιανού 42-46, πλατεία Βικτωρίας
Τηλ: 210 8220 008Είσοδος ελεύθερη
Περισσότερα για την εκδήλωση ΕΔΩ.
Για το βιβλίο και τον συγγραφέα ΕΔΩ.
