Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Stellan Arvidson 1902-1997: Ο ”Πατέρας” της βασικής εκπαίδευσης στην Σουηδία

Γράφει ο Πάνος Αλεπλιώτης //

Το Σουηδικό εκπαιδευτικό σύστημα επί 3 δεκαετίες ήταν από τα πρωτοπόρα της υφηλίου εφάμιλλο των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών  χωρών και των χωρών του σοσιαλισμού. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 90 βρισκόταν στις τρεις τέσσερις  πρώτες θέσεις στο σύστημα βαθμολόγησης για να έχει τώρα κατρακυλήσει κάτω από την 20 θέση. Ο εμπνευστής του βασικού και υποχρεωτικού 9ταξιου σχολείου ήταν ο Stellan Arvidson . Tον αποκάλεσαν κατάσκοπο, πράκτορα της Στάζι, ιδιόμορφο και περίεργο! Εκπαιδευτικός ο ίδιος και γυμνασιάρχης, ιστορικός και λογοτέχνης.  Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σουηδών συγγραφέων από το 50 -65 και πρόεδρος των Ασκούμενων με την Τέχνη και την λογοτεχνία από το 1959 έως το 1970.Το 1933 ήταν βοηθός καθηγητής στην Γερμανία και  εκδιώχτηκε σαν ανεπιθύμητος από τους Ναζί.  Από το 1957  έως και το 1968 ήταν βουλευτής με το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών. Από το 69- 87 πρόεδρος του συνδέσμου φιλίας Σουηδίας και Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Από το 69 μέχρι το 73 μέλος της μόνιμης επιτροπής για την αναγνώριση της DDR.  Το 1972 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Επιτροπής Ειρήνης και ήταν μέλος του Παγκόσμιου Συμβούλιου Ειρήνης. Τιμήθηκε με πολλά κρατικά βραβεία από την Σοσιαλιστική Γερμανία που πίστευε και διακήρυττε πως ήταν ”η πρωτοπόρα κρατική υπόσταση που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος”. Αναγορεύτηκε επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστήμιου του Ρόστοκ το 69 και αργότερα προφέσορας του Πανεπιστήμιου Greifswalds από εκεί που τον έδιωξαν οι Ναζί. Ο Stellan Arvidson ήταν μέλος της Επιτροπής για την διαμόρφωση της εκπαίδευσης στην Σουηδία από το 1946 και στήριξε την μεταρρύθμιση και σαν βουλευτής αλλά και αργότερα μέχρι το 1960 που έγινε νόμος το Ενιαίο, πολυκλαδικό Υποχρεωτικό Εννιατάξιο Σχολείο.

stellan

Οι περισσότερες ιδέες του προήρθαν από την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και το σοσιαλιστικό εκπαιδευτικό της σύστημα. Στον ευχαριστήριο λόγο του όταν έγινε προφέσορας παραδέχτηκε πως ενώ οι ιδέες του είχαν παρθεί από τον σοσιαλισμό δύσκολα μπορούσαν να εφαρμοστούν στον καπιταλισμό, είναι εφήμερες κατακτήσεις , αλλά τουλάχιστον έδωσαν την ευκαιρία σε πολλά παιδιά των εργατών να μορφωθούν παραπέρα αφού η μεταρρύθμιση άνοιξε τις πόρτες για τα φτωχά στρώματα. Την δεκαετία του 90 όταν άρχισε η τμηματική ιδιωτικοποίηση της παιδείας, η εισαγωγή του ανταγωνισμού ανάμεσα στα παιδιά μαθητές, ο ανταγωνισμός του ατομικού και διαφοροποιημένου μισθού μεταξύ των δασκάλων, όταν τα συμφέροντα των εταιριών άρχισαν να καθορίζουν το περιεχόμενο των σπουδών άρχισε η κατρακύλα του εκπαιδευτικού συστήματος και οι ταξικές διαφορές έγιναν πιο εμφανείς. Έτσι πάρθηκαν πίσω πολλές από τις ιδέες του Stellan Arvidson που είχαν σαν σύνθημα «την ανάπτυξη της διαφορετικότητας μέσα από το κοινό καλό της τάξης». Ένας μεγάλος Σουηδός ειδε την αγαπημένη του DDR να αλλάζει προσανατολισμό, λυπήθηκε για την πτώση του τείχους και μέχρι το τέλος της ζωής του υπερασπιζόταν τον σοσιαλισμό, όπως  ήταν από τους λίγους που υπερασπίστηκε την Σ. Ένωση στην περίπτωση του Αφγανιστάν δεχόμενος αμείλικτη κριτική, χωρίς ο ίδιος ποτέ να παραδεχτεί ότι ήταν κομμουνιστής.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Δούλεψα σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 μένω στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ και δουλεύω στον δήμο της Χεργιεντάλεν σαν διευθυντής τεχνικών και κοινωνικής υποδομής.