Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Sanshô dayû _”Ο Επιστάτης Σάνσο” το λιτό αριστούργημα του Kenji Mizoguchi

Από τις ταινίες της εβδομάδας _στο Studio

Κριτική στον Ριζοσπάστη (2006)

Εάν δε σας έπεσε βαρύς ο ιαπωνικός κινηματογράφος το φετινό καλοκαίρι, τότε η ίδια εταιρεία προσφέρει μια ακόμα θαυμάσια ευκαιρία. Πρόκειται για τη βραβευμένη με τον «Αργυρό Λέοντα» στο Φεστιβάλ της Βενετίας το 1954 ταινία του Κένζι Μιζογκούτσι, “Ο Επιστάτης Σάνσο“.

Στη μεσαιωνική Ιαπωνία ένας δίκαιος κυβερνήτης, επειδή δε συναινεί στη βία και την παρανομία, που τον υποχρεώνουν οι ανώτεροί του, εξορίζεται. Η σύζυγος και τα δυο παιδιά του αποφασίζουν να τον επισκεφτούν στην εξορία. Στη διαδρομή ληστές, που λυμαίνονται ολόκληρη την Ιαπωνία, τους επιτίθενται. Τη μητέρα την εξαναγκάζουν να γίνει πόρνη. Την κόρη και το γιο τούς πουλάνε σκλάβους στον βίαιο Επιστάτη Σάνσο.

Τα παιδιά όταν μεγαλώσουν, και τους δοθεί η ευκαιρία, δραπετεύουν. Ο γιος, μετά από πολύχρονους αγώνες, καταφέρνει να βρει τη μάνα του, να αποτίσει φόρο τιμής στον πατέρα του και, τέλος, να ξανακερδίσει τη θέση την οποία κατείχε ο νεκρός, πια, πατέρας του.

Με αυτά τα απλά υλικά, με μια «μελό» ιστορία, ο πολύς καλός Ιάπωνας σκηνοθέτης Κένζι Μισογκούτσι (1898 – 1956) καταφέρνει να φτιάξει ένα πραγματικό έργο τέχνης! Μια ταινία η οποία μιλάει, για μεγάλες έννοιες και μεγάλες ανθρώπινες επιθυμίες. Μια ταινία που μιλάει για αξιοπρέπεια. Μια ταινία που προβληματίζει.

Αφού υπογραμμίσω την εξαιρετική κινηματογράφηση, τα θαυμάσια μεστά πλάνα, τις εξαιρετικές γωνίες λήψης, τις συνθέσεις των πλάνων, τις ερμηνείες των ηθοποιών, την πολύ λειτουργική μουσική, θέλω να σταθώ στο περιεχόμενο της ταινίας. Η ιστορία, ενώ φαντάζει προσωπική, δεν είναι τέτοια! Είναι ιστορία που αφορά στις ανθρώπινες αξίες. Είναι μια ιστορία «κατηγορώ» ενάντια στη βία, στον αυταρχισμό, στην απανθρωπιά. Είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο!

Η ταινία γυρίστηκε το 1953 – 1954! Είναι λιτή. Τίποτα δε γίνεται τυχαία ή για εντυπωσιασμό. Τίποτα, επίσης, δεν προδίδει τα χρόνια της. Η ματιά της είναι φρέσκια, όπως άλλωστε και τα πανανθρώπινα ζητήματα που βάζει. Ζητήματα που αφορούν στην πάλη του καλού με το κακό, στην πάλη του νέου με το παλιό. Αν ο θεατής έχει την ευφυία να αναζητήσει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που μπαίνουν σε πρώτο επίπεδο, στο δεύτερο και στο τρίτο επίπεδο… τότε θα διαπιστώσει ότι η ταινία αναζητεί, με διαλεκτικό τρόπο, το βαθύ μήνυμα της ελευθερίας.

Παίζουν: Κινούγιο Τανάκα, Γιοσιάκι Χαναγιάγκι, Κιόκο Καγκάουα, Μασάο Σιμίζου, Εϊτάρο Σίντο, Ακιτάκε Καουάνο