Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

75 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ – Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν

Γράφει ο Σφυροδρέπανος //

Το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, θα μας σώσει κι από τη σκλαβιά.

Το ΕΑΜ οργάνωσε συσσίτια, πολέμησε το φασισμό και τη νέα κατοχή, έφτιαξε θεσμούς λαϊκής εξουσίας και γνήσιας αυτοδιοίκησης, διοργάνωσε ελεύθερες εκλογές κάτω από τη μύτη του κατακτητή, έδωσε για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, έδωσε τα κλειδιά της οικονομικής και πολιτικής διεύθυνσης στο λαό και τα συλλογικά όργανά του, ματαίωσε την επιστράτευση των ναζί, κράτησε ψηλά το λαϊκό φρόνημα, οργάνωσε παλλαϊκές απεργίες και συλλαλητήρια… Μια καθημερινή εποποιία, με μικρούς και μεγάλους άθλους.

Το ΕΑΜ κι ο αγώνας του κατάφερε να βγάλει τα καλύτερα στοιχεία του εργαζόμενου λαού, την αυταπάρνηση, τη θυσία για έναν κοινό σκοπό, τη συντροφικότητα και το αδούλωτο πνεύμα, ενάντια στην απάθεια και τη μοιρολατρία, το φόβο του φιλήσυχου νοικοκυραίου για τη μίζερη ζωούλα του και του δωσίλογου που πατάει στις ζωές των άλλων, για να σώσει το τομάρι του.

Το ΕΑΜ κατάφερε να αποτινάξει πρωτίστως την πνευματική σκλαβιά, το Μεσαίωνα και τον αιώνιο λήθαργο των λαϊκών συνειδήσεων στις πόλεις αλλά και την επαρχία και να τις ρίξει στη μάχη της φωτιάς, που ατσαλώνει το αγωνιστικό φρόνημα.

Οι παλαίμαχοι αγωνιστές, που φεύγουν σιγά-σιγά κι οι τελευταίοι από το προσκήνιο, θυμούνται τη δράση του ΕΑΜ και το αντάρτικο του ΕΛΑΣ στα βουνά ως τα πιο ωραία, δημιουργικά τους χρόνια, κι ας έπεσαν πάνω στην κατοχή, την πείνα και τις στερήσεις, όταν ο θάνατος παραμόνευε στη γωνία σα μαύρος αδερφός, σε μια περίοδο σκληρή και δύσκολη, που έμεινε ιστορικά αδικαίωτη.

Το ΕΑΜ έδειξε πως ο λαός μπορεί να γίνει μια ενωμένη γροθιά και να τσακίσει το φασισμό. Έδειξε πώς μπορούν οι μικρές, καθημερινές γκρίνιες και έριδες να μπουν στην άκρη και να εξυψώσουν τον άνθρωπο σε κορυφές που μόνο η συλλογική πάλη και ο αγώνας για ένα ιδανικό μπορεί να κατακτήσει.

Το ΕΑΜ είχε απέναντι όλο τον αστικό κόσμο, που έλαμψε δια της απουσίας του από την Αντίσταση. Όλη τη σαπίλα του ντουνιά που συνεργάστηκε με τον κατακτητή και, με αλάνθαστο, ταξικό ένστικτο, διάλεξε στρατόπεδο για να υπερασπιστεί τα προνόμιά του, ενάντια στον “κομμουνιστικό κίνδυνο”…

Το ΕΑΜ έχει απέναντί του κι όσους επιχείρησαν και προσπαθούν μέχρι σήμερα να καπηλευτούν τον αγώνα του, να τον φέρουν στα μέτρα τους, να του φορέσουν κυβερνητικά κοστούμια (χωρίς γραβάτες όμως). Και τον επικαλούνται για να τον καταστήσουν κούφιο, κενό γράμμα, για να δανειστούν το κύρος του και να φτιάξουν την “αριστερή” τους λεζάντα.

Το ΕΑΜ είναι το σκοτεινό αίνιγμα της Σφίγγας, που στοιχειώνει τη σκέψη μας μέχρι σήμερα: πώς οδηγήθηκε στην ήττα ένα παλλαϊκό οργανωμένο κίνημα, με τόση δύναμη και απήχηση;

Μπορεί τελικά το ΕΑΜ να μην κατάφερε να μας σώσει κι από το σάπιο κόσμο της μισθωτής σκλαβιάς, αλλά φωτίζει το δρόμο μας, ακόμα και με τα λάθη του.

Και παρά τα σοβαρά λάθη και την ήττα του, άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη, γιατί όταν βρέθηκε αντιμέτωπο με την τυραννία, προτίμησε τα όπλα από τις αλυσίδες. Άφησε ένα ανεξάντλητο ηθικό κι ιστορικό απόθεμα που μας τρέφει ακόμα και σήμερα κι αντλούμε από αυτό έμπνευση για τους αγώνες της δικής μας εποχής.